No. 2487 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Spreekzaal DE AANSPREKER Teekening voor ,,dc Amsterdammer" door Jordaan OVER HET NUT VAN POPULAIRMEDISCHE ARTIKELEN In No. 2485 van dit Weekblad geelt Prof. Storm van Leeuwen een verhandeling onder bovenstaanden titel. Het komt mij voor, dat de schrijver enkele zaken heerüilc door elkaar haspelt. Fien zwakke poging mijnerzijds de/en knoop te ont warren, moge hier volgen. De schrijver wijst op het nut, der publicatie van Vnn Rijnberk's phvsiologische brieven. Ongetwijfeld, en ik ben het dan ook van harte met hem eens, dat der gelijke uitgaven toejuiching verdienen. Debetzijde is er niet, alles staat op den creditkant. Maar heel anders wordt dit, als men deze poging gaat uitbreiden en zelfs zoover gaat elk medisch onder werp voor popularisatie vatbaar te achten. Uit de reeks van artikelen van S. v. L. in de Telegraaf van de laatste jaren is we! duidelijk geworden dat de schrijver alles, maar dan ook letterlijk alles, geschikt acht om voor het leekenpubliek neer te schrijven. Gelukkig neemt hij hierin een uitzonder lijk standpunt in, al vermoed ik, dat hij de/e uitspraak niet met mij eens is. In de beide andere groote bladen in ons land zien wij ook dagelijks medische artikelen verschijnen, doch deze zijn we! van heel ander gehalte dan die van Prof. Storm van Leeuwen. Men /al toch moeilijk kunnen beweren, dat de N. R. Ct." /jn/w/V/i'r-wetensrhappelijke artikelen geeft over medische zaken (zie b.v. de recente artikelen over het nieuwe Decnsche t. b. c. middel, die in elk medisch vakblad een goeden indruk zouden maken) of zie daarnaast de artikelen van den medischen medewerker van het ..Handelsblad", waarvan ik den indruk heb, dat de schrijver met zorg zijn onderwerpen uitkiest. Er zijn in de drie groote bladen dan ook drie stroomingen waar te nemen: 1. Alle belangrijke medische zaken weergeven, maar niet bewust populair (?N. R. Ct."). 2. Nauwkeurig het onderwerp uitzoeken (?Han delsblad"). 3. Elk onderwerp populair weergeven (Storm van Leeuwen in ,.Dc Telegraaf"). Men zal het toch met mij eens moeten zijn, dat wanneer het populariseeren van wetenschap nadeelen heeft en de schrijver geeft dit zelf ook toe de gevaren bij No. 3 het grootste z:jn. Hoe groot de gevaren zijn? Daarop weet niemand het juiste antwoord, doch wie zich aan dit soort courantengeschrijf bezondigt, merkt dat ze er zijn. Vermoedelijk zouden stemmen uit den kring der huisdokters ons in deze materie nader kunnen in lichten. Ons verschillend standpunt zouden wij het best als volgt kunnen illustreeren: Als de zoon van Prof. Storm van Leeuwen rooken wil, en de vader is er tegen, dan zal hij hem in Godsnaam toch maar geld geven om in elk geval een goede soort sigaren te knopen. Als mijn jongen rooken wil en ik ben als vader er tegen, krijgt hij noch geld voor slechte noch voor goede sigaren. Heeft St. v. L. zelf niet uitgemaakt met behulp van het wetenschappelijk experiment, dat het verschil tusschen goede en slechte of lichte en donkere sigaren uit een oogpunt van vergifgehalte slechts zeer gering is? Zou het zoo ook niet gesteld zijn met de zoogen, goede en de zoogen, slechte populair-wetenschappelüke litera tuur? Vergift zit er in elk geval in beide. H. T. D F F L M ,\ N ANTWOORD AAN PRO?. DEF.LMAN ! Iet is niet aangenaam als iemand een door een ander gebruikte beeldspraak te ver uitrafelt, uit detailpunten van de beeldspraak conclusies trekt en die dan weer op het oorspronkelijke thema toepast. Zoo destilleert Prof. Deelman dan uit mijn voorbeeld van goede en slechte sigaren de conclusie dat zoowel in zoogenaamde goede- a's in|?oogenaamde slechte populair-wetenschappelüke literatuur vergift" zit. Wanneer het geoorloofd is het zoogenaamd" buiten beschouwing te laten, moeten we aannemen dat volgens Prof. Deelman elke popiilair-wetenschappelijke verhandeling ,,vergitt" bevat, d. w. z. een slechten invloed op de lezers kan uitoefenen. Indien zulks inderdaad gemeend is, dan blijft nog onduidelijk wat volgens den heer Deelman het beste zou zijn: a. Geen enkele medische zaak in de dagbladen opnemen of b. De methode overnemen die de N. R. Ct. (volgens Prof. D.) volgt n.l. alle belangrijke me dische zaken weergeven, maar niet be\\ ust populair. Ik heb «(.'m-v;;:/ uit Prof. Deelman's artikel te mogen opmaken, dat hij aan den tweeden weg de voorkeur geeft en in dat geval vind ik die voorkeur wonderlijk. Als een courant een bepaald onderwerp bespreekt, zal toch het beste zijn, het zoo te doen, dat het voor het meerendeel der lezers begrijpelijk wordt, tenzij Prof. Deelman meent, dat die berichten alleen zijn bedoeld voor de artsen die tevens abonnévan de N. R. Ct. zijn. Dan komt echter de moeilijkheid ? en nu moet ik helaas weer terug naar die beeldspraak dat de verhouding van schrijver tot publiek niet is als die van vader tot zoon, ik wil daarmee zeggen: bet publiek leest dan die berichten i'icli. En indien dat geschiedt, dan kunnen die berichten evenveel en zelfs meer onheil stichten indien ze niet dan wanneer ze wM populair geschreven zijn. Prol. Deelman noemt voor/.oover ik het begrijp met waardeeting het voorbeeld van recente artikelen die m de N. R. Ct. over het nieuwe tuberculosemiddel verschenen en die in elk medisch vakblad een goeden indruk zouden maken". Nemen we aan op gezag van Prof. Deelman dat dit waar is, dan vraag i'/: voor wat soort lezers waren ze geschreven '! Moeten daghladartike'en over medische onderv.erpen bij voorkeur zoo >;ijn dat ze ook in een vakblad een goeden indruk zouden maken, of moeten ze ingesteld /ijn op het niveau van het meerendeel der lezers 'r De vraag van de nauwkeurig uitgezochte onderwerpen van het Handelsblad en de zoo maar luk raak gekozene van de Telegraaf is meer een aanval op mij persoonlijk en dus geheel van belang ontbloot. Niemand zal van mij ver langen dat ik hier ga betoogen, dat ik wel degelijk met zorg uitzoek enz. Het eeuige dat mij hierbij interesseert is de algemeene vraag: Zijn -- goede populaire artikelen gevaarlijker (bevatten ze meer vergift") dan de niet-populaire, wordt een artikel dus door het teit dat het (goed) populair geschreven wordt, schadelijker ? Het laatste zo;>als gezegd - is voor mij vol komen onbegrijpelijk. Blijft ten slofte nog: Moet ui het medische uit de courant gehouden worden ? Ik meen dat het nut heelt en goed is om bij het publiek belangstelling te wekken voor weten schappelijke!; arbeid, onverschillig of die arbeid zuiver ph\ sioiogisch is dan wel ook de aangren zende medische gebieden bet'.eerscht en ik zie daarbij geen principieel verschil tusschen popu laire artikels over ademhaling, bloedsomloop (die volgens Deelman geoorloofd en zelfs goed zijn) en populaire artikels over ultra-microben, vita minen, kankervraagstuk, het tuberculose-probleetn. Prof. Deelman heeft m. i. ons verschil in stand punt niet goed geformuleerd. Mijn standpunt is: Ik vind het goed dat het publiek zich interesseert voor wetenschappelijk medischen arbeid. Ook al vond ik dat niet goed, dan maakt dat niet veel verschil, want lezen doen ze het toch, omdat alle couranten korte o l' b.nge berichten over medische zaken, meestal zonder critiek, dik\\ijls met een sensationeele tint opnemen. Beter is dat soort berichten er uit te honden en dat gelukt alleen indien men ervoor in de plaats peelt berichten met commentaar van een deskundige < ! over zichtsartikelen. De beide laatste doen het meeste nut als het publiek ze ook inderdaad begrijpen kan, daarom is VKJ' t\:i dü^:>Lid de populaire vorm. \erkieshjk. In een goed populair-.nedisch artikel zit iji'C'i vergift, d. w. ?/. het zal geen nadeel doen; een slecht artikel kan gemakkelijk nadeel doen; onaf hankelijk ervan of het populair geschreven is of niet. Mag i U tenslotte aan Prof. Deelman vragen, om indien hij dan toch IX' Telegraaf at' en toe in handen krijgt, ook eens zijn aandacht te wijden aan val er niit in staat ? Is het hem niet op gevallen dat sedert IJ jaar in dat dagblad practisJi gesproken geen enkel kort of lang heri Jit heeft gestaan, dat bij liet publiek onjuiste of sensationeeL' voorstellingen kan wekken? Ik bedoel berichten van het volgende genre (zooals ik er juist heden n onder de oogen kreeg): Volgens een bericht aan de Tribune" heeft Dr. . C. Botelho, chef van het kankerlaboratoriuni van n der Panische hospitalen, een ontdekking gedaan die een revolutie in de behandeling van kanker beteekent." De behandeling zei Dr. Botelho is slechts toegepast in gevallen waar alle andere geneeswijzen hebben gelaaid en door dit middel zijn patiënten in het leven gehouden, wier dood slechts een kwestie van eenige weken was." ,,Ik kan nog geen mededeelingen doen over de samenstelling van dit middel", ging Dr. Botelho voort, mijn laboratorium wordt bestormd met aanvragen uit medische instituten over de geheele wereld, maar eerst over eenigen tijd zal ik een uitvoerig rapport aan de Académie de Médécine indienen." Indien Prof. Deelman de moeite wil nemen zich ook voor deze zijde van het vraagstuk even te interesseeren, zal zijn oordeel over het ge schrijf" waaraan ik mij bezondig" misschien iets milder worden. S T O R M VAN L F. E U W F. N