16 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2491 BELANGSTELLING IN DE HOLLANDSGHE BEELDHOUWKUNST * K Het is mij steeds een genoegen de aandacht niet alleen op onze ontwikkelende beeldhouwkunst te vestigen, maar ook op de groeiende belang stelling te wijzen die, hoewel nog traag, uitgaat naar deze zoo lang in ons land sluimerende kunst. Nadat de redactie van het aesthetisch verzorgd maandblad Wendingen" het blad voor bouwen en sieren, lijfblad van Architectura et Amicitia" reeds twee nummers 1) deed uitgeven over de Hollandsche beeldhouwkunst, verscheen korte lings in 1924, het 1ste nummer van de 6de serie gewijd aan de bouwbeeldhouwwerken in Holland. In een woord vooraf geeft de heer H. C. Verkruysen een beschouwing over de beeldhouwkunst die gestalte" verkrijgt in het rijke leven van ge moed en geest". Waar de beeldhouwkunst ge stalte" aanneemt, en juist daardoor om haar omsloten volume of vormbeslotenheid, ruimtevullend wil zijn, zoodat de vormenstapeling als een geheel onafhankelijk bouwsel van dimensies dus, met eigen wetten, zelfstandigen groei, beweging, evenwicht, licht-en-schaduw-verdeeling, massa-ordening, gevoeld en begrepen moet worden, kan en zal zij dit minder zijn, waar zij organisch vergroeid is met de architectuur en zoo zegt de inleider Verkruysen: Kan gezegd worden, dat in de beeldhouwkunst aan een idee gestalte" wordt gegeven, dan is de verhouding tot de bouwkunst deze, dat de kunstenaar wanneer hij bouwt, meer ,,vorm"-stellend zal moeten blijven". De beeldhouwkunst wordt in deze verzorgde aflevering, door verschillende goed uitgevoerde reproducties, als een gebonden en bindende kunst gezien, die geen volledige rekening kan houden met ruimte-beheersching of ruimte-vulling, waar door zij in waarheid zich zuiver plastisch kan demonstreeren, maar toont zich hier eerder als een voortzetting van de architectuur, daarvan de feestelijke uitbloei, zóó het geaccentueerde punt wordend der architectonisch-ideëele en -essentiëele bedoeling, of wel de sierende oplossing; zoo men wil de blijde ontknooping der bouwkunstig ingewikkelde samenstelling of wel behulp zaam zijn in een beweeglijker Wordende architec tuur. Het tweede boek, zooeven verschenen, is van de hand van Dr. Friedrich Markus Huebner, getiteld Niederlandische Plastik der Qegenwart", ver lucht met 48 afbeeldingen en uitgegeven door Carl Reissner te Dresden. Voor de Hollandsche sculp tuur mag deze uitgave buiten gewoon belangrijk genoemd worden, want voor het eerst wordt in het buitenland ge wezen op een beloftevolle kiem in onze vaderlandsche beeld houwkunst, die nog maar al te zeer de algemeene belang stelling helaas ontberen moet, althans door onkunde of onver schilligheid nog niet gezien wordt. De plastiek die niet zoo als de schilderkunst voorname lijk voor binnen, het interieur, bedoeld kan zijn, wil in de eerste plaats in het volle dag licht geplaatst en zich in de volle onbegrensde ruimte uit leven, terwijl deze thans aller minst in het volle licht der belangstelling gezien, noch in het daglicht buiten, op onze pleinen, parken en plantsoenen een plaats gegund wordt. Het is teekenend, dat het wederom een buitenlander moet zijn, die zijn aandacht schenkt aan dit hoopvol vormengestamel, maar het is toch beter dat een vreemde dan de ouders-zelf de bekwaamheden hunner kinderen prijst, des te meer waarde kan men hechten aan deze onvoorziene maar vreug devolle uitspraak uit den vreemde en kan dit buitenlandsche vertrouwen, waar mede we zoo gaarne gestreeld zijn, onze beeldhouwkunst ten goede komen in haar verderen groei. Es geschah dann, dasz Holland wieder eine selbstandige und achtunggebietende Bildhaukunst erhielt", zegt Dr. Huebner, een woord dat we niet dikwijls genoeg kunnen herhalen en het is ver blijdend dat ook hij in de toekomst vertrouwt, als hij zegt: Nur von denjenigen ist die Rede, die statt auf malerische Naturtreue aiif geistige Ausdruckssteigerung in der plastischen Formgebung hinstreben. Befinden sich diese letzteren, die mehr aus der Vorstellung als aus der Wirklichkeit schöpfen, zwar in der Minderheit so wird doch eben von ihnen die neue bildhauerische BeWegung in Holland getragen und die Fruchtbarkeit dieser Bewegung auch für die Zukunf t gewahrleistet''. Hier wordt dus in de eerste plaats op het meest waardevolle ge wezen, nml." op ver dieping onzer beeld houwkunst, inplaats van te veruiterlijken door natuurnabootsing. Terecht is zij meer plas tisch geworden dan dat schilderachtige, waarin de durch malerische Unreinlichkeiten langst verdorbene Europaer verwirrt ist" om met een anderen Duitscher dr. Alfred Kuhn 2) te spreken. Duidelijke af beeldingen geven een uitstekend overzicht van wat er leeft en broeit in het geestelijke leven onzer dagen, en ons land zal ongetwijfeld voor den denkenden buitenlander belang rijker, aantrekkelijker en achtenswaardiger worden door deze nieuwe spiritueele daad, een daad dje ons weer hooger zal heffen boven de oppervlakkigheid onzer het algemeen. E j P O. JACOBS VAN DEN HOF Gesloten oogen" (Uit: Huebner, Niederlandische Plastik, uitgave Van Munster), huidige t* samenleving in JOHAN POLET Eva" (Uit: Lauweriks, Plastische Kunst in huis. Uitgave Brusse) Als derde uitgave noem ik dan nog uit de reeks monografieën der toegepaste kunsten in Nederland het handig met goed illustratie materiaal voorziene boekje,, Plastische kunst in huis" door Jan Lauweriks, dat bij W.L. en J. Brusse's uitgevers mij. te Rotterdam het licht zag. Deze practische boekjes zijn, als detailleering van een bepaalde kunst, als aanvullingen of onderdeden te beschouwen van de bekende jaarboeken der Ned. vereeniging Ambachts-en nijverheidskunst. ; Waar dit boekje van Lauweriks op volledigheid aan spraak wil maken, missen we onder rubriek: literatuur: jaargang l No. OSept. 1018, een 'speciaal nummer nog wel van Wendingen over de Hol landsche beeldhouwkunst. Verder het zooeven genoemde bouwbeeldhouwwerk-nummer dat reeds lang verschenen was. Sctilpture of today" van Kineton Parkes,die hoofdstuk VIII geheel wijdt aan sculpture in Holland" met een 18 tal goede reproducties, had ook vermeld moeten worden, evenals The builder, a Journal forthe architect and constructor", waarin de architectural sculpturein Holland" speciaal wordt besproken met een 7 tal afbeeldingen. Ook tijdschriften als if Moderne ' Kunst" en Elsevier" hadden met num mering en fdateering er bij vermeld kunnen worden. De lijst der Hollandsche beeld houwers zou hier en daar met namen en vermelding van afbeeldingen aangevuld, terwijl onder kunstscholen" volledigheidshajve toch ook de Rijks Academie van beeldende Kunsten te Amsterdam ge noemd had moeten worden. In den begeleidenden tekst is de invloed van Dr. Huebner aaii het woord, zoodat een nieuwe zienswijze hier niet op te merken valt. Toch kunnen we ons verheugen over deze uitgave juist door de vele foto's die zoo'n duidelijk beeld geven onzer hedendaagsche plastiek. RADIO-HUURKOOP Eerste Utrechtsche Fabriek van Draadlooze Ontvang- en Zend-Installaties V. N. S. MALIEBAAN 45 Alle onze V. N. S. installaties kunnen in n jaar betaald worden. eenige belangrijke citeeren over onze Laat ik eindigen met nog buitenlandsche uitspraken te beeldhouwkunst. In die Kunstwanderer" trof ik deze vleiende mededeeling: Die Hollandische Bildhaucr verleihen der Plastik den hohen Rang einer (jemeinschaftsschöpfung". In de eutfche Wochenzeitung" van 20 Oetober 1021 wordt belangstelling getoond, door het Jahresbericht der Niederlandischen Bildhauervereinigung" te bespreken en lezen we In den meisten Pallen war das Ergebnis der Bemühung betriibend genug, die Auftrage waren schon vergeben, manchmal an Auslander, oder die Unternehmer wollten ilir tïeier Herr bleiben und sich durch niemanden künstlerisch beraten lassen. Wie gesagt, dieses Ergebnis ist betriibend".Weer een ander Duitsch blad bespreekt een beeldhouw-tentoonstelling van Hollandsche werken als volgt: Der Eintretende, welcher vielleicht mehr oder minder auf eine durchschnittliche Plastik vorbereitet ist, wird verdutzt stellen ber die Suniine vorziiglichen Könnens, und ganz modernen, sauberen, zweckhat'ten Formcmpfindens . . . Seit etwa zelin Jahren bildet sich eine eneration von Bildhauer heran, der man schon jetzt reprasentative Bedetitung zuspuchen kann und die cinstmals der Stol: des Lundes sein wird. De belangstellende Engclschman uitte zich aldus : There is a good deal of ideal work and portraiture and architectural purposes, incltiding the quite 1) 1ste jaargang No. 0. 30 Sept. 1018 en No. 1. januari 'l920. 2~) Die neuere Plastik von aclitzehnlnmdert bis zur Gegenwart. (Delphin-Verlag München 1021) OLOO