Historisch Archief 1877-1940
No.
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VöóR NEDERLAND
HET WASSENDE WATER
door HERMAN DE MAN
( Vervolg van No.
Zijn bange verwachting kwam uit. Een jaar was
na dien trouwdag nog niet recht verloopen, of
moeders kwam bij hem achterom gereden, op een
weekschen dag. De melkknecht reed het zwijgende
wijf, waar van eigens weinig aanspraak aan was.
Ze viel neer in den rieten zorg en zegde: Oieljan,
hoor me 'an! 'k Bin oud, maar gansch niet gek."
Tergt ze jou moeders?"
,,'k bin nog niet den dood gezind. Zoo als 't
heden ten dage gaat in ons oud huis, zoo kan 't
niet langer!"
Wat den moeders?"
Onze Willem, daar leit 'et niet 'an."
Ja.... ja."
Maar hij het den grond en den huis ---- "
En Annegie," weersprak Oieljan ondeugend.
Jaat ---- n Annegie, zeg dat wel."
Maar wat mot er 'beuren?~Wil 'k met Annegie
wat konkelefoesen? Zal 't helpen?"
't Zal niks vermogen Giel. ch toch, wat woon
je hier aardig."
Maar zoo 'an den dijk moeders."
,,'k Heb in m'n KeL.de jaren hiernevens ge
woond. Wat is dat allegaar veranderd, en
---toch eender gebleven."
,,'n Mooi buurtschap moeders, veul aardig ver
tier en beste grond."
En dan de IJssel veur je huis. A! die booten
hèGiel. En de schuiten met zeilen die langskommen.
Aardig wel."
Hoe zou 't nou thuis weer ten beste keeren
moeders. Wat doet Willem?"
Och die beste Willem. Hij is fortuinlijk, in
koop en verkoop, op den huis en de markten."
Wou je toch veranderen?"
Veranderen is 't woord niet. Je bint hier
anders wel eenig alleen Giel. En nou al weer zoo
lang."
Maar hij, slim, stak een pijp op en vroeg niet
wijer. Er wier gegeten en moeders liep met Gieljan
naar de eerste kaai, waar zijn hooiland begon en
ze keerden weerom; kwamen weer tusschen 't volk.
Zeg 't nou gauw, ducht Gieljan kriegel, toen ze
al weer van heengaan praatte. Mag ik bij jou
kommen inwonen Giel?" zegde ze toen juist
bangelijk, maar met resolute oogen en lier hand
gebaar. Maar haar jongen had heur stemgeluid
door al die jaren goed leeren verstaan.
Kom gerustig moeders."
Ja Aai 'an de Lek wou me ook wel, hoor Giel."
Dat verstaan ik. Kom gerustig, al was 't op
heden."
En bin jij dan niet gram meer Giel, heelegaar
niet?"
Moeders .... waarom kom jij me verbidden?
Zeg maar kloekaf .... Gieljan sprei me 'n bed, ik
kom wonen bij jou!"
Je bent een bestig keind."
Was 'et zoete jongie alzoo niet zoet meer?"
Praat van onzen Willem gien kwaad."
Belneent minsch, verre van mijn."
Giel ____ Giel! Waarom kul je mijn? Waarom
dink ie me in Willem te grieven? 't Is jouw eigen
broer ommers."
Sommige minschen dat binne' harten, anderen
zijn knap hersenwerk .... Ik hou 'et bij de harten.
En Aai ook, al is 't een dooie geit van een vent en
onze Wieleke ook. Maar kom gerustig. Allé, en nou
is de pra%t over vroolijker dingen!"
Maar de oude vrouw Beijen, die daar zoo arm
tierig neergezeten was in dien zorg, en over
denken moest, hetgeen voormaals om dienzelfden
Gieljan al was geschied, zij wou een recht woord
vinden, om aan haar schaamte te ontkomen. Je
bint veul veranderd, veul verbeterd Giel," zegde ze
teer voor heur doen, na lange poos van zwijgen.
Laten we 't zóó noemen," was zijn begrijpend
wederwoord.
,,'k Gaan dan nou weer naar Water-Snoodt Giel,
en kom jij naaste week 'ns op? D'r zal nog veul
te bepraten zijn, aleer ik bij jou kom."
Kom gerustig," zei hij wér en nadien nog
eens, toen ze weer in den tentwagen gezeten was.
Ei. n oud maar danig taai wijf ie; fier in de beste
kleêr. Als een pronkvogel in de veeren, zóó zat
ze daar.
Een leeg ding is onze moeder geworren, docht
Gieljan aangedaan, een minsch zónder doel en
zonder woning. Dat was wél hard. Hij begreep,
dat Annegie heur meepraten in 't bestier niet wou
gedoogen, ja dat nooit zou kunnen, al wilde ze.
Daar op Water-Snoodt was er n te veel. En dat
zal de eigene, dat zal moeders wel zijn, dacht hij
weemoedig. En die droefheid liet hem niet los, tot
den dag niet, dat hij, om te overleggen, naar
Water-Snoodt reed.
Kin moeders wel goed van de stee af?" vroeg
Willem ineens, toen 't al voor goed beklonken was.
Gieljan keek schielijk z'n broer aan. Kom veur
den dag met wat je verbergt Willem!" ried hij
giftig wordend. Of heb ie wér niks?"
Zallen twee broers elkander bekampen?" ver
maande de oude vrouw Beijen. En Annegie zegde
snibs: Giel mot zoo rauw in onze woning niet
zijn."
,,'k Vraag alleenig klare woorden."
Daarop vroeg Willem: woon je op IJsseloord
naar den zin?"
Jaat."
't Was toen maar weer moeders, die er later op
den dag over begon. Gieljan doolde over de wel
bekende kampen rond hun ouwe woning en hij
voer over in de gierschouw, van stuk naar stuk,
met veel welbehagen. Willem zat al onder de
koeien en in den Huis droogde Annegie de
kaaspersen. In 't voormalig boogerdkamp, alwaar
ieljan nog de boompleKken herkende aan over
gebleven knoesten, daar raapte moeuers 't kneus
goed van e^n niet gerooiden reinet in heur baaien
scnortel. Giel, verneem 't van mijn dan maar,
d.nk er over na jong," zei ze rap: onze Willem
wil hier van de stee af."
Beljaat .... daar gaat de vrome vader."
't Is veur mijn hard."
Waarom zeit Willem dat nou zelvers niet as
een man?"
Zooveel groote woorden opeten Giel .... dat
versta je. Hij wou, nee' ik wou, dat jij hier weerom
kwam. 't Is vader zijn grond. Onze arbeid Giel,
van veur jaren. En van jou zélf."
Weet je moeders wat onze Willem is? Een
schijnheilige dondersteen! Vroom in" z'n oogen,
braaf in z'n bek! Anderen kapittelen .... eigens
van kwaaie begeerten verteren. Weet je, wat of
hem hier vandaan jaagt?"
Annegie, die teugen 't achterafsche leven
niet en kan!"
Annegie? Neeë! Eerzucht moeders, niks dan
eerzucht!"
Maar Giel ...."
Laat me uitpraten! D'r staat gien enkele
Heemraad veur hém op van zijn stoel, daar heb
ie de kneep. Willem docht zou maar, in 'n enkel
jaar, op vaders stoel te kommen. Maar 'k hem er
van vernomen; ze motten Willem niet."
Da's ommers gien schande Giel."
Zoo'n razende hoovaardigheid? En gien
schande? Laat 'et hem deur mijn gezegd zijn,
dat ie wél schande op zich laait."
En vader?"
Vaders niet. Die wier om z'n best hart ver
kozen, niet omdat 'em as een trekpop rondsprong
met een bord op z'n buik: kies mijn! kies mijn!
Onze Willem, die zoo danig de Schrift verstaat,
diende ingetoomder te zijn. En nou heeft hem
vernomen, dat ze mijn in Willeskop Hoofdingeland
wouwen maken. En nou wil die daar naar toe hè?
Ruilen van stee met mijn; dat was toch z'n
voornemen?"
Dat wel."
Nou, zie op! Daar heb ie het zeer. 'k Had er
al een muisie van hooren piepen. Dag aan dag
verwachtte ik hem al op IJsseloord, om er over
te praten. Maar onze Willem is gien held. Hij
kruipt as een bang keind achter jouw rokken weg:
de Heemraad. 'k Mot er van lachen. Dat wil ge
zeggen, over heel een waterschap; in den Dijkstoel
wou hem.... en om 'an zijn bloedeigen broer te
zeggen: Giel, 'k hem 't mis gehad, nou heit 'et
leven mijn beet daarveur heit het wijf gien
durf!"
En Giel .... mag ik dan vernemen ...."
Neeë, 'k praat er niet wijer over. Willem mot
bij mijn kommen er veur! As een man!"
Jongie .... maar slaan 't niet af. 't Is zulke
beste grond. Onze eigen grond Willem."
Al was 't klinkklaar goud."
Slaan je 't dan af Giel? Neeëtoch?"
Stuur Willem zelf!"
Maar zeg 't 'an mijn gerustig."
Neeëstuur Willem!"
Je zal 't land niet 'an vreemden overlaten
keind, dink daarom."
Heb ie Willem dat al verweten? Moeders
braaf en wijze jongie ommers?"
O, Giel! Giel! 'k Zien 't land ?,1 onder den
hamer gaan. 't Zal m'n dood zijn keind, dat voel
ik zoo zuiver ...."
Wees gerustig moeders, 't land zal onder
vreemden niet kommen. Daar nou he'k me
weeral versproken. Zwijg d'r over teugen Willem;
zeg maar dat ik bar gram bin, maar rst met hém
wil praten."
Gieljan, keinderen, wat een verdriet allemaal
om jullie. Bin 'k dan nóg niet uitgezurgd?"
Door eenvoudige
behandeling met ABIS
garandeeren wij abso
luut afdoende bestrij
ding van Kakkerlak
ken en andere schade
lijke insecten,
muskieten, wandgedierte,
enz.
Vraagt inlichtingen
en prospectus voor
schepen, gebouwen en
particulier gebruik
aan
N.V. A.B.I.S.,
Mij. ter Afdoende Bestrijding van Insjctenschade,
rieerengracht 281 T*l. 32281 Amsterdam
Moeder, kop op! Je bint nog een jong wijf!
Allé, niet zoo donker."
Niet donker? En waar is dan jouw wijf? Wie
zal van jouw goed erven? Veur wie werk jij?"
Veur de kraaien."
't Is veur een moeder hard Giel."
Maar toen douwde hij zijn vaarboom diep in dert
moor en zegde beraden: m'n hart is niet te koop;
amen!"
,,'k Bin van Hoenkoop geboortig" heeft Gieljan
dien avond gezegd in het voornuis op
WaterSnoodt, en al is 't danig aardig wonen daar
'an 't water in Willeskop, mijn hart trekt naar
hier weerom. Daar kom ik recht veur uit. 'k Hem
't eerst echtig gemorken, toen 'k met de brulleft
van onze Wieleke hier weerom kwam. As thans
de kwaaie zwammen zijn uitgeroeid van den huis,
dan zal 't er dragelijk wezen."
Die kwaaie zwammen, binne' wij dat soms?
Ik en Annegie?"
,,'k Bedoel de hoovaardigheid."
Daarop zweeg Willem stil. Waar was de ver
zekerde man, de Willem van vroeger gebleven?
Hij die heil zocht in behoud, heil in 't napraten
van de groote gezeggers. Zou de oude Notaris
weten, dat de geleerde vrome Willem thans van
zijn vaderssteèvluchtte met zijn wijf, alleenig om
eer te bekomen? Dat ie zijn moeder ontrouw
wier daarmee en ervoor smeeken kwam bij dien
rabauw, z'n broer?
Annegie zegde; as je 't wonen hier zoo bestig
veindt, Giel," maar Willem keek heur verwijtend
aan. 't Was de manier niet, dat vrouwen in mannen
zaken meepraten.
Alaar Oieljan nam heur woord op. Laat
snaartje gerustig heur meening zeggen Willem. Ze
mot jou beschermen, 't Is braaf, dat ze heur man
bijstaat."
Besloten wier, niet nijdige schampen
oven-ntweer, dat in Mei de overdracht zou zijn. Samen
gingen de broers, na dat besluit, naar den Notaris
in Montfoort, en 't wier geregeld naar den eisch.
(n weinig uren tijds, was aan beider leven een
groote draai gegeven.
En in een overvloedig lentctij was het, dat
ieljan terug kwam op Water-Snoodt en thans
voorgoed. Hij was toen acht en dertig jaren en
gezegd wier: eeuwig weduwman. Zijn moeder
naderde de zeventig jaar, maar ze was nog kwiek.
Gieljan had de huishoudster weggedaan en moeders
begon nog kras, als ware ze een jong bloed, weer
van voormaals aan te wringen 1). Maar 't kernen
liet ze de stoepmeid over; dat viel heur oude leden
toch te zwaar rechtevoort.
En hij, die thans als toen, de oude zoo van
gemet tot gemet, van roei tot roei bekende grond
weer beboerde, nu als gezegger en niet meer ais
volgende jongen, hij kreeg om zijn mond en oogen
een wijzen trek van veel begrijpen, wat vroeger
onklaar was. Er was hem gevraagd, waarom hij
zich op liet heuen door Willem, waarom hij heen
gegaan was uit. Willeskop, waar hij bij de geburen
al in aanzien stond, vanwege zijn alom geprezen
hulpvaardigheid in kwaaie uren. Maar hij zegde
dan: ,,k bin zónder vrouw, en kan beter de
alleenigheid verduren. Achteraf wonen is niet veur
'n elk."
Maar in z'n borst daar woelde een zacht en
aangenaam gevoel, sinds hij weer dag aan dag
over 't Hoenkoopsche erf beende, 't Was, of hij
door lotsbestemming zoo tree na tree w.er
voortgeduwd, naar 'teindelijke geluk. Na
Scherreveldt" was IJsseloord veraseming geweest. Maar
hier op Water-Snoodt hervond hij zooveel aardigs,
dat overgebleven was van vroeger. Er was voor
maals een tijd geweest, dat hij Water-Snoodt,
en de stilte aldaar haatte. Hoe was dat mogelijk
geweest. Hoe vér leek dat voorbij: nochtans
waren 't maar enkele jaren.
(Wordt vervolgd)
1) kaas bereiden,