Historisch Archief 1877-1940
No. 2500
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
51
Antie-kritiek
Een geleerd botanicus vertelde mij onlangs
a bout portant, dat hij, ijverig en getrouw abonn
van de Amsterdammer," bij voorkeur mijn ru
briek oversloeg. Hij zei: smaken verschillen,"
en ate ik een stuk mooi heb gevonden, dan wil
ik heelemaal niet weten of u het misschien leelijk
vindt." Nu, daar is bij mij wel altijd kans op. Ik
kon hem van zijn standpunt dan ook geen ongelijk
geven en keek onder het motto: smaken verschil
len" maar eens naar den nieuwen hoed zijner
echtgenoote, dien ik mijnerzijds nu weer niet gaarne
zou hebben opgezet
Maar bij dit 2500ste nummer, waarin, wat de
2499 voorafgaande betreft, gelukkig maar voor
de helft tooneelkritieken voorkomen, aangezien
wij den zomer behoeven om krachten te verzame
len voor het winterseizoen, bij dit 2500ste nummer
ben ik toch aan het nadenken geraakt en heb
mij afgevraagd: waarom nu een doctor in de plant
en dierkunde zich zoo geringschattend over mijn
kunde" mocht uitlaten, terwijl ik met den groot
sten eerbied juist omdat ik er niets van afweet
altijd zijn taaie verhandelingen over de
Papilionaceëen af stof?
Het schijnt aan de onbestemdheid van het vak
te liggen, dat geen examen vereischt, geen titel
verleent, en door den krullenjongen van de krant
met evenveel vlijt, hartstocht en gezag wordt be
oefend als door Barbarossa, in de stalles vergrijsd.
Maar dat kan je er toch wel aan zien" beweerde
laatst met optimisme de gevreesde criticus van een
groot buitenlandsch blad dat zie je al aan de
manier waarop iemand een stuk aanboort."
Hebt gij, lezer, ik vraag het u in gemoede, daar
over ooit nagedacht, interesseert het u waar wij
de boor op Vondel of van Riemsdijk plegen te
plaatsen? De beunhazen", zeide hij ter verduide
lijking nog beginnen altijd met het verhaaltje."
Mijn zelfrespect begon bij dezen positieven
vakeisch te wankelen en ik heb mij gehaast eenige
bundels dramatische kroniek na te slaan om te
weten te komen of ik mij aan de beunhazerij] in
dier voege had schuldig gemaakt?
. Ik mag zeggen, neen. Instinctief niet. En des
niettemin hier wilde ik op komen desniette
min ziet men mij niet voor vol aan, houdt de eerste
de beste man der wetenschap voor wiende kunstkri
tiek en de vivisectie op dezelfde grondslagen berus
ten, mij niet voor bevoegder dan zijn persoon, die
zijn leven lang meeldraden telde, en w'l hij niets
van mij aannemen."
Ontegenzeggelijk, het is een ondankbare taak.
Over de vijanden, die men er zich willens en wetens
mee op den hals haalt, spreek ik niet, het zou on
gezond zijn indien het anders ware, maar over de
vrienden, die, nadat ik kolommen heb volgepend
om mijn dramatisch standpunt uiteen te zetten,
met een beminnelijk gezicht vragen: ,,en hoe vond
je nu eigenlijk die St. Joan?"
Altijd willen ze het naadje van de kous weten,
Ie demi mot qui suffit", wie waardeert het in
dezen materialistischen tijd! Geen ziel, die boven
dien gevoelt hoe beschamend het voor een ver
slaggever kan zijn den argeloozen lezer
week-inweek-uit met de superlatieven, die bij het tooneel
in zwang zijn: de machtige creatie, en de schitte
rende ovatie", op zijn zenuwen te werken. Doch
erger nog dan deze vrienden zijn de medeburgers,
die nooit naar den schouwburg gaan, en louter
om de conversatie op gang te brengen, tusschen
de soep en het pastijtje, den naam opwerpen van
den laatsten, door mij afgemaakten" tooneelist.
Om daar niet in te vliegen. Je ziel in lijdzaamheid
moet je bezitten om dan niet, terwijl er al lang
niemand meer luistert, den onbekende, wie
is er bij het groote publiek als kunstenaar nog be
kend ! weer op de been te helpen met de eerlijke
vermelding dat je het juist zoo onbarmhartig had
geschreven uit sympathie voor zijn talent.
Waarom wij, die onzen tijd wel beter zouden
kunnen besteden, trots al deze ongerief lijkheden
en misverstanden bij het vak volharden, waarom
DOOKT
DE TEEKENAARS VAN DE GROENE AMSTERDAMMER"
verlaten het redactiebureau. Van boven naar beneden: Felix Hess (Jantje), Johan Braakensick, L. J. Juni,i,ui,
Is. van Mens, George van Raeindonck, Henri Verstijnen en Bernard van Vlijmen.
meer bepaaldelijk ik het doe? Uat zal ik u bij deze
feestelijke gelegenheid, waarbij de redactie-secre
taris op iefs van mijn hand", met onverflauwde
geestdrift aandringt, kortelings openbaren: Ik
doe het omdat ik alleen op deze wijze aan het too
neel mijn genoegen beleef. Betrekkelijk aan het
stuk, dat ik 's avonds zie vertoonen, volledig aan
het stuk, dat zich den volgenden morgen voor het
voetlicht van mijn haard afspeelt, in een ideale
bezetting en onder gunstiger omstandigheden dan
de dramatische kunst in dit land in den regel vindt.
Dit, lezer, heb ik ervan, terwijl de botanicus
voor de klas staat en gij uw ontbijt afruimf of de
wasch opschrijft, zit ik in de komedie". Dan
geniet ik iets, waarvan gij niet droomt. Dan be
volkt zich mijn kamer met helden en heldinnen
van het zuiverst gehalte, dan spelen al onze mis
kende tooneelkunstenaars de rollen die men hen
onthield, dan heeft Ophelia geen enkel spraak
gebrek. De geest van Hamlet's Vader zweeft met
de duiven over mijn balcon, en de vogel in den
appelboom fluit het refreintje van den wijzen nar.
Dan vecht ik met den ouden Ibsen over de liefde
en de goede zeden, en worstel met Strindberg,
aangezien ik maar een vrouw ben. ,,Un prétexte a
rever", noemde Paul Fort het theater; een voor
wendsel om te leven.... honderd levens inén.
Och neen, geleerden heer, ik kan het u in mijn
hart niet kwalijk nemen, dat gij met mij niet in
het strijdperk treedt, en u ook niet, mevrouw, die
mij al tienmaal hebt gevraagd of Herman
Teirlinck gelijk heeft, en wat er met alle overtollige
tooneelspelers moet gebeuren? En zelfs u niel,
die mij mijn eigen zwart-op-wit gedrukte meening
wilde bestrijden, dewijl gij niet meer wist wat erin
stond, noch u, lief kind, die uw boterham pakte
in mijn Romeo en Jtilia-lyriek. Want de voldoenin
gen, die ik er aan heb, zijn van gansch andere
orde dan uw bijval of uw gradieuse belangslelliiu;,
en mijn onafhankelijkheid indexeis grenzenloos. ..
T o i1 N A i: i i
o,
CHINA MAT
91 cM. BREED
PER METER
TWISTEO NUT
, .. 91 c M. BREED
1.4U PER METER
VOOR VLOERBEDEKKING