20 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2502 EEN MERKWAARDIG ARTIKEL UN FILM EUROPÉEN". Emile Vuillermoz in Le Temps." Nous avons dit ce qu'on pouvait attendre d'heureux pour notre art cinématographique d'une lutte, de l'intellectualisme europeén contre Ie mercantilisme del' Amérique. ." ...... De strijd tusschen twee beschavingen, de Euro peesche en de Amerikaansche, om de nieuwe kunstvorm, die cinematografie heet.... ieder op zijn wijze: Europa door de idee, Amerika door den dollar !" ,,La Mort de Siegfried représente pour les techniciens de l'écran une date importante dans l'histoire de la symphonie visuelte. ... Ce film. . . . marque une tape décisive dans la technique de l'écran l" ? Want dit is de film der toekomst, die de aera van een zelfstandige cinematografische kunst inleidt. Dit is 'n keerpunt in de filmgeschiedenis met de Nibelungen" heeft de cinematografie den ridderslag ontvangen! ...... nous trouvons ici consacrés pour la première fois les droits de l'art sur tous les léments d'une composition cinégraphique" Voor den regisseur van de Nibelungen" zijn tenslotte de vier elementen, waaruit de kunst-film moet zijn samen gesteld, scherp in 't oog gevat en gelijkelijk, in volmaakte harmonie in z'n arbeid opgenomen." , ..... Cette copie perpétuelle, eet automatisme dans la photographie se conciliaient mal avec les définitions les plus complaisantes de l'effort d'art...." Een van de eerste waarheden, die ik heb trachten aan te tqonen, was, dat de toekomst van de film niet ligt in de richting van 't gefotografeerde toon. el. M. a. w. dat 't principe 'n bepaalde handeling als uitgangspunt te nemen en die te laten kieken" door den operateur tot niets moest leiden. ..." q d' Dans la Mort de Siegfried, Ie peintre Fritz Lang a voulu composer les decors aussi bien que son action. Il a voulu ue l'arbre, Ie rocher, Ie torrent deviennent des léments 'emotion dans son oeuvre, et que toutes les lignes, toutes les formes, tous les volumes servent a ses desseins." ,,'t Krachtigste en 't zuiverste artistieke resultaat be reikt men echter, door 't geheel in 't atelier construeeren van de natuur". Dan is de regisseur in niets meer afhan kelijk van toevalligheden in compositie of belichting dan is alles, van kader tot kader, volgens zijn superieure kunstenaarswil gecreëerd...." Le decor devient ainsi expressif. Il fait corps avec l'action. II l'enrichit et la prolonge. C'est Ie miracle de la composition c'est te triomphe de i'esprit sur la matière. ..." De natuur" is 't gelaat van 't beeldvlak en speelt alzoo z'n hoogst belangrijke rol in 't drama mee zoogoed als de maskers der acteurs. Zoolang de doode materie, niet precies als in de schilderkunst, wordt gezien a travers Ie temperament d'un artiste", zoolang is 't ijdel, te spreken van volmaakte filmkunst." Les foules de guerriers sont indiquées, suggerées, cvoquées par des procédés purement pictureaux. Le mettetir en scène construit ces masses, en fixe Ia perspective et Ie volume en véritable dessinateur.... Ie cinéma s'enrichit ainsi de toute !a subtilitédu langage lineaire. Le dessin organise ici les jeux des rayons et des ombres. . . . Même volontéd'art dans l'interprétation du blanc et du noir . ..." 't Projectievlak neemt de filmmaker voor zich, zooals de schilder zijn doek of de teekenaar z'n vel papier ? dat-ie heeft te vullen met schoone, evenwichtige composities, die straks zullen samenvloeien tot 't dramatisch gebeuren. Hieruit volgt logisch, dat de cinematographie in de aller eerste plaats 'n zuiver beeldende kunst is ..... waarin de acteurs de levende stoffage vormen en dus behoort de filmmaker naast regisseur en tooneelkenner voor alles heeldend kunstenaar te zijn .'in dien zin dan, dat-ie met z'n materiaal, dood zoo goed als levend, dezelfde opgave.volbrengt als de zwart-wit artist achter z'n teekenbord." Toen de schrijver dezer rubriek bijna 'n jaar geleden z'n campagne begon, was 't cinemato grafisch gesproken, in heel veel opzichten 'n an dere tijd. We leefden in de dagen van 't ergste Amerikanisme. De Draaimolen des Levens," De vier ruiters," de Swanson- en de Valentinofilms vierden hoogtij 't publiek vond ze prach tig en de critiek dus ook. En er was niemand, maar ook letterlijk niemand, die 't groote filmvraagstuk belangrijk genoeg achtte om er zich ernstig voor te interesseeren. Geen enkele stem, noch in de pers, noch bij 't publiek verhief zich tegen deze inertie : men vond de film 'n beetje mal soort van amusement en behandelde haar dienover eenkomstig met toegevende minachting. De krant stuurde er 'n haastige stads-reporter heen, die tusschen 'n meeting en 'n schoorsteenbrandje z'n filmpje knapte of 'n ontevreden, in z'n waardigheid te kort gedane tooneelverslaggever of 'n all-round journalist, die van alles, zelfs vanjde absurde bioscoop 'n aardig artikeltje OI.OO wist te draaien. Maar de gedachte, dat hier 'n jonge, en machtige volkskunst zich uit haar windselen begon los te maken, kwam bij niemand op. De plicht, dezen nieuwen expressievorm aandach tig te volgen en te bestudeeren ? zijn aard en wezen, zijn artistieke en technische mogelijkheden nauwkeurig te wikken en te wegen teneinde uit dit alles 'n vast aesthetisch systeem te bouwen, om van daaruit de filmwerken te beoordeelen ? die plicht deed zich nergens gevoelen. Van 'n ernstigen strijd tegen de film-schund met name tegen de toenmaals zoo funeste protsige Ameri kaansche rolprenten, die 'n smaakvergiftiging op groote schaal beduidden was geen sprake. In tegendeel zoo men al 'n tegenstelling Europa Amerika erkende, dan stond men zeer zeker aan de zijde van Hollywood, dat zulke vlotte (!) amusante (!) films maakte met zoo'n mooie, scherpe (!) fotografie en zoo ijselijk gigantisch (!) veel medewerkenden. Geen wonder, dat de ('t zij in deemoed erkend) heftige en scherpe wijze, waarop deze campagne werd ingezet, uit den toon viel. Geen wonder, dat men met cynische verbazing constateerde, hoe in de Groene" nota bene 'n heele pagina aan de bespreking van n enkele film werd.... nou enfin, werd gewijd waarin naast 'n felle, verbeten strijd tegen 't Amerikanisme allerlei rare nieuwigheden werden geventileerd: dat film beeldende kunst was - dat ze eisenen van com positie en tonaliteit stelde?dat 't heelemaal geen levende fotografieën waren dat we met 'n afzonderlijke, geheel L'igen kunstvorm te doen hadden en meer van die ketterijen. Zoo was de stand van zaken 'n jaar geleden, toen deze rubriek als de knuppel in 't hoenderhok viel. En hoe is de situatie nu? Inderdaad er is veel veranderd. De onbeschaamd slechte, smaak en cultuurverpestende Amerikaansche films worden zeldzamer Hollywood begint 'n andere, meer be schaafde toon aan te slaan. Werken als De Huifkar" Notre Dame" en de Dief van Bagdad" streven naar 'n compromis tusschen Europeesche en Yankee-schoonheidsbegrippen. Merkwaardigerwijs is de critiek daarentegen minder zeker geworden in haar wijze van beoor deelen. Behalve dat de recensie's langer zijn en 'n zekere toon van ernst niet te miskennen valt schijnt men thans eenigszins wantrouwend tegenover de Yankee-glorie te staan. Met de aanbidding van De Tien geboden" heeft de pers haar laatste groote blunder geslagen sindsdien wordt de grootheid der de Mille's, Valentino's en Swanson's slechts aarzelend gere leveerd. Hier en daar wordt zelfs van 't verderfe lijke Amerikanisme (beter te laat dan nooit) gesproken kortom 'n bepaalde frontverande ring over de heele linie valt zeer zeker te constateeren... .behalve dan bij de vlotte, badineerende feuilletonisten maar met grappies houd je je natuurlijk altijd in de ruimte. Zoo is er dus vee( veranderd en schijnbaar sterk in de richting door den chroniqueur van De Groene" voorgestaan. Schijnbaar ja want nog steeds moet 't eerste waarachtige film-kunst werk door Amerika geleverd worden. Nog steeds moet de eerste synthetische beschouwing over de film en de film-kunst in onze pers verschijnen nog steeds geeft men aan onnoozelc, anecdotische praatjes over 't particuliere leven van star's de voorkeur. Nog steeds is men blind voor de geheel eigen, zuiver beeldende geaardheid van de cine matografie en wil men er hardnekkig 'n verstoethaspeld brokje tooneel in zien. Nog steeds schrijft men, in overeenstemming hiermee, tooneel-recensies over de film nog steeds enquêteert men gewichtiglijkover de mysterieuse rolprent bij acteurs (waarom niet bij zilver smeden of muziekdirecteuren?) met voorbijgaan van beeldende kunstenaars. Nog steeds.. staat de Groene" alleen. Maar zie, daar verschijnt 'n merkwaardig ar tikel in Le Temps" van 29 April j.l. geen haastig, anoniem besprekinkje, dat met zes, zeven andere n enkel feuilleton vormt doch 'n serieuse kolommenlange beschouwing over De Nibelungen" door den cinematografischen mede werker van 't groote Parijsche blad, den heer Emile Vuillermoz. En voor 't eerst ontdekt hier mede de schrijver dezer kroniek 'n geestverwant in engeren zin. De strekking, zienswijze en vorm van 't artikel vertoont zoo'n frappante overeen komst met de beginselen in deze rubriek ver dedigd, dat 't zonde en jammer is, dat 't in z'n geheel hier geen plaats kan vinden. Ik heb mij alleen 't genoegen gegund, aan den kop van dit artikel enkele citaten te geven en ze te verge lijken met overeenkomstige fragmenten uit mijn bespreking van de Nibelungen" in de Groene" van ruim 'n half jaar geleden. De heer Vuillermoz begint met te wijzen op de ontzaglijke beteekenis van La mort de Siegfried" en wie zich de gematigde onverschilligheid herinnert, waarmee Fritz Lang's meesterwerk na 't eclatante succes van de Ten Commandments" GRANDS VINS DE CHAMPAGNE POL ROGER & Cie. Agent General: JAGER GERLINGS, Haarlem hier ontvangen werd, zal de volgende klacht zeer opmerkelijk vinden: La mort de Siegfried fut accueillie a Paris comme un tres beau film, execut avec gout, mais les techniciens seUls comprirent toute l'importance des promesses qu'il contient." En om die promesses" is 't den schrijver te doen. Hij noemt de Nibelungen" 't eerste projectile de gros calibre" geslingerd door de Europeesche kunst in 't kamp der Amerikaansche maak-films. Maar bovenal vindt-ie in La mort de Siegfried" de basis gelegd voor 'n onafhankelijke filmkunst met 'n zuiver beeldend karakter. Hij spreekt nadrukkelijk over den schilder Fritz Lang die van de compositie, tonaliteit en zwart-wit 'n schittetend gebruik maakt en véritable dessinateur". Van de eigenaardige beteekenis van 't milieu of 't beeldvlak der film gewaagt-ie met grooten nadruk en op zeer treffende wijze: ,,... .On peut dire que les personnages jouent Ie röle de la me lodie, alors que Ie decor ainsi traite l'enveloppc d'une harmonisation et d'une orchestration appropriées." Z'n scherpe aanval op de star's" die hij vergelijkt met arrogante helden-tenors welke alle kunstbegrip vermoorden terwille van hun hooge-c (Valentino) deed 't hart van schrijver dezes van vreugde opspringen, 't Artikel, dat over de hooggeroemde Amerikaansche massa regie en super-filmerij opmerkelijk analoge din gen zegt, eindigt met 'n opwekking tot verheffing van de film tot kunst" door de Europeesche cultuur. Wie wel eens moederziel alleen 'n zaak heeft verdedigd, tegen wanbegrip, minachting en spot in wie zich voor die penibele taak telkens weer kracht moest putten uit eigen overtuiging, zonder steun van buiten die zal de gewaarwording beseffen, waarmee je zoo'n artikel ontdekt en citeert. Ik ben dan ook zoo vrij geweest er veel aandacht en veel ruimte aan te wijden ----- zelfs zoo, dat de prentjes er bij in schoten. Als 't nou nog maar gelezen wordt ! J o R D A A N. NIEUWE UITGAVEN Schetsen uit de moderne economische geschiedenis vooral van Nederland en de Indien door Dr. C. te Lintum. Uitgave N.V. Uitgeversmaat schappij v. h. G. Delwel, Wassenaar. Naast het leerboek voor de Geschiedenis van Handel en Bedrijf, vooral in Nederland, voor Handels- en Vakscholen" van de hand van schrijver verschenen in 1923, wordt hier nu een leesboek aangeboden, dat schetsen bevat, niet uit den ganschen loop der eeuwen, maar enkel uit den modernen tijd. De bedoeling van dit leesboek is in de eerste plaats, de historische belangstelling op te wekken en te versterken bij de leerlingen der gewone handelsscholen en handelscursussen, vakscholen en vakcursussen, waar geen tijd genoeg is voor het bestudeeren van een leerboek als de Geschiedenis van Handel en Bedrijf". In verband daarmee is bij het opstellen het gebruik van moeilijke technische termen zooveel mogelijk vermeden. Spaansclic spraakkunst, door Dr. (j. J. Geers, leeraar Gem. Lyceum te Enschede. Uitgave N.V. Uitgeversmaatschappij voorheen G. Delwel te Wassenaar. Onze landbouw, een leerleesboek voor de hoogste klassen der lagere school, het vervolgonderwijs en het voorbereidend landbouwonderwijs, door J. Kok en J. Eigenhuis, derde deeltje: Het dier. Uitgave J. B. Wolters' Uitgevers maatschappij Beknoptehandleiding tot de techniek van den handel, door G. W. Comello en F. A. van der Bilt. Uitgave J. B. Wolters uitgeversmaatschappij. Van verschillende zijden kregen de samenstellers van deze inleiding meermalen te hooren, dat er voor de Handelsscholen en de Litterair-Economische afdeelingen der H.B. Scholen behoefte bestaat aan een eenvoudig leerboek voor Handels techniek. Zij meenen, dat eenvoudige handelstechniek" den grondslag moet vormen voor het onderwijs in alle zgn. handelsvakken en 't aan brengen van kennis op 't gebied van den handel dient vooraf te gaan aan 't onderwijs in handelsrekenen, boekhouden en handelscorrespondentie. Hotel DUIN EN DAAL BLggTCENTR. VERW. PRIVÉBADKAMER VASTE WASCHTAFELS