IST DE MARCONI-MA ATSCHAPPIJEN Een nieuw tijdperk van uitbreiding ingetreden. ?Tot de grootste uitvindingen der negentiende eeuw behoort ongetwijfeld die van Marconi, den genialen Italiaan, welke draadlooze telegraphie, draadlooze telephonie, radio, enz. ki het leven riep. Reeds kort na de uitvinding werd te Londen een maatschappij gesticht, welke zich de exploi tatie van de verschillende toepassingen dier vinding ten doel stelde en, zooals het gewoonlijk gaat met dergelijke pionier-ondernemingen, had ook deze enorme moeilijkheden te overwinnen, alvorens zij de wereld een geregelden dienst kon aanbieden. Tot 1907 duurde het, alvorens het technische apparaat zoozeer vervolmaakt en de wettelijke rechten voldoende verzekerd waren om de draad looze telegraphie op ruimere schaal in toepassing te kunnen brengen. Daarna echter heeft een enorme uitbreiding plaats gehad, zoodat tal van onderhoorige maat schappijen konden worden opgericht, die de toepassing der hoogst belangrijke vinding in alle deelen der wereld brachten en waarvan som mige -zulk een groote beteekenis verkregen, dat deze tot op zich zelf reeds aanzienlijke lichamen uitgroeiden. Het groote middelpunt bleef echter de Marconi's Wireless Telegraph Company, Ltd., te Londen, welke moedermaatschappij van tal van onderhoorige ondernemingen werd en de oudste zoo lang steunde, tot ook deze een vrijwel on afhankelijke plaats in de wereld konden innemen. Tot die oudste moet in de eerste plaats de Marconi Wireless Telegraph Co. of America worden gerekend, de maatschappij, welker naam later werd gewijzigd in die van Radio Corporation of America. Evenals bij de waarden der moeder maatschappij nam het Nederlandsche publiek ook spoedig belang bij die der Amerikaansche dochteronderneming, zoodat de aandeelen der Radio Corp. of America hier voldoende bekend zijn. Een andere dochtermaatschappij, welke eveneens tot de oudste Marconi-ondernemingen behoort, maar welker aandeelen eerst sinds korten tijd hier te lande (met succes) zijn geïntroduceerd, is de Marconi Wireless Telegraph Company of Canada, Ltd., die het eerst met de moedermaat schappij een transatlantische verbinding tot stand bracht tusschen GlacéBay in Canada en het Marconi-station Clifden aan de lersche kust,dat tijdens de lersche woelingen verwoest werd. Ook deze maatschappij heeft zich groote ver diensten verworven voor de verbreiding der zegeningen, aan de nieuwe vinding verbonden. Groote verliezen heeft zij zich aanvankelijk ge troost, zoodat de nominale waarde der aandeelen geleidelijk van 5 p. st. op l p. st. moest worden gebracht. Door plaatsing van nieuw kapitaal kon het echter toch op 7.500.000 p. st. gehandhaafd blijven. In den laatsten tijd heeft de Canadian Marconi Co. zich weder verdienstelijk gemaakt door stichting van bearn stations", de eerste welke zullen werken volgens het door Marconi uitgevonden stralen systeem met korte, in n richting gedirigeerde golven, een systeem, dat niet alleen het voordeel oplevert van zeer zuinige en betrouwbare werking, doch tevens van belang rijk geringere bouwkosten door eenvoudigheid van installatie en gebruik van lage masten. Deze eerste stations zullen het verkeer onderhouden met Australië, welks regeering een station laat bouwen, en met Engeland, waar het Post Office aan de Marconi Maatschappij den bouw van een beam station" heeft opgedragen. Dit laatste zal geëxploiteerd worden door en voor rekening van het Post Office met uitkeering van een royalty aan de Marconi Maatschappij, terwijl in Canada alle inkomsten aan de Canadeesche maatschappij zullen komen. Zoo ziet men van welk een beteekenis de dochter maatschappijen der Engelsche Marconi reeds geworden zijn. Ook van de Radio Corp. of America geldt dit. Deze maatschappij is in 1919 in het leven geroepen door de General Electric Co., dezelfde Amerikaansche maatschappij, die nauwe relaties met onze Philips' Gloeilampenfabrieken onder houdt; de G. E. Co. had alle aandeelen der Marconi Wireless Telegraph Co. of America gekocht en daarna de Radio Corporation of America opge richt, welke nauwe betrekkingen tot de Engelsche moedermaatschappij bleef onderhouden. Zoo ver kreeg de laatste alle rechten voor het geheele Britsche rijk en tevens consent om in alle deelen der wereld, behalve in de Vereenigde Stalen, alle patenten en uitvindingen der Amerikaansche maatschappijen te gebruiken, zoowel de bestaande als die nog verkregen mochten worden en zulks tot het jaar 1945 toe. De Radio Corp. onderhoudt draadlooze diensten met Engeland, Noorwegen, Duitschland, Frankrijk, Italië, Polen, Japan en Hawai. Met Zweden is het vorige jaar insgelijks een dienst geopend. Een gestadige uit wisseling van personeel vindt plaats tusschen Amerika, Engeland, Noorwegen, Duitschland en Japan, hetgeen de geoefendheid der ge mployeerden sterk in de hand werkt. Een radio-verbinding voor handelsdoeleinden tusschen Amerika en Argentiniëis in het begin van 1924 geopend, terwijl ook met succes proeven zijn genomen voor een verbinding tusschen Amerika en het station te Saigon (Fransch Indo-China) van de Compagnie Générale de Telegraphie sans Fils. Deze laatste, waarbij de Engelsche Marconi Maatschappij voor 40 pet. geinteresseerd is, is in 1917 ontstaan uit een oudere Fransche maatschappij, welke de patenten voor de exploitatie buiten Duitschland der vinding van Prof. Ooldschmidt in bezit had. Voorts werden maatschappijen opgericht in Zwitserland, van welker kapitaal de grootste helft van het kapitaal zich thans in het bezit der Zwitsersche regeering bevindt, in Oost-Europa, de Radio Slavia, waarbij de Fransche en Engelsche maatschappijen ieder voor 20 pet. van het kapitaal zijn geïnteresseerd, in Hongarije, waar de Engelsche Marconi Co. en de British Htmgarian Bank ieder voor de helft in het kapitaal deelnamen, enz. In den loop van 1918 kwam voorts tusschen de Engelsche maatschappij en het Pekin Syndicate (dat o. a. de kolenmijnen van Shansi exploiteert) een overeenkomst tot stand, terwijl in 1921 een contract werd gesloten met Peru voor de exploi tatie van de Peruaansche post-, telegraaf-, tele foon- en draadlooze diensten voor een periode van 25 jaar. Zoo ziet men het draadlooze verkeer geregeld aan beteekenis winnen en het zijn nog steeds de Engelsche, Canadeesche en Amerikaansche maat schappijen die daarbij het heft in handen hebben weten te houden. Dit is wel merkwaardig, waar men toch met een Italiaansche vinding te doen heeft, maar daar staat tegenover, dat de vinding nimmer zoo spoedig en krachtig verbreid zou zijn, indien het Anglo-Saksische kapitaal zich niet dadelijk beschikbaar had gesteld om voor de exploitatie daarvan alle risico's op zich te nemen. Ongetwijfeld waren deze risico's in den aanvang zeer groot, zooals reeds duidelijk werd, toen boven in het voorbijgaan de verliezen werden aangestipt, door de Canadeesche maatschappij geleden. Maar ook de moedermaatschappij heeft dikwijls aan groote risico's het hoofd moeten bieden. Dit neemt niet weg, dat het haar in den loop der jaren gelukt is schitterende resultaten voor hare aandeelhouders te bereiken en tevens reserves van beteekenis op te bouwen. Deze reser ves waren reeds opgeloopen tot circa 4.000.000 p. of meer dan het geheele kapitaal der maatschappij. Toch zijn deze reserves de laatste jaren niet on aangetast kunnen blijven, als gevolg van geleden valuta-verliezen, verwoesting van stations door oproer en misdadige woelingen in Rusland, Ierland enz. Zoo zal na afsluiting van het boekjaar der Engelsche maatschappij voorzeker niet meer dan 1.250.000 p. van deze reserves over zijn, doch dan zijn ook alle genoemde verliezen af geschreven, o. a. ook het geheel belang, dat de Marconi Maatschappij had in Rusland. Tevens wordt thans het kapitaal verhoogd met 500.000 p. waarna het 3.500.000 p. zal bedragen, bestaande uit 250.000 p. 7 pet. cum. prcf. winstd. kapitaal en het overige gewoon kapitaal. Deze uitgifte staat in verband met de uitvoering van een groot uitbreidingsprogramma van de draadlooze dien sten, waartoe overeenkomsten zijn getroffen met het Britsche gouvernement en met de regeeringen van de dominions, waardoor een aaneengesloten draadloos verkeer door het geheele Britsche rijk, dus feitelijk om de wereld heen zal verkregen worden. Bij de uitvoering van dit programma zal ook het beam-systeem" in toepassing worden gebracht. S* Zoo zijn de Marconi-maatschappijen ongetwij feld een nieuw tijdperk van voorspoed ingetre den. De toepassing van het ,,beam-systeem" zal daarbij ongetwijfeld een rol van beteekenis spelen. Reeds schijnt de tijd niet ver af meer, dat ook een draadlooze telefoondienst tusschen Europa en Amerika zal worden ingevoerd, waar door de bronnen van inkomsten der betrokken maatschappijen een belangrijke uitbreiding zullen ondergaan. Ten slofte behoeft slechts melding te worden gemaakt van de groote verspreiding van broadcasting", de toepassing van radio in het huisgezin, om de verspreiding van de vinding van Senatore Marconi in breeden kring aan te duiden. Een en ander zal ook in de resultaten der diverse Marconi-mnatschappijen tof''uitdrukking moeten komen. P ,\ v i. S A n i: i. DIERSTUDIE: GANZEN Tekeningen voor de Amsterdammer" door H. Vcrstijnen TWIST VERZOENING U BEWAART UW GEZONDHEID door het plaatsen van een vochtigheidsmeter in Uw vertrekken waarnaar U kunt verwarmen of ventileeren. Prijs bij Vooruitbetaling fl. 4,70 of onder rembours verhoogd met kosten. Alleenverkoop merk JOHAR JOS. HARTOG, Hoofdsteeg 17, Nobelstraat 28, ROTTERDAM. UTRECHT Leekenspiegel VRAGENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden F.' R. te de H. Waar kan ik de laatste op gave vinden van alle wetten, koninklijke besluiten, enz. die op hit tijdstip van die opgave voor ons land van kraclit zijn? Zulk een opgave is mis niet bekend en bestaat ook. vrij zeker, niet. J. S, MEUWSEH, Hofl, A'DAM-R'DAM-ÜEN HAAQ DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND