No. 2497 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 SCHILDERKUNST-KRONIEK VEILING SUZE ROBERTSON'S WERKEN, BIJ KLEYKAMP, DEN HAAG. Dadelijk moet ik beginnen mijne vreugde te betuigen, dat de Waardeering voor het werk van Suze Robertsen (het bleek op deze veiling) bij de minnaars der schilderkunst niet was verminderd, maar was toegenomen. Terwijl de kunsthandel zich koel hield, waren de amateurs aanwezig. Zóó iets is aangenaam en juist; dit werk moet met genegenheid worden genaderd, en niet met speculatie-lust. Er moet toch niet worden gesold niet den ernst. En deze kunst is een ernst zonder sier, en een tragisch wezen zonder eenige valsche tegemoet koming. Het is een der meest oprechte uitingen van onze negentiende eeuw, en het tragisch wezen geeft Suze Robertson's werk verband met de Tegenwoordigen, die alleen strakker zijn van bouw (zie bv. iemand als Matthieu Wiegman). Ge vondt op deze veiling de figuren, die zij veel geschilderd heeft en geteekend. Er waren daar de koppen (het hoofd gebogen op den hals !) van de slapenden en van de zwaarmoedig-peinzenden. Een meisje zat bij de uitstalling van koperwerk, of vvas allén geschilderd (onder de oogleén leefde traag het oog). De vrouw die het hout breekt, 't gesprokkelde, voor het vuur stond rechtop en brak den tak, breed-uit zat een andere aan tafel, en het lichaam was groot en traag in de kleêren; of een naakt was gegeven tegen een zee, die donker werd en met vele golven d' achter grond was.Ge vondt er de groote waterverfteekening van een hoek van 't atelier, die een levendig en rijk spel was van bruinen, die waren als fluweel, of het andere teekeningetje, dat koeler was en grijs. Een eigenaardig schilderij was het groene-enblauwe van den molen; bekend de stijgende achter gevel van het witte huis, en de oudhollandsche huizen met den gewitten ondergevel naast malkaar. bekend en zuiver een buurtje van lage huizen, waar (wat soms voorkomt) de te groote nadruk van dit talent gemist werd, wat als een verluchting werd gevoeld, en als een teederiieid na de zwaarte. Met iets van Hals er in, maar zwaarder, zaagt ge een Moeder het kindje voeren met pap, en een teekening van 't zelfde geval trof door voltooidheid. Een spel van 't gele van een naakt tegen een gele doek, en de reflexen van deze twee gelen waren door de schilderes opgelost, volkomen in haar type Er waren de trage, groote stillevens, waar bij sommige de verf te massief was geworden, en aan sprankeling verloor. Maar ik zal geen verdere détails behandelen; een groote studie is daarvoor meer geschikt. Om een ander psychologisch moment is deze notitie geschreven omdat in de zaal bij dezen verkoop een aantal menschen zaten, en daaronder waren vele bekenden, die begrepen, dat deze veiling door het werk van meer innerlijken klank was dan vele veilingen, waar het hart niet betrokken is bij het koopen, maar alleen roemzucht, praal of bewijs voor de anderen van overgrooten rijkdom. VAN WELY'S PORTRET VAN KLOOS. Zóó er een portret overbodig was van de meestal over bodige portretten van Van Wely, zóó is het dit portret van den dichter Kloos, met den zoogeheetcn dichterlijken achtergrond. En de verdedi ging door Kloos van zijn portrettist, heeft voor mij geen enkel bewijs opgeleverd voor zijn zicht op werkelijke schilderkunst; het is alleen een bewijs van goedhartigheid, en van een valsche conclusie: niet iedereen, die wordt aangevallen (terecht wordt Van Wely dat) is een ster in de toekomst; er zijn er onder, die voor altijd donkere plekken blijven. En nog iets verraste mij zulke verdediging van zoo'n schilder (handiger is er geen met reclame voor zich zelf). En Waarom deze verdediging mij pijnlijk aandeed, was dat Kloos, zoo hij eenig gevoel heeft voor schilder kunst, toch moest weten, dat zijn vriend Witsen (hoewel fatsoenlijker kunstenaar dan van Wely) portretten van hem teekendc, waar we d'inner lijkheid van den dichter in ervaren, en waardoor wij, lateren, begrijpen, hoe sterk de verschijning van den jongen Kloos was tüsschen zijn mede dichters en medeprozaïsten. Zulk portret moest in het Haagsen Museum komen, in bruikleen of voor goed; dat zou een winst zijn, en dubbele zou deze winst worden, wanneer door dat komen van zulk portret, Van Wely's overbodigheid op den zolder werd geborgen, of in den kelder werd ver stoken in allen gevalle werd opgeborgen daar, waar het niet meer openbaar was, en aan de ver zameling der portretten in het Haagsch museum geen steeds herhaalde schae toebracht. KUNSTZAAL VAN LIER naast het Postkantoor te L4REN (N.-H.) ANTIQUITEITEN - OUDE OOSTERSCHE KUNST SCHILDERIJEN NEGERPLASTIEK Dagelijks ook des Zondags geopend J. J. BlERUMA OOSTING, BIJ PlCTURA, DEN HAAG. Het Werk van deze jonge schilderes ver toont in de teekeningen hartstocht en onstuimig heid. Vooral in de teekeningen waren deze hoe danigheden duidelijk erkenbaar. En er is dan de vraag te stellen: hoe de ontwikkelingsgang van zoo'n schilderes zou kunnen verloopen? In tegen stelling met de meeste anderen, die hier wijsneuzig gaven hunnen raad, meen ik, dat wat hier te erkennen is aan tekort, al doende moet worden verbeterd; dat wel onophoudelijk moet worden gewerkt, zonder de eerzucht om snel bekend te raken, maar dat ook alleen in en door dat werken deze hartstocht en onstuimigheid zich van nature moet klaren. Geen schoolsche tucht is hier noodig maar een eigen tucht, die van zelve wordt ver worven, en die aan de spontaneiteit (dat is de meest eigen trek) den dieperen klank geeft van het hart. Stijl is niet te zoeken, maar langzaam aan moet alles weer innerlijk worden ondervonden. PLASSCMAERT TOEGEPASTE KUNST MODERNE BRIEVENBUSSEN. Valt er in vele dingen eene verblijdende neiging tot verbetering van vormgeving vast te stellen, ook met de brievenbussen is dit het geval. Alleen is het jammer dat het Rijk daarin bij de Gemeente (in casu Amsterdam) ten achter blijft. Maar goed voorgaan doet goed volgen ! Want waarlijk, er is welhaast niets zóó onmogelijks te bedenken als de zich met vuurroode kaken over eigen leelijkheid schamende brievenbussen in welks muil wij dagelijks onze post werpen. Maar nog erger Wordt dit Wanneer deze dingen, bestemd en geconstrueerd om tegen een muur te worden opgesteld, vrij komen te staan. Dan wordt er, om toch maar iets te hebben waartegen de brieven bus kan leunen, een paal in den grond ge slagen en daarop wordt, als een soort mislukt vaandel, het onsierlijke bordje met de vermelding der Bus van den Gem. Girodienst te Amsterdam. Ontwerp G J. Rutgers lichtings-tijden, vast geschroefd. Als het niet zoo onnoozel was, zou men er zich aan kunnen ergeren Dat heeft destijds de vereeniging Kunst aan het Volk" ingezien en haar komt de eer toe van het uitschrijven eener prijsvraag tot het verkrijgen van een aesthetisch uitgevoerde wand-bus en de jury, benoemd voor het toekennen der prijzen, verkoos uit de talrijke inzendingen het model door ANTON KURVERS vervaardigd, uitmuntend door practischen eenvoud en karakteristieke vorm geving. Er is iets veilig-beslotens in zijn ontwerp en eene zekere deftigheid in den strakken bouw dezer bus, aan welke men met ge rustheid zijn harts- en zaken geheimen ter expeditie kan toevertrouwen! Maar .... tot uitvoering of tot over neming door het Rijk is het helaas nooit gekomen. Eene andere poging, even zeer verblijdend, is het doen ontwerpen van de bekende GemeenteGiro-bussen in Am sterdam. Doze zijn gelukkig wel uitgevoerd en toegepast en zij geven daadwerkelijk richting aan, door het goede voorbeeld, welke naar ik hoop binnen niet al te lang t ijdsvetloop ook door het Rijk zal worden gevolgd. . . . De groote, staande bus, uitgevoerd in gegoten ijzer, geschilderd in blauw en rood (ÏERS ontworpen, de Bus van den Gem. Girodienst te Amsterdam. Ontwerp Ant. Kurvers Brievenbusontwerp iloor Antoon Kurvers RESTAURATEUR VAN SCHILDERIJEN C. B. VAN BOHEMEN - DEN HAAG vormgeving, toch in bruikbaren eenvoud bijzonder goed en doeltreffend.Men zou dan ook de bus van Rutgers eene verbeterde uitgave der Londensche ,,post-boxes" kunnen noemen, het ding staat stevig en evenwichtig op het voetstuk en even als in de kleine giro-bus (waarvan de groote deugd is dat deze dui delijk de rand-bevestiging laat zien) valt de strakke conceptie, on derbroken door een enkel vloeiend accent te prijzen. Er wordt door het groote publiek over het algemeen veel te weinig aandacht geschonken aan de loffelijke pogin gen tot verbetering op allerlei gebied, doch in deze waarschijnlijk onbelangrijke vraagstukken schuilt niettemin een opvoedkundig element van groote draagkracht. Moge Staat en Stad dit meer en meer bevorderen! EEN NIEUW AANPLAKBILJET. Door een onzer bekwaamste jongere grafische kunstenaren: AART VAN DOBBENBUROII is een aanplakbiljet op steen geteekend (gedrukt in zwart en rood op wit papier) voor het a.s. Algemeen Congres voor Dienstweigering te Utrecht. De teekening is zeer eenvoudig, haast al te sober gehouden. Er is niets van het Weelderige dat zijn vrije litho's kenmerkt en het is alsof hij, in tegen stelling met zijn biljet voor de Ni'derlandsche en Ned. Indische Tuinbouw- en Bloemententoonstelling te Amsterdam (1923), opzettelijk, sterk willende zijn en vooral plakaat willende geven, het fijnere doen ter zijde heeft gesteld en dus ook de lust bedwingende tot liet wasschen van den lithograf ischen inkt en zich.beperkend tot het ongebroken zwart van de tusch en het vetkrijt, alle teederheid in de uitspraak met moedwil heeft onderdrukt. Dat maakt dat dit biljet vooral op afstands werking is ingesteld ook al doet van nabij het zwart wat zwaar en het rood wat dik aan. De verdeeling is heel goed gevonden en zeer sprekend; de stoere letters werden in het kader van een groot kruis gesteld, dat het gansche opper vlak beheerscht. In de beide vierkante bovenvlakken, ter weer zijden, bloeit een blanke lelie terwijl in dc^twee langwerpige, staande benedenviakken het gol vende land is weergegeven met een zwart krviis en rechts een grillige boomstam. Ik zie in dit biljet een poging tot vernieuwing en al heeft van Dobbenburgh iets van zijn fijnheid ingeboet, toch zal de nieuwe houding zijn ander werk ten goede komen en het best is dat men hem maar spoedig weer een kans geeft ! Wie weet wat ons dan te wachten staat Ten volle valt te prijzen de vaste overtuiging welke uit het ontwerp spreekt en het heeft overi gens de niet te miskennen goede eigenschap dat de tekst .... gemakkelijk te lezen is ! TWEE NIEUWE BOEKJES. Over Perzische Tapijten" en over Oud Blauw" heeft P. RICCARDIJN twee boekjes samengesteld, uitgegeven door C. Morks Czn te Dordrecht. Zij zijn bedoeld voor den leek, die wat meer wil weten dan door de handelaren en antiquairs wordt los gelaten en ook al blijft de schrijver aan liet opper vlak en dringt hij nergens dieper door, dan kunnen deze boekjes juist aanleiding zijn om ook eens wat ernstiger studiewerken op dit terrein ter hand te nemen en zich te begeven in een scherpere be oordeeling dan gewoonlijk aan leeken eigen is. Juist in onzen tijd waarin door de prijsdaling zoowel de mooie oude Perzische kleeden evenals het onvolprezen Chineesche en Djlftsche porceleiu en aardewerk meer onder ieders bereik gekomen /.ijn dan voorheen, zullen zeker deze handleidingen bij het aanknopen van nut kunnen zijn en de schrijver heeft, naar het mij voorkomt, vooral daarop gedoeld. Vele goedgekozen voorbeelden illustreeren den tekst. O T 'r o v A N T v s s i; N B K o i: K is door G. J. RUTkleine, wand-bus 'wederom door ANTON KURVEHS, die zijn sporen op dit gebied begint te verdienen. Ik was verleden week in Londen en daar heb ik nog eens de vrijstaande postbussen er op aan gekeken en deze /ijn, hoewel /onder kunst /in in de meest volmaakte wagen. AUTO-CENTRALE - HAARLEM