Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2495
IISSONE'S REIZEN
13 Mei naar Londen en Wight
tijdens da Season".
13 Mei naar Noor d -1 tal i .
MET PINKSTEREN:
27 Mei naar Bei lij n en omgeving.
29 Mei naar Parijs en omgeving.
29 Mei naar Londen en omgeving.
Programma's gratis bij:
N. V. L1SSONE & ZOON'S
REISBUREAU
Leidschestraat 5, Amsterdam, Dam 10.
TEOO/THtöffk
VEPffPEKT
FOTO/ EN
BEdCOOTIN j VOOR
WOON INCKHTINdtN
FABB. VAN DEO PUTT & ot VLAM
E.I M D H O VEL
GEEFT U
een diner, zorgt dan voor helder,
mooi TAFELOOED!
DE PELIKAAN" te GOUDA
wascht ook Uw tafelgoed ALS
NIEUW.
Vraagt voor Uw wasch eens om
onze prijscourant No. 10'J.
Clichés
Van Leer
AMSTERDAM
Verschenen:
PLATTEGROND
van 's-GRAVENHAGE,
SCHEVEN1NGEN en OMSTREKEN
Nieuwe druk 1925
Geheel herzien en bijgewerkt
door
JOH. C. VAN DER HOEVEN
PRIJS f O.95
Verkrijgbaar in iederen boek
handel, aan de Kiosken <jn
bij de Uitgevers
VAÏHOLKF1U & WARK1DORP
AMSTLRDAM
DENKT
AAM
BIJKOMSTIGHEDEN
CLXIX
Na den toover van den heel vroegen ochtend
gaat het naar beneden, tot 's middags vijt uur.
Het begin van den werkdag is nog wel prettig:
de boy en de baboetjes loopen op stille voeten door
het aan alle kanten geopende huis. De kebon brengt
versche bloemen; de kokkie prutst gehurkt bij
haar lage houtskoolvuurtje aan haar geheim
zinnig smakelijke spijzen; en op den grond staat
de geschilde ananas al klaar met zijn mooie pluim
van grijs groen blad.
Maar het wordt aldoor warmer; je hoort ze
plenzen bij den waterput, om weer een beetje
op te koelen; de jongen komt alle krees en luiken
sluiten; het licht wordt gedempt en zwaar in de
kamers. Dan soms, onverwachts, de genade van een
geweldigen regenbui, waarbij de goten rond het
huis onmiddellijk volloopen; waarbij de grond
gudst en borrelt, en bijna alle verkeer op straat
stil staat. Als een kilte slaat de plotselinge af
koeling over ie heen; een gevoel van ontspanning
doet je werkeloos blijven, met dankbare oogen en
open handen.
Maar meestal blijft de warmte zonder onder
breking aangroeien: onder het eten in de schemerige
kamer; onder het rusten achter gesloten luiken,
terwijl je met eerbiedig medelijden denkt aan de
mannen,die toch over de zengende wegen zijn gegaan
en die werken en denken en zich druk maken,alsof
er geen hitte en uitputting bestond Alles
is stil in huis; de kokkie slaapt; de babost jes zitten
zonder geluid te maken, te naaien op den drempel
van hun kamer; en de kebon, onder zijn grooten
hoed, snoeit stilletjes aan de heg.
Dan, om vier uur, komt de herleving, je hoort
den boy de krees optrekken van de voorgalerij
en overal de luiken op de haken zetten; dan begint
hij met het theegerei te rammelen; en je denkt
aan het koele zitje naast het huis, en dat het
ergste nu weldra voorbij zal zijn. Maar je hebt nog
het gevoel, dat het water uit den koelen mandibak
zal sissen op je gloeiende schouders.
En dan komt het uur, dat weer bijna zoo goed
is, als de heel vroege ochtend; je zit schoon en
gestreken achter de fleurige theetafel, met boeken,
met de courant, met bloemen in een vaasje en
gezellige rieten stoelen met kussens, en je kijkt
langs den weg, waar de klingen met de manden
op hun hoofd voorbij schrijden, waar baboes de
kinderen rijden; waar, in auto's en op fietsen,
de mannen in witte pakken van hun werk
terugkeeren; en je kijkt, tot de boy naar 't hek draaft
en je ook zelf ineens ziet, je weet nooit precies,
wat 't eerste is geweest, en dan zit je een
oogenblik later tegenover elkaar, en je voelt hoe de
wind opsteekt, en je ziet, dat 't licht aldoor gou
der en rijper wordt; en je denkt aan je theetafel
in Holland; maar je glimlacht zonder weemoedig
heid.
Soms komen er bedelaars voorbij, die bij het
hek blijven staan jammeren. Zoo mager en uitge
teerd als hier zie je ze in Holland nooit, en de
greep naar mijn taschje is een zuivere reflexbe
weging.
Laat mij 't geven," zegt hij een beetje streng,
,,je hebt wat weldadigheid betreft, nog zuiver
uropeesche begrippen. Die kerels hebben bijna
altijd lepra."
Maar als hij het kadaverachtig uitgeteerde
lichaam ziet en de handbeentjes, waar 't vel strak
overheen getrokken is, verzacht zich zijn gezicht,
en hij put nogeens in zijn zak naar een zilverstuk.
Maar is hier geen hospitaal en geen armenzorg?
Moeten die ongelukkige menschen maarcrepeeren?"
Er is hier een leprozerie even buiten de stad;
er is een gouvernementsziekenhuis voor mannen
en voor vrouwen; en de Chineezen hebben hun
eigen ziekenverzorging; maar gereglementeerde
armenzorg, neen. Welke inlander zou er nog wer
ken, als hij zonder dat ook eten kon? Je zou altijd
wel nieuwe koelies kunnen laten aanvoeren, en die
altijd weer op rijkskosten onderhouden... .Wie
geen werk kan krijgen, wordt verzorgd als hij
ziek is, maar niet eerder "
Terwijl ik nog zit te denken over dit probleem,
dat zonder uitkomst lijkt want hoe kan een
volk, dat zelf aan hoogere levensvoorwaarden is
gewend, een volk, dat een lageren standaard heeft,
ooit helpen op een wijze, die hem zelf bevredigt
zie ik, dat het licht snel versterft, de wind is gaan
liggen, het is zwoeler dan overdag; de muskieten
groeien tot colonnes; en langzaam slenteren we
samen naar buiten. Vóór we onder de hooge
sennahboomen zijn, is het al heelemaal duister.
Er is iets beangstigends in den avond. Het is,
alsof de hemel ons nog net het laatste restje
namaak-lucht gunt, waarmee we het leven kunnen
houden; als er ook maar iets van afgenomen wordt,
zullen we niet meer kunnen ademen. Walm van
klapperolie, van doerian hangt tusschen de hui
zen, een enkele keer, zoet bedwelmend, waait
de geur van een in 't verborgen bloeiende melatti
er over heen. Krekels zwirren en gonzen: de
nachtzwaluwen klappen als de kwikmedit"
uit Haydn's kindersymfonie; geen blad beweegt
aan een boom, geen licht aan den hemel; alleen de
vuurvliegjes wemelen naar beneden, alsof er van
een ster kleine flietertjes waren afgeschilferd.
Als het maar niet zoo beklemmend voelde, zou
dit best een pad langs een Hollandsche hei kimnen
zijn Of neen, toch weer niet, want opeens
staan we voor een kHn Chineesch tempeltje,
waar witte lampions met roode letters onbeweeg
lijk hangen te schijnen door de stille nacht. Drie
vriendelijke, oude ventjes geven ons lachend en
Waarom gebruikt U nog geen
Onze prijzen zijn beneden alle concurrentie!
Kantoor en Fabriek te ALMELO
verbaasd toestemming binnen te komen, en \\e
staan heel groot en forsch in de kleine tepekkong,
knus versierd met knipsels er festoenen en
k<>perwprk en platen, zoo vol a's een
waarzeggerstentje. Links staat een soort rek, waar roode en
witte papiertjes aangespijkerd werden: verzoek
schriften aan de goden, waarvan er geen enkel
mag worden verscheu.d. het blijkt een
famiiiitempel te zijn, gebouwd op het voorvaderlijke
graf. Ik kijk peinzend naar de omgebogen steeivjn
randen er van.
De Chinees geeft aan het graf den vorm van
den moederschoot, omdat hij zegt: Wij zullen
daarheen terugkeeren, vanwaar we gekomen zijn."
We staan allebei heel stil, in die vreemde,
kleurige omgeving, met de groteske kereltjes en
de vettige lucht van smeerkaarsen. En we voelen,
dat de openbaring, die we noodig hebben, overal
tot ons komen kan, en dat dood en leven ons nog
nooit zovi verwant en eenvoudig hebben geleken.
A N N I 1£ S A 1. O M f \ S
l HOOFIEN'S ROOMBOTER l
l WORDT SPECIAAL BEREID
Het oude Hollandsche schilderij van een bekend meester;
en in goeden staat |
IS DE BESTE BELEGGING. j
De grootste en uitgebreidste collectie in persoonlijk bezit
HUYS VAN JOHAN DE WITT" l
KNEUTEROIJK 6 - DEN HAAG OORUS HERMSEN