No. 2495 DE GROENE AMSTERDAMMEK, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND HET GARANTIE-PACT ALS BASIS AANVAARD Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan HALLO...,. .,....!': VOORDRACHTEN OVER NEDERLAND *) Onze Nederlandsche universiteiten worden in den modernen tijd betrekkelijk zelden meer be zocht door vreemdelingen. De stroom van buiten landers, die in de zeventiende en achttiende eeuw naar onze hoogescholen trok, is sedert ingedamd tot een smalle vliet. Dat is een opmerkelijk ver schijnsel. -Men zou eerder het omgekeerde ver wachten, nu de zoozeer versnelde middelen van vervoer het internationale contact zooveel ge makkelijker hebben gemaakt. Maar voor ons hooger onderwijs heeft het versnelde verkeer de vreemdelingen niet teruggebracht, die vroeger in dichte drommen zich in onze academiesteden ver toonden. Geheel te verklaren is het verschijnsel niet, maar begrijpelijk is het toch wel. Vooreerst is de taal natuurlijk een zeer groot beletsel ge worden. In vroegere eeuwen was het Latijn de internationale wetenschappelijke taal, die door ieder beschaafd man werd verstaan; men behoefde toen geen volapük, esperanto of welke kunsttaal uit te vinden, maar bezat een algemeen bruikbaar voertuig voor de wetenschappelijke studie. Sedert het Latijn als voertaal voor wetenschappelijke doeleinden zoo goed als overal is afgeschaft, is de wetenschap in de kleine landen min of meer in het gedrang gekomen. Gebruikt men zijn moedertaal voor wetenschappelijke studiën, dan is men zoo goed als zeker van niet te worden gelezen. Wil men zijn werk onder de oogen van vreemdelingen brengen, dan moet men wel in een vreemde taal spreken en schrijven. Dat hebben ook de Leidsche hoogleeraren ge daan, die in Juli van het vorige jaar een Amerikaansche week hebben georganiseerd aan de Leidsche universiteit. Die week bestond uit een aantal voor lezingen, door een zevental Leidsche hoogleeraren .gehouden voor een aanzienlijk aantal Amerikaansche studenten en belangstellenden. Prof. Huizinga sprak over de wijze, hoe Nederland een natie werd. Prof. van Eijsinga wees de plaats aan, die Nederland onder de volken inneemt. Prof. Colen brander beschreef het Indische Nederlandsche rijk, zijn oorsprong, zijn ontwikkeling en zijn tegen-woordigen toestand. Prof. Eekhof heeft twee voor drachten gehouden, een over het godsdienstig leven in Nederland en een over de laatste ontdek kingen over de geschiedenis der Pelgrim-vaders. Prof. Blok sprak over Motley als geschiedschrijver. Prof. W. Martin onderzocht het nationale element in de Nederlandsche kunst. Prof. van Vollenhoven eindelijk spreekt van het land van Grotius, dat Nederland is. De Amerikanen, die den vorigen zomer naar Leiden kwamen, wenschten daar geen geregelden leergang te volgen, zooals de buitenlanders in vroeger eeuwen. Men kwam toen eenvoudig de lessen volgen, die de hoogleeraren gaven, gedurende een of meer semesters. De vreemdelingen voegden zich in het raam van het onderwijs, dat voor hen niet werd veranderd. Geheel anders was de toe stand in den zomer van het vorige jaar te Leiden ; anders waren ook bij gevolg de eischen, die aan de hoogleeraren werden gesteld. De Amerikanen ble ven slechts een week in Leiden; het zou geen zin hebben gehad hun een gewoon college te laten volgen. De hoogleeraren hebben dan ook speciale lezingen voor deze vreemdelingen gehouden in hun taal, niet in het Nederlandsch, zooals voor de hand ligt. Daarom ook hebben zij terecht algemeene onderwerpen behandeld, zooals uit het boven gegeven overzicht den lezer moge zijn gebleken. Slechts enkele uitzonderingen werden op dezen regel gemaakt. Prof. Blok sprak over Motley als geschiedschrijver, voor een Nederlandsch hoogleeraar en een Amerikaansch auditorium zeker een zeer geschikt onderwerp. Prof. Eekhof handelde over de laatste ontdekkingen over de pelgrim vaders, wat ook wel min of meer voor de hand lag, maar toch veel minder belangrijk is dan het vorige onderwerp. Want het wil ons voorkomen, dat wij wel wat veel aandacht schenken aan de belang stelling der Amerikanen voor enkele niet zoo boven matig belangrijke onderdeelen van onze gemeen schappelijke geschiedenis. Maar op zich zelf is prof. Eekhofs monographie voor dit bijzondere doel niet slecht gekozen. Men zal niet van ons verwachten, dat wij deze voordrachten, die als zoodanig zijn bedoeld en oorspronkelijk niet voor den druk waren bestemd, gaan beoordeelen. Wij willen er in het algemeen dit van zeggen, dat het jammer is, dat dergelijke voordrachten ook niet van tijd tot tijd voor Neder landers worden gehouden. Wij bedoelen niet voor deskundigen, maar voor een eenigszins breedcn kring van ontwikkelden, die van detailstudiën weinig moeten hebben, maar die hun algemeen inzicht in de historische verschijnselen gaarne willen verruimen en verdiepen. Daartoe leenen zich deze voordrachten zeer bijzonder. Er is natuurlijk wel verschil in opvatting en ook in stijl tusschen de verschillende voordrachten. Sommige van deze lezingen moet men hardop lezen, ten einde ze aldus ten volle te genieten. Andere leenen zich meer voor rustige lectuur en kalme overweging. Soms wordt de lezer meegesleept, een andere maal overtuigd, ook wel tot tegenspraak geprikkeld, dan weer naar zijn smaak al te lang op gehouden. Maar als geheel is dit een belangwekkend en ook aantrekkelijk boek. Volksuniversiteit van de beste soort. H. B R u o M A N s *) Lectures on Holland, delivered in the university oj Leyden during the jirst Netlieriands week lor American studenis, July 7?24, 1924. Leyden A. W. Sijthoffs Publishing company. Het oude Hollandsche schilderij van een bekend meester en in goeden staat IS DE BESTE BELEGGING. De grootste en uitgebreidste collectie in persoonlijk bezit HUYS VAN JOHAN DE WITT" KNEUTEROIJK 6 DEN HAAG DORUS HERMSEN