DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2500 HERINNERINGEN door W. WESTERMAN, oud-Directeur van de Rotterd. Bankvereeniging. U vraagt mij om een kort artikel voor het ju bileum-nummer van uw weekblad en ik geloof, aan dat verzoek gehoor gevend, niet beter te kunnen doen, dan uit mijne herinneringen te put ten, Uit den tijd, toen ik als Amsterdammer het niet buiten de Groene" kon stellen, toen de week bladen nog niet zoo talrijk waren en men verlan gend de verschijning van ieder nieuw nummer verbeidde. Ik was toen een nog jeugdig bezoeker van de Amsterdamsche beurs, eerst als jongste bediende, ten slotte als procuratiehouder van een effectenfirma en, ik was daar niet weinig trotsch op, als lid van de Vereeniging voor den Effecten handel. Van mijn zestiende- tot mijn zevenen twintigste jaar ging ik iederen beursdag trouw op naar den tempel van Mercurius, toen niet Berlage's schepping, maar de oude beurs aan den Dam, die, hoewel misschien niet zoo geriefelijk als de tegen woordige beurs-paleizen, in mijne herinnering is blijven leven als een buitengewoon genoegelijke plaats van samenkomst. Ik heb natuurlijk de open beurs niet meer gekend en alleen de overdekte, maar de steenen", zooals men het middengedeelte altijd heeft genoemd, dateerde nog uit den open tijd. Toen huisden alle beursbezoekers nog onder n dak en hadden de effectenhandelaren zich nog niet in een afzonderlijke beurs afgescheiden, maar toch waagde men zich noode in den effectenhoek. Langs den kant ging nog, maar middenin heeft menigeen zijn nieuwsgierigheid of zijn durf met eenige pijnlijke momenten moeten boeten. Toen ik pas op de beurs kwam, als jongste be diende bij Vermeer & Co. besloeg de effecten beurs het Zuidwestelijk gedeelte van de beurs, ongeveer een vierde gedeelte van de geheele be schikbare ruimte. Een gedeelte van die ruimte tusschen de kolommen en de zijmuren was bevloerd, het overige gedeelte was op de steenen." Langs de zijmürèn en den binnenkant der muren van het peristyle waren banken en tafels aange bracht en deze waren in gebruik bij de bankiers, de kassiersinstellingen en eenige effecten-firma's van beteekenis. Ook tegen de kolommen, maar iets uit het gedrang, hadden enkelen hun stand plaats. Rustig stond of zat men niet, want de beurs, verdeeld in zoogenaamde hoeken", was altijd in beweging en bij groote drukte zwaaide zoo'n hoek" met man en muis tegen de banken en tafeltjes aan. Trouwens de geheele effecten beurs toonde een geheel ander beeld, dan men nu van af de galerij in het nieuwe beursgebouw te zien krijgt. Nu is er ruimte genoeg en is het betrekkelijk een uitzondering, wanneer een geheele hoek over de beurs zeilt en de rustige nissen bedreigt; toen echter bewoog, behalve in het hartje van den zomer en op Qroote Verzoendag, de geheele menschenmassa voortdurend. Er waren ook veel meer groote hoeken." Fondsen, die ml zoo goed a/s niet meer verhandeld worden, hadden toen de volle aandacht. Russen, Turken, Spanjaarden, Peruanen, Warschau-Weenen, en de talrijke Amerikaansche shares waren geliefde speculatie-objecten, te meer, omdat zij geen lokale, maar een interna tionale, markt hadden en de arbitrage erin op groote schaal plaatsvond. Het was mijn taak om den hoek-commissionairs de orders o ver te brengen, die, naar aanleiding van de voortdurend aanko mende telegrammen uit het buitenland, telkens zich wijzigden en 't was een heele toer om tusschen al die bewegelijke en bewegende hoeken door dringende, zoo'n commissionnair dicht genoeg te benaderen om hem, zonder dat een ander 't hooren kon, de verhooging of verlaging van een koop- of verkooplimite in het oor te fluisteren. Eer men Pereira in de Peruanen of Latnpie in de Turken te pakken had, moest men dringen en du wen en kreeg men heel wat onvriendelijks van de andere beursbezoekers te hooren, maar dat be hoorde tot de vakopleiding en werd beloond door de grappen, de Mutterwitz" waarvoor de Am sterdamsche effecten-beurs altijd beroemd is ge weest. Er waren aardige types onder die vaak wat onopgevoede mannen. Ik geloof niet, dat Lampie ooit goed heeft kunnen schrijven; er was ook bijna geen ruimte en geen gelegenheid voor, maar toch 'zou hij zich nooit in een affaire" vergissen. Een zeer bekend man van ongeloofelijke vrijmoedig heid was de oude Aletrino, die er zich op beroemde een Spaansch edelman te zijn en de toenmalige -markt in Centralshares onder zijn hoede had. Maar Vraagt steeds VAN OUDS HET BESTE MERK ook onder de hooger geplaatste beursbezoekers waren menschen, die ik mij nu, na ruim veertig jaren, zoo levendig kan herinneren alsof ik ze gisteren voor het laatst had gezien. Misschien komt het, doordat men als jongen en als jonge man zoo gevoelig is voor een vriendelijk woord en daardoor de menschen uit dien tijd wat ideali seert, maar mij Wil het altijd voorkomen, alsof het geslacht van toen zooveel meer persoonlijk heden opleverde dan onze tegenwoordige generatie. In dat hoekje van de beurs tusschen den binnenmuur van de peristyle, het telegraafkantoor en den buitenmuur, Damrakzijde, zag men dagelijks A. C. Wertheim, Eduard Texeira de Mattos, Mr. M. C. van Hall, P. A. L. van Ogtrop, A. L. Wurfbain, toen President van de Vereeniging voor den Effectenhandel," W. F. Piek, de Heeren Veltman, de deftige directeuren van de Ass. Cass. Overhoff en Esser, wat meer naar de goederen-beurs toe den ouden Heer Fuld, van Beekenen Fuld.die altijd Culebras" rookte en door den beursbe waarder iederen dag moest worden gewaarschuwd, dat hij niet verder mocht rooken, omdat de slag" gegaan was. Ik zie dien beursbewaarder met den zeildoeken hoed nog z'n twee vingers aan den rand van z'n hoed brengen: Meneer, denkt U er om?" En zoo zou ik door kunnen schrijven over dien tijd. dien men misschien nog het best kan bestudeeren door de brieven van Prtittelman Brommeyer" eens over te lezen, een tijd, waarin het al begon te gisten, waarin de radicale partij ontstond en de Kiesvereeniging Amsterdam werd opgericht en waarin ik dikwijls 's avonds biertjes dronk bij Pschorr met Johan Koopmans, de Koo, Piet Tak, Treub, Breitner en zoovele anderen, in op stand gekomen tegen de mannen van Burger plicht" en Grondwet", die wij hopeloos conser vatief vonden. Als men alles eens vooruit kon weten ! Den Haag, Maart 1925. DE KWAKZALVERSADVER TENTIE door Dr. E. J. ABRAHAMS, Lid v. d. Gemeenteraad en v. d. Provinciale Staten van Noord-Holland Wanneer men 's avonds zijn couranten en tijd schriften openslaat en inziet, zal men wel geen nummer vinden, waarin niet wordt medegedeeld dat kwalen, vooral ongeneeselijke, onfeilbaar worden genezen door het een of andere middel. Hetzij per advertentie, hetzij door ingezonden mededeeling, wordt het middel hoogelijk geroemd en aangeprezen. Heel vaak worden dankbetuigin gen van z.g. genezenen met en zonder portret op deze wijze wereldkundig gemaakt. Wie overtuigd is van de groote schade, die de kwakzalverij met z.g. geneesmiddelen het menschdom, maar vooral het individu brengen kan, moet zich aan deze publicaties wel ergeren. Indien men, op suggestieve wijze soms, in het redactioneele gedeelte vindt aangekondigd, dat b.v. abdijsiroop zoo uitstekend helpt tegen hoest, bronchitis, asthma, dyphteritis en tering, is men bijna geneigd te vragen wie nu meer misdadig is, de fabrikant of degeen die zijn humbug plaatst. Want niet minder dan misdadig is het te noemen wanneer men wat dik suikerwater, waaraan een beetje kaneel is toegevoegd, als onfeilbaar middel tegen de tuberculose en de dyphteritis durft aan bevelen. Nu zegge men niet, dit is toch een baat niet schaadt niet, want deze redeneering gaat niet op. De schadelijkheid en de gevaarlijkheid van het kwakzalversmiddel is niet in de eerste plaats af hankelijk van de samenstellende bestanddeelen, doch wel van de wijze waarop en de kwalen waar tegen het wordt aanbevolen. Het is duidelijk dat de teringlijder, die het middel dat wij hier be spreken gebruikt, omdat b.v. de maatregelen die de dokter hem voorschreef te lastig zijn, bedrogen uitkomt. Hij verwaarloost niet alleen zich zelve, doch doet zich door aankoop van het altijd veel te dure middel bovendien nog geweldig schade. In het boekje dat de Vereeniging tegen de kwak zalverij in H)16 uitgaf, zijn niet minder dan 22 middelen te vinden, die geregeld worden geadver teerd en waarvan van elk wordt verklaard, dat het onfeilbaar helpt tegen de tering, een won der is het dat in een zoo rijk gezegend land nog n teringlijder rondloopt, maar dat komt natuurlijk omdat het publiek niet genoeg van deze middelen koopt. Voorbeelden te over zijn er om de groote gevaren van den handel in kvva'kzalversmiddelen aan te toonen. Middelen tegen het morphinisme die morfine bevatten, pijnstillende middelen, ook die dienen moeten om kinderen zoet te houden, met groote hoeveelheden opium. En al dit fraais kan men 's avonds in de couran ten aangeprezen vinden, soms met dankbetuigingen BOUWT IN HET OOSTERPAPK BILTliÖVEN INLICHTINGEN VERSTREKT DE DIRECTIE TELEF.INT.N?655S van genezenen. Wanneer men naar deze laatsten op zoek gaat, blijkt het doorgaans, dat in de adver tentie een adresfout schuilt, terwijl ook heel dik wijls op andere wijze gepleegd bedrog aan het licht komt. De Vereeniging tegen de kwakzalverij heeft dergelijke mededeelingen herhaaldelijk on derzocht en het resultaat van dit onderzoek was gelijk ik hierboven vermeldde. Het is treurig, maar waar, dat het grootste deel van onze pers dit bedrog in de hand werkt door den fabrikant van het kwakzalversmiddel de ge legenheid te geven avond aan avond zijn onwaar heden, in suggestieven vorm, onder de oogen van de lezers te brengen. De Redactie vraagt mij een bijdrage voor het Jubileumnummer. In zulk een nummer laten de medewerkers hunne gedachten eens gaan over de beteekenis van het blad. Wie de pers beschouwt als een veredelende kracht, als eene opvoedster van het publiek, zal het eerst kijken naar den redactioneelen inhoud. Er zullen er vandaag ge noeg zijn, die in dank gedenken al wat de Groene" in al die jaren voor het publiek is geweest, ik wijs dus niet op het redactioneele gedeelte, doch laat mijn oog vallen op de advertentieafdeeling. En tot mijn groot genoegen mis ik hier het hierboven gesignaleerde kwaad, ook in dit opzicht heeft ,,de Groene" het publiek zeer gediend, er zijn geen kwakzalversadvertenties. Wanneer men nagaat hoeveel geld jaarlijks in onze Nederlandsche pers aan kwakzalversaan kondigingen wordt veradverteerd, komt men tot schrikbarende cijfers, die stellig tot ver over het miljoen gulden loopen, geld dat onzen zieken wordt voorgeschoten door den kwakzalver, die het in den prijs van zijn middelen wel terugvindt. De redactie en de administratie van een periodiek, die niet uitgaan van de leer dat geld geen reuk heeft en die weigeren deze leugens tegen grof geld Jan Kwak betaalt ruim als waren het waar heden onder de aandacht van hunne lezers te bren gen, verdienen de erkentelijkheid van iederen weldenkende. Het is financieel natuurlijk een nadeel, het moreele voordeel is belangrijk en het publiek bewijst men een weldaad. Geen leuterpraatjes van de redactie, dat dit een zaak is van de administratie, geen uitvluchten van den uitgever, dat het zoo moeilijk is te beoordeelen wat een kwakzalversmiddel is en wat niet. I'ractisch de kolommen zuiver gehouden van dit bedrog en het geweten vrij, het belang van de lezers alleen vooroogen.dat is, bij alle anderen, de groote verdienste van de uitgevers van dit blad. Maart 1925. iiUïDEn naaa MODERNE MEUBELEN EETKAMER ONTWERP ANT. KRES fl 515.