DEÏ;GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2495 DE OPENING DER HEBREEUWSCHE UNIVERSITEIT TE JERUSALEM Het komt ons voor, dat het niet slechts de aan wezigheid van den uitvaardigen der Balfour-declaratie is, noch de ongewilde propaganda die de Ara bieren met hun staking en verzet voeren, welke de bijzonder levendige en warme belangstelling ver klaren kunnen waarvan bij de plechtige opening der universiteit Jerusalem door de geheele wereld wordt blijk gegeven. Het is het feit zelf, het is de oude glans en glorie van de naam Jerusalem, die de wereld imponeert. Jerusalem ! de klank van dat woord laat niemand onverschillig, en beter dan welke propaganda ook, vestigt een gebeurte nis als deze de aandacht van de geheele wereld op den opbouw van het Joodsche land, en de renais sance van den Joodschen geest, die in de dagen en voor de oogen van dit geslacht een begin heeft genomen. Niet alleen de buitenwereld imponeert deze ge beurtenis. Op de geheele Joodsche wereld oefent zij een machtige suggestie uit, als symbool van de geestelijke eenheid, van de her-eeniging van de verstrooide en versplinterde natie. Aan deze een heid zal men zich voortaan kunnen onttrekken ontkennen kan men haar niet meer. Deze belangrijkheid is het, en ook de beteekenis van een universiteit in het algemeen voor elk volk dat naar zijn vrijheid streeft heeft niet ook Neder land dit inzicht van den grooten Zwijger eerst voor kort gevierd die tot de stichting der Hebreeuwsche universiteit deden overgaan, ook al is de ge meenschap die haar draagt, nog klein. Het was wel juist gezien niet te wachten tot de universiteit als bekroning op de basis van een volledig ont wikkeld onderwijswezen zou kunnen rusten, of totdat de vergevorderde economische ontwikke ling van het land haar stichting eischen zoude. Zóó groeit geen universiteit : die pleegt naar be neden uit te groeien; op het lager en middelbaar onderwijs bevruchtend en scheppend in te werken. De nieuwe Palestijnsche gemeenschap kan dien steun reeds thans gebruiken, in het onderwijs zoo wel als in de voortdurend zich ontwikkelende land bouw en industrie. Eenige data over de jonge universiteit mogen liier volgen. De gedachte is reeds oud. Te Genève kwamen in 1902, haast als samenzweerders, de ?eerste plannenmakers: Dr. Weizmann, Dr. Feiwel, Martin Buber bij elkander. Daar werd de eerste opzet uitgewerkt; in een brochure, ,,Eine jüdische Hochschule", wordt de wenschelijkheid betoogd en vooral uit den nood der tijden verklaard, van een Joodsche Hoogeschool in Engeland of Zwitser land, misschien ook Palestina. Uit deze pogingen is niets geworden. Doch Dr. Weizmann, de auctor intellectualis, vatte in 1913, toen hij hoogleeraar te Manchester was, het denkbeeld opnieuw op. Hij wist Baron Edmond de Rothschild te Parijs, die reeds zooveel voor de kolonisatie van Palestina gedaan had, voor het plan te interesseeren; de IP^--!^.--?% Prr-'.<%' i;*****/»f*v> Universiteit te Jerusalem beide beroemde geleerden Landau en Ehrlich, mede in de zaak betrokken, wisten Rothschild tot daadwerkelijken steun te bewegen. Toen kwam de oorlog tusschenbeide. Doch die oorlog bracht Weizmann in Londen, als chemicus in staatsdienst, bracht hem in contact met de Engelsche machthebbers van die jaren; de oorlog bracht Engeland in Palestina en deed de verklaring van Balfour tot stand komen. En onmiddellijk na den oorlog, ja zelfs nog vóór den wapenstil stand, op 24 Juli 1918, legde Weizmann, die met de hem eigen vasthoudendheid zijn geliefkoosde idee doorzette, den eersten steen op den Olijfberg, den Scopus, voor de Hebreeuwsche Universiteit. Het terrein dat hiervoor gekozen is en dat reeds in 1913, nog onder Turksch bewind, was aangekocht, is wel geschikt om op de fantasie van wie daarheen komen te werken. Op dien zachtglooienden heuvel, den Olijfberg, die de stad beheerscht en waar zich behalve de nieuwe gebouwen der Universiteit, nog slechts het voormalige Auguste Viktoria Heim verheft, dat nu den Hoogen Commissaris tot Paleis dient heeft men naar het oosten toe een ver rukkelijk uitzicht op het bergland van Moab, aan den overkant van de Doode Zee, in de diepte ziet men ook dien blauwen waterspiegel wegge doken tusschen Cis- en Transjordanië. Naar het westen breidt zich de stad uit, de oude stad met den Omarmoskee op het wijde Tempelplein, be sloten binnen het vierkante blok van haar stads muur de nieuwe stad daarnaast, met de grillig ste kerktorens, Byzantijnsche torens, Italiaansche basilieken, Gothische en Renaissance-pogingen. De Universiteit die zoo plechtig wordt geopend, is thans voor het grootste deel nog slechts belofte, voor het kleinste deel slechts realiteit. Een che misch instituut, onder de leiding van prof. Fodor, is juist voltooid. Een bacteriologisch en een botaZijgevel van het Biochemisch Laboratorium PADOX HOUTBOUW Houten Scholen, Winkels, Directiekeeten Levering in korten tijd. Fabrieken Warmond nisch instituut het laatste voorloopig te Jaffa gevestigd en een Instituut voor Semitische talen en letteren, waaraan vier professoren verbonden zijn, en o.a. als lector de bekende Hebreeuwsche dichter Bialik. Verder zal, ter gelegenheid van de opening, de eerste steen voor het mathematischphysische instituut worden gelegd. Het is stellig bemoedigend voor de initiatoren van dit groote plan, de oprechte sympathie waar te nemen waarmede het van alle zijden wordt begroet. Herriot spreekt in zijn persoonlijken ge lukwensen de verwachting uit, dat une Universit Hébraique ne peut que contribuer a renouer et développer les plus illustres traditions" van Jeru salem. La France a foi dans l'amitiéd'Israël" en in de banden tusschen les aspirations israélites et les aspirations frangaises de liberté...." zegt Painlcvéin zijn welkomstgroet. De Poolsdie Regeering zal zich laten vertegenwoordigen, en zond bovendien voor de Bibliotheek een omvang rijk geschenk in boeken, met daartoe vervaardigde kostbare boekenkasten. De ministeries van Onder wijs van de Vereenigde Staten en van de ZnittAfrikaansc/ie Unie, zonden een gelukwensen even als vele andere Regeeringeu en officieele lichamen. Allerlei belangrijke persoonlijkheden deden dit eveneens. Prof. Einstein, die niet tegenwoordig zal zijn, spreekt de hoop uit dat, al opent men thans nog slechts een bescheiden begin, binnen een tiental jaren de universiteit zich zal hebben ont wikkeld tot een instelling waardig (Je plaats waar op zij staat en waardig evenzeer de hooge waarde die het Joodsche volk van ouds ook in zijn moei lijkste tijden, aan geestesarbeid heeft gehecht". Prof. Signnind Freud zendt een schrijven waaruit evenzeer zijn vertrouwen in de nieuwe instelling blijkt. Lont Robert Cecil, die zich steeds een warm voorstander van het Zionisme heeft betoond, be treurt dat hij niet aanwezig kan zijn. Generaal Smuts, van wien hetzelfde gezegd kan worden, meent dat deze stichting met succes bekroont, een nobel ideaal is, en dat /.ij een gedenkteeken zal blijven niet slechts voor Joodschen doorzet en vasthoudendheid, doch ook voor de rechtvaardig heid der historie, die nog vasthoudender is...." Bernard Shaw zegt dat Western experience of the effect of Universities does nor jtistify anyone in congratulating Mudaea on the acquisifion of one". Maar Israël Zangwill, die wel eens de Joodsche Shaw genoemd is, loopt beter in den pas en zendt een hartelijken gelukwensch. En Ramsay Mac Donald, en Fritlijoff Nanscn en talrijke andere meer en minder belangrijke politieke personen, letterkundigen, enz. Even talrijk zijn de gelukwensclien van Univer siteiten, Akademies en wetenschappelijke Insti tuten, uit Europa, Amerika, maar ook uit Azië. Van de Nederlandsche Universiteiten zullen Am?sterdam, Leiden en Groningen vertegenwoordigd worden door de theologische hoogleeraren Hackmann en Böhl; Utrecht zond een Hebreeuwschen gelukwensch. Laat ons hopen, dat Einstein's wensen een voor spelling zal blijken; en dat op deze luisterrijke opening een'daaraan geëvenredigde groei en ont wikkeling der nieuwe Universiteit moge volgen. Universiteit te Jerusalem VoorgeveljVan het Biochemisch Laboratorium I. O R N S~T E I N?H O"l- I N