No. 2487 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 21 STIJL". DE MAN MET DE WASSEN BEELDEN. Uüioil. oen, naar ik meen, 'n jaar of vijf geleden de oudste cxprcssionnistische film ,,Hct cabinet van Dr. Caligari" hier voor't eerst ging, werd deze be langrijke gebeur tenis ternauwer nood opgemerkt. Er werd alleen om gelachen. En/.ie De man met de wassen beelden" 'n aan merkelijk ver zwakte imitatie van den Caligari" wordt als iets zeer bijzonders vermeld. Men heeft 'n geheimzinnigen eerbied voor de expressionistische vormgeving en, wat 't meest teekenend is, niemand denkt er meer aan te lachen om die omvallende muren, rare huizen en gebogen lantaarns. Hoe dit te verklaren? Naar mijn vaste over tuiging is dit instinctieve respect voor de conse quente doorvoering van de idee in vorm en verbeel ding m.a.w. voor den stijl" de onvermijdelijke reactie op 't Amerikanisme d.i. de leegheid, de stijlloo^heid ! 't Bioscoop-publiek 't beste deel althans ? begint 'n vagen weerzin, 'n gevoel van zatheid te ondervinden ten opzichte van de, zich in 't oneindige herhalende socieiy-film. En dit horror vacui" drijft 't met psychologische noodwendigheid, naar excessen als Caligari" en 't Wachskabinett" De bijna onbewuste behoefte aan karakter, durf, gedactite 't schamele beetje idealisme, dat. nog in ons uitgaand publiek rest, klampt zich vast aan de luidruchtige zelf bewustheid dezer expressionnistische heeren. En dies valt aan den zwakkeren navolger ten deel wat den krachtigen wegbereider in den tijd toen men die ruimtevrees" nog niet kende onthouden werd. De vergelijking van deze twee gelijksoortige filmwerken bewijst wel terdege, hoe onrechtvaar dig men tegenover de oudere rolprent is geweest. Met koppige volhardingen kolossale durf a inge pakt, was de eerste expressionnistische film" ondanks haar naïve fouten en grappige onvol komenheden 'n veel sterker werk, dan deze imi tatie. De man met de wassen beelden" bezit noch de koenheid, noch de consequentie van Caligari". 't Is verbrokkeld, onzeker . heeft naast voortreffelijke stijlvolle deelen, nietszeg gende realistische inzinkingen . en, wat 't ergste is, de atmosfeer is niet volgehouden. Dit valt temeer op, waar die atmosfeer bijna dezelfde is als in den Caligari". Daar was 't de lugubere fantasie van 'n waanzinnige . hier de droom van 'n schrijver in de gruwelkamer van 'n panopticum. Beiden doortrokken van de onwezenlijke, nachtmerrie-achtige benauwenissen, waartoe de vormgeving van den expressionnistischen stijl zich zoo bij uitstek leent. Zelfs de hoofdfiguren Veidt en Krauss zijn dezelfde. Maar wat in Caligari strak en wreed volgehou den was, verslapt hier af en toe bedenkelijk. Toch valt er veel in te waardeeren, 't Reste van de drie deelen is zeker wel 't middelste, de .,Jack te Ripper"-episode. 't Fantoom van den vrouwenmoorde naar, dat de twee ge lieven achtervolgt langs spookachtige straten, gedrochtelijk verwron gen trappen en spe lonkachtige kamers is van 'n beklemmende suggestie, zooals alleen de wurgende angst voor 't ineeele: de droom vermag te geven. Alles , kleur, compositie, atmosfeer is uitstekend en de acteurs (Krauss?. Dieterle) spelen met 'n volkomen aa-i passing en 'n zeldzaam fijn gevoel voor den stijl van 't. geval. Vooral Krauss met z'n horribel masker van wassen pop en z'n bijna mechanisch bewegen is voortreffelijk. Veel minder is Iwan de Verschrikkelijke" ondanks den suggestiever! Czar" van Conrad Veidt. 't Is te druk en vooral te overdreven 'n opmerkelijk bewijs, dat nog altijd Ie meilleur c'est l'ennemi dubien". Men wilde er te griezelig in wezen met 't gevolg dat 't compleete gru wel kamer-arsenaal, de ijselijke folteringen, de lugubere bruiloft, de vergiftigings-scèue en wat dies meer zij't ten cenenmale afleggen bij de strakke soberheid van 't vorige gegeven. 'n Wonder van fan«* (astische en perverse wreedheid is ontegen zeggelijk Conrad Veidt, den opmerkelijken acteur wiens eigenaardige kwaliteiten en tekortkomingen ik by gelegenheid eens uitvoeriger zal trachten ie analyseeren. Bepaald zwak is 't derde deel Haroun al Raschid". De plotselinge, volkomen ongemoti veerde wending naar 't komische verbaast en hindert en maakt aan den boozen droom 'n ontijdig einde. De zoo goed opgezette film verloopt in 'n verwarde mengeling van indrukken de span ning is verbroken. Bovendien is |annings, als de Khalief hier niet op z'n plaats. Zijn spel is te ge zond, te oubollig, te realistisch . de oolijke en zeer aardsche begeerte waarmee-ie 't knappe pasteibakkers-vrouwtje bekijkt, brengt den toe schouwer zonder pardon in de werkelijkheid terug, alle spookdecors ten spijt. i Maar alles saamgenomen kan 't aarzelende en zoekende publiek, beu van de zeepdoos-voor stellingen der society-films, er z'n hart ophalen aan stijl" . al zijn de effecten uitteraard grof en" gewild. Hier heerscht in ieder geval 'n idee, 'n gedachte -^ min of meer volkomen tot uiting gebracht maar die zich nog met iets anders bezighoudt, dan met 't platte amusement van den bioscoopbezoeker. En met z'n portemonnaie ! (ÏLORIA WANSON.?Bl.AUWBA MUVs ACHTSTE VROUW. Tuschimky >ee 't wil niet vandaag ik ben te moe ! Ik moet weer fut en ergenis opzamelcn om tegen producten als deze film naar behooren te kun nen uitvaren. Die eindelooze, wanhopige op eenvolging van leege, waardel ooze prullaria schijnt zelfs den meest fanatieken idealist op den duur af te matten en tijdelijk buiten gevecht te stellen. Ik heb in droevige en stomme verbazing te genover de glorieuze Gloria Swanson" gezeten,moe en berustend zooals je ten einde raad doet bij 't voortdurende gedrens van 'n harmonika in je buurt. Ik heb me in suffe verwondering afgevraagd hoe 't godsmogelijk is, dat iemand dit doodge wone, akelig-middelmatige spel geestig en U BEWAART UW GEZONDHEID door het plaatsen van een vochtigheidsmeter in Uw vertrekken waarnaar U kunt verwarmen of ventileeren. Prijs bij Vooruitbetaling fl. 4,70 of onder rembours verhoogd met kosten. Alleenverkoop merk JOHAR JOS. HARTOG, Hoofdsteeg 17, Nobelstraat 28, ROTTERDAM. UTRECHT pétillant" kan noemen. Ik heb wenkbrauwfronsend trachten uit te rekenen, hoeveel gros van die karakterlooze, on-persoonlijke mannequins, waar van er geen enkele anders is dan de vorige of de volgende . nog aanbeden moeten worden voor en aleer de laatste Americanophiel zich/elf de deur uitgegaapt heeft. Ik heb 't, al peinzende, hoofdschuddend betreurd, dat de directie van ons eerste filmtheater, instede van nieuwe en goeie dingen te brengen, naar men mij verzekert, wraakzuchtig zint op middelen om den netten en ordentelijken recensent voor dit blad uit haar tablissement te weren. Den recensent, die nooit iets onfatsoenlijkers deed, dan te zeggen wat zoovelen denken. En ik overwoog, al dommelend, welk een grandioze stommiteit dit zijn zoude welk een overtuigend bewijs van zwakte en welk een onbedoelde reclame voor deze bescheiden rubriek. En juist toen 't drie-en-twintig-honderdzeven-en-dertigste rozenmondje zich in aanbiddelijke overgave ophief naar 't drie-en-twintighonderd-zeven-en-dertigste krachtige mannelijke profiel om de drie-en-twintig-honderd-zeven-en dertigste slotkus in dit theater te ontvangen. . . . toen begon 'n meneer, geaccompagneerd door 'n paar loeiende saxophones cocktail-poëzie te huilen. En ik ben gevlucht 't werkelijk goeie Tuschinsky-orkestje beweenend ? teleurgesteld en moe.... et tu, Max! J O K I) A A N CORRESPONDENTIE. Trouwe lezers, lieve vrienden.... in 's-hemelsnaam, dat niet ! Ik heb elf ideeën" voor 'n pak kende rolprent, vier verzoeken om 'n scenario te beoordeelen en twee sommatie's om hetzelve te plaatsen ontvangen. Nee en nogeens nee ? u is aan 't verkeerde adres ! TUNSP01T Hij. HOLLAND", Weesperzijde 94, AMSTERDAM Telefoon 51271. T»l.-Adres Transport' VERHUIZINGEN, ook per gesloten autoverhuiswagens met aanhangwagen. Binnen een rayon van 80 Km. bespaart men Hotel kosten. BEHANGERIJ en STOFFEERDERIJ Machinale Stofreiniging. Bewaarplaatsen voor Inboedels Leekenspiegel VRAGENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden A. H. L. te A. Zoudt u mij kunnen inlichten welke stappen mij te doen staan tot het vertalen van een Fransch boek, waarvan de schrijver nog leeft en tot het verkrijgen van zekerheid, dat daarmee al geen begin gemaakt is? U zult het best doen u tot den schrijver of den uitgever van het ter vertaling bedoelde boek te wenden, om van hen de voorwaarden daartoe te vernemen, tevens of het vertalingsrecht reeds aan een landgenoot mocht zijn verleend. Naar aanleiding van ons antwoord op de vraag naar een Latijnschen cursus, bericht men ons, dat door de N.V. Bureau tot Publiciteit van wetenschappelijk nieuws" een schriftelijke cursus wordt geëxploiteerd, zoowel Grieksch als Latijn, waarin de opleiding voor Slaats.xamen A. en B. wordt g>'g;ven.