DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLADiVOOR NEDERLAND No. 2502 MET PIMKMTJERKM: 27 MEI naar BERLIJN en OMGEVING. 29 MEI naar PARIJS en OMGEVING. 29 MEI naar LONDEN en OMGEVING. Programma's gratis bij N.V. LISSONE & ZOON'S REISBURFAU t-: Leidschestraat 5, AMSTERDAM, Dam 10. :-: r VAN JCHAICKT : MEUBELTRANSPORT-MI BERGPLAATSEN v. INBOEDELS BINNEN-EN BUITENLANDSCHE TRANSPORTEN j OVERBRENGEN . v.MEUBHAIR OOK PER AUTO-TAPISSIEBE BOOTHSTRAAT, UTRECHT. TEL.163 Vraagt Uw leverancier uitsluitend Delftsche Slaolie ^ Deltlsrt Plaoleovel EXTRA 3ML! DELFIA /1.20perheele./0.75perhalve 3sg|S3 ?0.58 per tablet van |flesch (verpakking inbegrepen). gS» % K-Q. netto. LET OP HET GEDEPONEERD HANDELSMERK Spoors Mosterd DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f3.?per kwartaal of f 10.?per jaar bij \05iuitbetaling. EEN GOED INTEQIEUR !? EEN DAóELUk/CH GENOT» DRMGT TE OOITERBEEK DE VERZOBOINa OP. BIJKOMSTIGHEDEN CLXX1I Neen, ik zal me niet wagen aan een oordeel over Indiëof de Indische samenleving, ofschoon ik er juist het aantal maanden ben geweest, dat den expert" pleegt te maken, den man, die het wét, omdat hij er niet lang genoeg heeft rondgekeken, en niet genoeg verwarrende details en nuances heeft gezien, om te merken, dat hij er eigenlijk nog niets van begrijpt.... Nooit is ons oordeel verzekerder, dan bij den eersten aanloop; het is de lange omgang, de lange aanschouwing, die ons twijfelmoedig maakt. En de Engelsche, die eerst onze hutte-jongen such a nice man" vond en zeker was, dat de Javanen altijd waren mis kend, en die nu, nadat hij een half pond uit haar beurs heeft genomen, niets anders kan zeggen dan It 's a shame, really," heeft haar diagnose omtrent de zwarte ziel" scherper omlijnd, dan wie tot de ontdekking is gekomen, dat ze ni eet exces d'honneur ni cette indignité" verdient. Maar dit land van excessen, waar alles snel explodeert, snel sterft of snel geneest, heeft een heel ander soort chroniqueur noodig, dan ik ooit zal kunnen zijn. Hier moet iemand zijn fortuin zoeken met dramatischen, misschien zelfs met melodramatischen aanleg, die met felle kleuren kan werken, iemand met de romantiek van een Buffalo Billen niet een teerhartige juffrouw, die tot nu toe als specialiteit heeft gegolden op een zeer beperkt gebied van zielsconflicten, die ze naar eindeloos verschillende kanten omdraaide. Wie over Indiëwil schrijven, moet wakkere oogen en een vast gemoed hebben". Hij moet niet tweemaal tot tranen geroerd worden, als hij hoort vertellen van de eerste voortrekkers," die zoo doodelijk eenzaam waren, alleen in de rimboe, en die onwillige koelies ranselden, tot hun ruggen getatoeëerd leken. Hij moet liever de simpele grootschheid begrijpen van dien tijd, toen jon gens, die nog bijna kinderen waren, alleen de onbekende wildernis introkken, waar ze 's nachts de tijgers hoorden huilen, die ze met vuren op een afstand hielden. En dan moet hij in vredes naam maar aanvaarden, dat zoo'n knaap, zelf voortdurend in levensgevaar, alleen tusschen een vijandige bevolking, met een hart vol heimweh naar de wereld van zijn jeugd, wel eens tot andere tuchtmiddelen zijn toevlucht nam, dan wij in onzen tijd toelaatbaar zouden achten. Want zij begonnen ook wel met bleek te worden bij de eerste strafoefening, die ze zagen, als de eene koelie nog twee slagen extra kreeg, omdat hij zoo ver schrikkelijk geschreeuwd had en de andere het zelfde surplus, omdat hij gén geluid had gegeven; ze begonnen allemaal met het gevoel, dat '.e het leven in zoo'n verwerpelijk land geen maand zou den uithouden; maar, altijd tusschen onwillige inboorlingen, altijd levend in te groote spanning, vechtend tegen sloopende koorts en andere ziekten, duurde het niet lang, of ze ranselden er zelf op, en als de arbeidsinspectie kwam, gaven ze hun mannen nieuwe baadjes present, om de mishan delde ruggen te bedekken. Dat is hier een fijne boel," zei de inspecteur, allemaal nieuwe jasjes." Het is om den hoogen bezoeker hormat te bewijzen," antwoordde de manager; maar hij voelde, hoe het angstzweet bij straaltjes in zijn schoenen liep. Werdet hart" is de levensspreuk van ieder, die wildernis in cultuur wil brengen, die koortsland bewoonbaar wil maken. Hoeveel honderden lieten het leven bij het aanleggen van den weg van Belawan naar Medan, maar aan hoeveel duizenden is de dood bespaard door het verbeteren van de hygiënische toestanden. Op een stuk van Barneo, waar vijf jaar geleden nog oerbosch stond; waar de eerste Europeanen, die er zich nestelden, bij hoog water de krokodillen in hun tuin kregen, is nu een dorp verrezen, met een mijn van 52 K-M. mijngangen, 110 M. onder den grond; met hospitalen en een bioscoop en een geïmporteerde bevolking, die langzamerhand begint wortel te schieten. Ik heb over dit alles, de energie van >nze eerste Oost-lndië-vaarders, de durf en den moed ook van de mannen van nu, nooit veel nagedacht. Ik had tegenover die verre, vreemde streken ongeveer dezelfde houding als onze matroos, die, terwijl hij aan het poetsen was, ondervraagd werd, of hij Indiëniet een prachtig land vond, en die toen dédaigneus antwoordde: Een land? Maar IK.t is toch maar een kaulaunie !" Maar toen we in Colombo, die Engelsch-O.istersche stad, voor de oude, Hollandsche kerk stonden, uit den tijd van de compagnie, en we zagen de graven van die lang gestorven voorvaderen, die hun vaderland niet meer hadden teruggezien, toen voelde ik een trots over het kleine volk, dat zoo overal op de wereld zijn sporen had nagela ten, als ik nooit in mijn lieve eigen land heb ge voeld. En dit is misschien mijn winst van dezt won derlijke maanden: geen begrip van het andere volk, geen inzicht in de vreemde kultuur, maar een flauw schemerend vermoeden, dat er in onze natie krachten zijn, waar ik me nooit over bekom merd had, en tegelijk, dat die kleine, eigen kring, waarvan ik zoo houd, en waarbuiten mijn ge dachten zich nooit hadden gewaagd, toch niet de eenige is, die de moeite waard is; een schemerend vermoeden, dat menschen, die noch het laatste Mengelbergconcert hebben gehoord, noch de laatste tentoonstelling van Konijnenburg hebben gezien, toch wel een rijk, innerlijk leven kunnen leiden. De n haalt zijn emoties uit boeken, de ander uit jacht op olifanten of verkenning van een oer bosch. Ik geloof, dat de laatste manieren de meest directe zijn. A N N l E S -\ L ."> M 11 N S J. S, MEUWSEN, Hofl. A 'DAM-K'D AM-u t N HAUO DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND