Historisch Archief 1877-1940
DE
IER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2490
s"
JF
'
N.V. PAERELS'
Meublleering-MI].
AMSTERDAM
OOMPLETE
MEUBILEERING
BETIMMERINGEN
Rokln 128 - Tel. 44541
NAAR MAAT
Fr. SINEMUS
20 Leidsehestraat 22 - Amsterdam
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
"kost slechts f 3.?per kwartaal
of f 10.?per Jaar bij vooruitbetaling.
Spoors
Mosterd
r >r._ C u! i
Maatschappij voor Hypothecair Credlet In Nederland
Maatschappelijk Kapitaal f 2.000.000.
Uitstaande leeningen per l Jan. 1924 19.943.802.
Uitstaande pandbrieven per l Jan. 1924 18.524.400.
Reserves , 1.296.813.60
Hoofdkantoor: te 's-0 RAVENHAOE, NASSAULAAN 23.
Bijkantoor: te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 15.
De Maatschappij stelt beschikbaar:
4 i pCt. en 5 pCt. PMDBRIEVE» TEGfN BEURSKOERS in stukken van < 1000.-,
f500.- en f 100.?, MET VERPLICHTE lAtlLIIKSCHE UITLOTING.
Da Directie: Mr. D. VAN HOUTEN, Mr. J. D. TEN BRUBQEN CATE.
VAN JCHAICK
MEUBELTRANSPORT-MI
BERGPLAATSEN v. INBOEDELS
BINNEN-EN BUITENLANDSCHE
TRANSPORTEN j
OVERBRENGEN j
v. MEUBILAIR OOK PER AUTO TAPISSIEBE
BOOTM5TPAAT, UTRECHT TEL.163
ne
MODERNE MEUBELEN
HET
II l Al
IIC kit
TOEGEPASTE KUNST
EEN NIEUW SCHIMMENSPEL DOOR PlETER VAN
GELDER.
Maandagavond 1.1. ging te Bloemcndaal in de
bovenzaal van het Lyceum (voor de leden der
Vereeniging Bloemendaal's Bloei")de ,,première"
van een nieuw schimmenspel door Pieter van Gel
der, over wiens aardige en kunstige opvoeringen op
dit gebied ik reeds in dit blad een en ander mocht
vermelden.
Van Gelder is in alles wat hij maakt, vernieuwer.
Zoo was het ook te verwachten dat hij erin zou
slagen om van het oude thema Prikkebeen" iets
te maken, dat aan de lust iets heel eigens te geven,
recht kon doen en daar is hij dan ook wonderwel
in geslaagd. De Vereeniging Kunst aan het Volk"
te Haarlem, welke Donderdag avond eenzelfde
opvoering organiseerde, heeft eer van haar initia
tief, want van haar ging de gedachte uit om aan
van Gelder opdracht te geven van het \ ervaardigen
van dit nieuwe schimmenspel.
Opzettelijk is door het overdrijven en aandikken
van bepaalde accenten, gepaard aan een zuiver
begrip van het wezen der schimmen als schaduw
beeld in de vlijmscherpe tegenstelling van zwart en
wit, eene typeering gegeven, welke door den na
tuurvorm heen eene sterk-decoratieve werking
oproept, aan de fantasie van den beschouwer, die
in het duister gezeten zich uittcvaard ongestoot d
kan overgeven aan het spel der verbeelding, de
sterkste kansen biedend zich vrijelijk te ontplooien.
Want daar gaat het immers om, het is a! ver
beelding en zoo werden dan ook hier weer de
groote menschen tot kinderen en er was een door
d; bizonder geestige muzikale illustratie van den
componist Hans de Bock, die zelf ?an den vljugc!
zat en tevens zijn orkest" van viool, saxophone
en trommel, om vooral de koekoeksfluit niet te
vergeten, dirigeerde, krachtig en kernachtig onder
lijnd humoristisch element, waarin toch ook weer
telkens door glimlach en spot heen, gelegenheid
was gevonden om in do opstelling der decors, in
eenvoud groot van lijn en in kleine afmeting van
het kader toch zoo breed gehouden, den aanleg
van den schimmen-snijder en -schuiver te waar
deeren voor het groote tooneel, waarbij de ver
arming juist zoo sterk geworden is omdat men
maar geen afstand schijnt te kunnen doen van een
verouderd naturalisme en zich daaraan, behoudens
een enkele uitzondering, hardnekkig vastklampt.
In het ombre superbe", waarvan de bekende
Chat Noir-kunstenaar Rivière eens sprak, zijn vele
kansen open, waarvan de draagwijdte verder strikt
dan menigeen vermoeden zal. Dat heeft van Gelder
zeer goed begrepen en telkens geeft hij het groote
re in het klein en telkens weer zijn er verrassende
trekjes te bespeuren, waarin voor het komische
plaats is met tot dicperen ondergrond het gro
teske.
Zoo wist hij in het tegenover elkander stellen
van Prikkie en Dikkie veel van het
historischlachwe'kkende te geven van een don Quichot en
Sancho Panza; er was ook in zijn cactus- en
boomgroei het lan van een die weet wat grafisch werk
en meer in het bizonder, de houtsncde bieden kan
en er was aldoor het afwegen van het evenwicht
tusschen wit en zwart, waarnevens door projectie
op het witte scherm, grillige kleu/flitsen en verras
send levendige versieringsmotieven (door van (lei
der op lantaren-glaasjes in transparante tinten
geschilderd) eene bewegeliikheid verkregen werd,
welke in samenspraak met de zeer moderne muziek
een vroolijkheid bracht, waardoor het publiek zoo
langzamerhand zichzelf gevoelde als rei-de men
op den rug van het drijvende walvisch-eiland naar
h c-1 rijk waar de Fantasie regeert. Hit is alleen
maar jammer dat de acteur van Gasteren (die
door het zeer zwaar en theat raa! recitcercn van ....
een fragment uit de ysbreght van Aunstcl en het
voor een pchinimcnavoiid wel heel bloederige' De
Kurassiers van Canrobert") het bewijs gaf van
den modernen geest van liet spel, niet te vatten.
[?at maakte dat de Poesia v:>Igare" van
Prikkeheen" veel te weinig luchtigheid en kleur bij int
z-. ggen verkreeg en wat uiisf de muziek 700 go; d
deed. \vi_rd door het sprekui verzwakt. Maar. . . .
dat kan van Gelder niet helpen en !n t Micee.; was
dan ook groot, eerlijk un weiveruiend '
HET NIEUWE AANPLAKBILJET VOOR DL
BEURS.
De teekenaar H. Verstijneii is voor de lezers
van dit weekblad geen onbekende, want menigeen
zal zich vermaakt hebben met hel bezien zijner
soms zeer karakteristieke dier-typeeringeu, waarin
hij telkens weer den mensen, waaraan zoo menig
dier doet denken, in de maling neemt.
Hem werd opgedragen voor de a.s. Jaarbeurs
te Utrecht een affiche te ontweipen dat thans
overal in grooten getale is verspreid, doch jammer
genoeg is ook hier weer de cardinalc four begaan
door van het gansene ding te vu! eene illustratie
te maken en te weinig een decoratieve vulling van
het vlak. Dat maakt dat het effect, zoowel
buifcnals binnenshuis wat al te zoetelijk aandoet (het
geen des te meer treft, waar als'hoofdmotief ei n
adelaar gekozen is als symbool van stoere kracht
en breede vlucht), waartoe ook de al te liefelijke
kleurstelling in verwaterd oranje-gee! en bruin
met letters in gebleekt paars medewerkt. Dit twee
slachtige element wordt daarenboven nog ver
sterkt door onderaan. . . . wat appels en peren en
druiven te tcckencn als gold het eene reclame
voor een vruchten-import maatschappij, terwijl
de ondergaande of opkomende zon (ad !ibiuim)een
sinaasappel voorstelt.
Tusschen earicaturist en affichist is een hemels
breed venchil! Juist waar VerMiiuui de dieren
steeds aanziet nu-t die twinkle in t!ie cvv", eigen
aan geboren spotters, valt hit i.rustig kijken hem
vreemd en ook de grootere schaal waarin lui werkte.
speelde hem helaas parten.
Daarenboven is de reproductie in
kleua-ndiepdruk (Ned. Rotogravure' Mij. Leider,) ook al is zij
technisch volmaakt, ongeschikt v
werk, al ware het alleen maar onida
den ktniMenaar a!;es wordt o\crgc'
omdat hij kunstenaar is. ... nkts "
l