20 DE GROENE AMSTERDAMMER, VOOR WEEKBLAD NEDERLAND No. 2501 R.K- Oratorium vereeniging Boris Godounow" A. B.H. Verhey introduceerde in 1921 in Neder land de muziek van Moussorgsky s Boris Godou now", Russische volksopera, die reeds door het geheele Westen haar faam had verspreid sinds in het begin van onze eeuw de aandacht op dit in 1870 gereed gekomen werk viel. De uitvoering was in concert-vorm. Het kon niet anders, door de operatoestanden, die te onzent heerschen. Het had geen zin te wachten; ten slotte leerde men dan toch Moussorgsky s muziek hier kennen. Dinsdagavond 5 Mei heeft Theo van der Bijl met de R.K- Oratoriumvereeniging de Boris Oodounow in Amsterdam geïntroduceerd. Het werk is een opera. Men verlieze dit niet geheel uit het oog bij de beoordeeling der muziek. Op de planken zal men de muziek voor de 3de acte, die thans, onder de loupe van een concert uitvoering gehouden, laakbaar schijnt, z.g. banaal" (om de overigens zeer brillante Polonaise? Wat zegt men vanWagner's intocht in den Wartburg?) een andere beteekenis zien krijgen. De sfeer van kloostercellen, Tartaarsche vorstenpraal en kleu rige volksmenigte is een factor, die het werk moeilijk ontbeert wil het zijn geheele ruige kracht kunnen ontwikkelen. De muziek zelf leent zich door de vaak optredende, antwoord gevende koren en de duidelijk solistische partijen der hoofdpersonen voor een uitvoering in oratoriumvorm. v. d. Bijl, die het werk met bewonderenswaar dige, levende toewijding dirigeerde hield de dra matische effecten en muziek in het oog, onder streepte sterk wat hij ook in de opera zelf sterk had moeten onderstreepen, al stond hij tegenover het voetlicht te dirigeeren. Hij riep met sterke accenten op gelukkige wijze de atmosfeer van vaak barbaarsche kracht in deze weinig Europeesch gefatsoeneerde muziek op (die toch nog te veel gefatsoenerd blijkt door den bewerker" Rimsky Korsakoff, zooals vergelijkingen, die men door middel van de nog onuitgegeven oorspronkelijke klavierpartituur van Moussorgsky met de be werking kon houden, toelieten vast te stellen). Het koor der R.K- Oratorium vereeniging volgde zijn leider goed. Het werd een respectabele uitvoering, die onze geheele erkentelijkheid heeft. De partij van Boris Godounow werd door Hen drik C. van Oort gezongen, een lyrisch-dramatische partij, die hem goed ligt en waarin hij mooie effecten bereikte. Wij releveeren ook de Marina van Suze Luger, waarvoor deze zangeres buitengewoon gedisponeerd is en die haar gelegenheid bood haar natuurstem zich in al haar dramatische eigenschappen te toonen; verder hulde aan Joh. Nelissen voor zijn uitstekenden Warlaam. De overige solisten te veel om al hun namen te noemen kweten zich meer of min gelukkig van hun taak. Maar omvan gen door de golvende, sterke rythmen der koren overwogen hun detail-partijen niet en werden mee opgenomen in die groote oer-krachtige muziek, waarin Mossourgsky aan een geheel volk dat zijn broeder" is stem verleent. Het Concert gebouw-orkest droeg aan de tot standkoming van dit geheel zijn zeer belangrijk aandeel bij. Concertgebouw-Mengelbergconcerl. Mengelberg, uit Amerika teruggekeerd, diri geerde Donderdagavond een extra-abonnements concert in het Concertgebouw. Een concert met een uitgelezen programma; twee lievelingswerken van Mengelberg: Beethoven's 1ste symphonie, Strauss' don Juan", en een muziek van Strawinsky, de suite voor L'olseau du feu '. Amerika reisde met Mengelberg mee en liet zich op dit concert vertegenwoordigen met een soliste, de New-Yorksche operazangeres Anna Case, die de aria van de gravin uit Mozart's Figaro" zong. Wij hadden wel even het gevoel in een andere wereld verhuisd te zijn. toen wij deze Amerikaansche, die het voetlicht en het publiek niet heelemaal kan vergeten, op het podium van ons brave Concertgebouw zagen staan en zingen. Voortreffelijk zingen, dat moeten wij erkennen, met een vrijwel volmaakt gladde stem en met de aanwending van een engelblank timbre, dat men al Amerikaansch" is gaan noemen (naast Duitsch en Fransen stem-timbre). Het orkest speelde Beethoven's 1ste symphonie en Straus' don Juan" zooals het alleen onder Mengelberg speelt,' levend,*"soepel,rprecies naar de intenties, en met het echte elan.] ? ? De suite Luit L'oisean du feu" behoort niet tot Strawinsky's meest eigen werken. Deze muziek ontwikkelt reeds het Strawinkysme" in een klanken atmosfeer van Rimsky Korsakoff. In zulk een teedere toongamma doen de wilde schokken der rythmiek voor ons oor nog wat te gewelddadig aan. Maar voor Strawinsky s latere ontwikkeling is L'oiseau du feu" merk waardig genoeg en toont hem al als den beheerscher, den meester, die hij zijn geheele verdere leven gebleven is. CONSTANT VAN WESSEM UIT HETfKLADSCHRIFT VAN JANTJE DE RADIO EN ONS JUBILEUM Van verschillende zijden ontvingen wij bewijzen van waardeering voor de ver spreiding van de voor drachten, door middel van de radio, die door de re dactieleden op de namid dagthee zijn gehouden.Voor een groot deel moeten wij deze waardeering over dragen aan de Nederlandsche Seintoestellenfabriek te Hilversum, die op uit stekende wijze haar mede werking heeft verleend. Wij voegen daaraan gaarne onzen dank toe. Hieronder volgen enkele inzendingen van luisteraars: Het 2500e nummer van de Groene Amsterdammer. Op de middagthee ter ge legenheid van de verschij ningvan het 2500e nummer van ons blad, zullen de leden van de redactie korte voordrachten geven. Deze voordrachten zullen door de Nederlandsche Seintoestel lenfabriek draadloos wor den uitgezonden. Aanvang 3.45 uur N.S.F.lOSOMeter," las ik in het 2500e nummer. Het was 4 uur; het inschakelen van mijn radio ontvanger en het instellen op 1050 M., was het werk van een oogenblik en daar was ik eensklaps opgenomen in het auditorium van de voordracht houders bij de namiddagthee midden in de voor dracht van een dame. Het ging over een reis in den slaapwagen van een Duitschen D-trein in de buurt van Frankfurt, over een oude zigeunerin en het afstaan van een slaapplaats aan een ziek zigeunermeisje, maar het verhaal was bijna ten einde, toen mijn ether-aansluiting was tot stand gekomen, zoodat ik het fijne gemist moet hebben. Ik hoorde luidruchtig applaus en daarna het feestgedruisch en ik besloot, onder de verdere lezing van de Groene", bij het feest tegenwoordig te blijven, zoolang de broad-casting" daarvan zou duren. Daar volgde een voordracht van Prof. Brugmans, waarvan ik geen woord heb gemist en waarin dan toch tot mijn genoegen ook van de radio gewag werd gemaakt. Professor waagde de veronderstelling, dat in de toekomst met de maan per radio zal worden getelefoneerd, maar Professor dacht er waarschijnlijk niet bij, dat zijn woorden op datzelfde oogenblik al naar de maan werden gebroadcast" en dat zijn voor dracht alleen maar vergeefs naar de maan vloog bij gebrek aan menschelijke wezens in het bezit van menschelijke radio-ontvangers daar ter plaatse. Het is echter niet onmogelijk, dat des Professoren voordracht op Nova-Zembla, Honolulu of Nieuw-Zeeland is opgevangen. Weer volgde een pauze van verwijderd stem-gejoel en feest gedruisch, tot ik voor het eerst in mijn leven het zeldzame voorrecht mocht genieten, de stem van Charivarius te hooren, zoo duidelijk en helder, of hij in eigen persoon in mijn huiskamer aanwezig was. Daar was de man van mijn geliefde limericks, reuze-rijrnen en charivaria; zijn eigen stem deed mij nogmaals en dubbel genieten van drie van zijn beste reuze-rijmen, waarbij Moederdag" en... De Radiopreek". Geen woord van Chari varius daar in Amsterdam is mij hier in Den Haag ontglipt, ten minste zoolang het Charivaria-vrij, dus smetteloos Hollandsen was, maar toen de taalgeleerde naar het Amerikaansch (of was het misschien Engelsen?) oversloeg, raakte ik even den draad kwijt. Uit het daverend gelach na dat Amerikanisme, waaraan ik onwillekeurig in mijn eentje meedeed, putte ik den troost, dat de meeste feest'genooren er even weinig van snapten als ik en.... dus maar gingen lachen. Maar een reuzerijm over een Radio-preek per radio? Hoe ik ook van dit reuze-rijm heb genoten, toch moet ik Charivarius eerlijk bekennen, dat ik bijna lederen Zondag-avond de Engelsche kerk-diensten in Londen meemaak (laat nmaal passeeren s.v.p) die per radio mijn huiskamer komen binnenvallen en mijn Zondags-stemming verhoogen, mijn ontwikkeling verbeteren en mijn nietige persoonlijkheid een ietsje veredelen. Ik voeg erbij, dat ik bovendien Zondags wel eens tijdig opsta en naar een kerkgebouw wandel om een niet-gebroadcaste-preek te hooren. Toen Charivarius was uitgesproken en toege juicht (is dat wel zuiver?) heb ik mijn toestel gesloten en dit neergeschreven. E. J. M u u s z i: Haag Zaterdagavond 9 Mei. Zalt-Bommel, O Mei 1925. Mijne Heeren, Hedenmiddag heb ik met buitengewoon veel genoegen de redevoeringen ter gelegenheid van uw 2500e nummer gehoord. Vooral van Charivarius hebben wij genoten, al konden wij zijn Amerikaansche verklaring van decoration-day" niet volgen. Doch bovenal apprecieer ik deze uitzending als eerste poging tot samenwerking van radio en pers, waarin ik een groote propaganda-mogelijkheid ook voor het Nederlandsche boek zie. Ik schreef reeds aan het bestuur van den Uitgevers bond om dit te vragen, de mogelijkheid van zulk een propaganda te overwegen en hoop, dat in deze richting een resultaat bereikt zal worden. Met de meeste hoogachting, TH. WINK. Uitgever te Zalt-bommcl.