De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1925 4 april pagina 6

4 april 1925 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

:AND No. 2495 OVER MIASMEN In zijn Lec.ons sur les effets des substances toxiques et médicamenteuses", een boek, dat in 1857 verscheen en dat ook nu nog, na bijna 70 jaren, den medicus imponeert door den schat van kennis dien het bevat en door het heldere doorzicht waarvan het getuigt, geeft de beroemde fransche physioloog Claude Bernard een kort overzicht van de vergiftige stoffen, die wij thans to.xinen noemen. Hij onderscheidt les miasmes, les virus et les venins". De venins" zijn normale secretieproducten van dieren, welke producten voor den mensch en andere dieren giftig zijn. Hieronder moet men dus b.v. de slangengiften rekenen. De virus" onderscheiden zich van de venins" door hun pathologische origine, b.v. het virus van de hondsdolheid, van de pokken enz. In deze definitie vindt men dus een voorlooper van de latere begrippen over bacteriën en de ultra-mi croben. Onder miasmen" verstaat Claude Bernard: manations d'origine organique végétale ou animale", uitwasemingen dus, van organischen, plantaardigen of dierlijken oorsprong. Onze opvattingen over de venins" zijn nog dezelfde als in Claude Bernard's tijd; de virus zijn door de ontdekkingen van Pasteur en zijn volgers scherper omschreven begrippen geworden; maar de miasmen zijn uit de wetenschappelijke literatuur verdwenen. Een typisch voorbeeld van een miasmatische ziekte was vroeger de malaria. Men had natuurlijk bemerkt, dat deze ziekte in moerassige streken voorkomt, vooral als er gegraven, gebouwd en in den grond gewoeld werd en het behoeft niet te verwonderen, dat de dampen die men uit vochtigen bodem zag opstijgen als oorzaak van de ziekte werden aangezien. Na de onderzoekingen van Laveran en Ross, die ontdekten dat de malaria wordt veroorzaakt door een dierlijke parasiet, die door tusschenkomst van bepaalde muggen op den mensch wordt overge bracht, bleef er van de miasmcn-theorie der malaria niet veel meer over. In ons land hoort men er dan ook weinig meer van. In Italiëis het min of meer mystische begrip van miasmen bij het publiek veel langer blijven hangen. Bij een bezoek aan een even buiten Rome gelegen Trappistenklooster deed men ons het volgende verhaal: Toen de monniken dit klooster betrokken, was de streek zeer ongezond, velen stierven aan malaria. Men begon toen Eucalyptusboomen te planten en na dertig jaren langen arbeid had men het succes, dat de malaria uit die streek verdwenen was. Volgens een Italiaansch bacterioloog, dien ik er naar vroeg en die het feit, n.l. het verdwijnen van de malaria door het planten van Eucalyptus, vol komen bevestigde,is de verklaring deze: De Euca lyptus zuigt het water uit den grond op zoodanige wijze op, dat de bovenste laag van den bodem geheel droog wordt; er zijn dus niet meer kleine of groote plassen met stilstaand water, waarin mug gen hun broedplaatsen kunnen vinden; daardoor verdwijnen de muggen en ook de malaria. Een niet-medische Italiaan had echter een heel andere verklaring: De malaria wordt veroorzaakt door de miasmatische dampen, die uit den bodem opstijgen. Deze miasmen worden door de wortels van de Eucalyptus opgenomen, doortrekken den geheelen boom en dus ook zijn producten, zoodat de Liquetir Eucalyptine" die door de patersTrappisten gemaakt wordt, deze stoffen bevat. Wie nu deze liqueur drinkt, wordt volgens het immuniseeringsprincipe onvatbaar voor malaria. Het komt mij voor, dat in het licht van onze tegen woordige kennis bezien, de verklaring van den bacterioloog, die trouwens zelf onderzoekingen daaromtrent had verricht, het in waarschijnlijk heid van de andere wint. Maar het verhaal illus treert hoezeer het begrip miasme bij het publiek nog is blijven hangen. Zooals vermeld, uit de we tenschappelijke literatuur is dit begrip verdwenen, maar er zijn teekenen, die er op wijzen, dat het zij het in eenigsziris anderen vorm er weer in binnen zal komen. .Juist in de laatste tien jaren is men tot de over tuiging gekomen, dat in de lucht die wij inademen dikwijls stoffen voorkomen, die ziekteverschijnse len kunnen teweegbrengen en die zeer goed vol doen aan de definitie die Claude Bernard voor de miasmen gaf. Het verschil tusschen de vroegere opvattingen en de tegenwoordige ligt hoofdzakelijk hierin, dat men thans weet dat dergelijke stoffen niet voor alle menschen schadelijk zijn, maar alleen voor diegenen die een bijzondere gevoeligheid er voor hebben. Men drukt het zoo uit, dat deze men schen lijden aan overgevoeligheidsziekten". Men weet reeds lang, dat sommige menschen niet tegen paarden, andere niet tegen katten of marmotten kunnen; zoodra zij in de nabijheid van die dieren komen, worden zij ziek, zij krijgen huid uitslagen, asthma-aanvallen, hoofdpijn, ingewands stoornissen. Anderen kunnen niet tegen de aan wezigheid van bepaalde planten (hyacinthen b.v.); nog weer anderen worden ziek als een bepaalde meelsoort in de lucht zweeft (b.v. in een broodfabriek). En in al die gevallen meenen we dat het niet tegen kunnen" zoo moet worden opgevat, dat kleine deeltjes of stof",afkomstig van paarden, katten enz. in de lucht zweven, in onze lucht wegen binnen komen en bij bepaalde overgevoe lige" individuen ziekte veroorzaken. Toen men een jaar of tien geleden uitgebreide onderzoekingen hieromtrent begon te doen, werd eerst gedacht, dat deze deeltjes" of dit stof" steeds eiwitten zouden zijn afkomstig van de dieren of planten in kwestie. En die opvatting is voor een deel nog als juist te beschouwen. Tevens bleek echter, dat dergelijk ziekteverwekkend materiaal veel veelvuldiger voorkomt en een veel belangrijker rol speelt dan men oorspronkelijk had gemeend. Men wist reeds zeer lang dat de bovenvermelde ziekteverschijnselen zooals huiduitslagen, asthmaaanvallen zich in de eene plaats veel meer plegen te manifesteeren dan in andere plaatsen, zonder dat men daarvoor een verklaring kon vinden. Door het werk van Italiaansche en Hollandsche onder zoekers uit den laatsten tijd is nu duidelijk gewor den, dat voor dergelijke invloeden van plaats" of Van klimaat" dikwijls een stoffelijke oorzaak kan worden aangewezen. Zoo deed een Italiaansch geleerde Ancuna de merkwaardige ontdekking, dat een geheele epidemie van asthma en huid ziekten, die in een dorp nabij Florence was voor gekomen, veroorzaakt werd doordat het graan daar bedorven was en vele parasieten bevatte; een dezer parasieten produceert een stof, die bij per sonen die er langeren tijd mee in contact komen, de genoemde ziekteverschijnselen teweegbrengt. Later werd in Holland gevonden, dat graan, waar in mijten voorkomen, eveneens dergelijke stoffen bevat. Verder bleek, dat ook in bedmateriaal (veeren, kapok) onder bepaalde omstandigheden zulke stoffen ontstaan,die bij daarvoor gevoelige personen ziekte teweegbrengen. In al deze gevallen en men zou gemakkelijk nog meer voorbeelden kunnen noemen ontstaan, hetzij door de aan wezigheid van bepaalde parasieten, hetzij door schimmels of andere organismen, wier aanwezigheid te wijten is aan invloeden van vochtigheid en tem peratuur (dus door klimaatsinvloeden") stoffen, die als kleine deeltjes in de lucht zweven en bij menschen ziekten teweegbrengen. Men moet er kennen dat deze stoffen zijn manations d'origine organique végétale ou animale" en dan is er ook niet veel tegen ze als miasmen te beschouwen en ook zoo te noemen. Het eenige dat er tegen zou pleiten dien naam te gebruiken is, dat men vroeger er mede aangaf stoffen, die voor iedereen schadelijk zijn, terwijl wij thans wéten, dat ze slechts voor bepaalde personen nadeelige gevolgen hebhen. Intusschen is dit slechts een gradueel verschil, ook vroeger werd niet iedereen ziek door de mias men ! De naam doet trouwens niet veel terzake, maar het feit is belangrijk. De oorspronkelijke miasmentheorie moest voor het grootsche werk van Pasteur, Koch, Behring, Laveran en vele anderen wijken. Vele ziekten worden veroorzaakt door parasieten, die ons lichaam binnendringen en daar hun vergif ten produceeren en daardoor-?of op andere wijze onze lichaamscellen vernietigen ;dat weten we thans. En voor die ziekten waarvan we den parasiet nog niet gevonden hebbon, vermoeden we toch zijn aanwezigheid en trachten we hem te identificeeren. Dat alles is juist, maar daarnaast is plaats voor een nieuwe gedachte. De parasiet kan ook buiten het lichaam groeien en min of meer toxische producten vormen ; deze producten kunnen in de lucht zweven; die wij inademen en zoo ons lichaam binnentreden en ziek maken. Dat is een herleving van de oude miasmentheorie. Zij zal de tegenwoordige leer der infectieziekten niet kunnen verdringen, zij zal dat zelfs niet trach ten te doen, maar wel zal zij daarnaast haar recht van bestaan hebben en wellicht bovendien nog een aantal verschijnselen kunnen ophelderen, die door de tegenwoordige theorie der infectieziekten nog onverklaard bleven. STORM VAN L E E u \v E N TMNSFOIT Mij. H O L LI N D", WmperzIJde 94, AMSTERDAM Telefoon 51271. Tel.-Adres Transport' VERHUIZINGEN, ook per gesloten autoverhuiswagens met aanhangwagen. Binnen een rayon van 80 Km. bespaart men Hotelkosten. BEHANGERIJ en STOFFEERDERIJ Machinale Stofreiniging. Bewaarplaatsen voor Inboedels NIEUW JOODSCH NATIONALISME Ter bestrijding van mijn stelling, dat de Joodsch nationalistische beweging gevaarlijk dreigt te worden voor de positie der Joden in de landen waar zij toch verblijven willen, vraagt mevr. Ornstein Hoofieé'n: Heeft Nederland dan ooit meer van de Joden geë'ischt dan men in waarheid en trouw van vrije menschen eischen mag? Heeft Nederland soms gewacht met hun hunne vrijheid te geven, hen tot alle ambten in den staat te roepen, tot zij zich zelf in den doop verloochend en hun bloed in het gemengde huwelijk verzaakt(?) hadden?" Ziehier nu toch een bestrijdingswijze, die bij den lezer en de schrijfster, wat al te veel blindheid ver onderstelt. Nederland heeft dit alles gegeven en kon dit met gerustheid [doen, omdat immer? van Joodsch Nationalisme toen en later heel en al geen sprake was ! Dat is toch e'erst een groeisel van de latere 25 jaren ! En mijn brochure betoogde nu in het licht te stellen, hoe juist daardoor de positie der Joden, die niet naar Palestina konden of wilden trekken, bemoeilijkt werd. als zij, dóór dat Joodsch nationalisme, zich los maakten uit het nationale bestel, waarmee het ras in den loop der eeuwen vergroeid was, ook al onthield men zich van gemengde huwelijken. De Zionisten zuilen den toestand wat dieper moeten doordenken dan mijn geachte bestrijdster gedaan heeft. L. S I M O N S NIEUWE UITGAVEN No. IV van de serie Lycciim-Herdnikkcn is Vondel's Josi'pl; in Dothan en Jeptlin, in verkor ten vorm uitgegeven en van illustraties, bespre king en aanteekeningen voorzien, uuor Dr. P h. A. L a n s b e r g, Uitgave Wolters' Uitgevers-Mij. RINGER5' RROKANTE CHOCOLADE 15 CT5.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl