12 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2504 Naast de pers en den bioscoop heeft de Radioomroep zich een plaats veroverd als derde in de trias der moderne volks voorlichting. Het is een machtig publiciteitsmiddel, dat zich niet stoort aan grenzen en zich niet beïnvloeden laat door de eigen inzichten van rapporteerende bemidde laars. En het is bijzonder opvallend, dat juist de radio, het groote krach tige bindmiddel der vol keren, de nieuwe profeet der universeele vredesidee, zijn snelsten wasdom bereikte in het tijdperk van den grooten wereld oorlog. Wanneer de hon derdduizenden luisteraars vóór den oorlog, in vrijwel alle landen van Europa, zooals zij thans avond aan avond allerlei inte ressants ,,uit de lucht grijpen", ook naar de meeningen hadden kun nen luisteren van hen, door WOUTER HULSTIJN Met teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door B. van Vlijmen die zij spoedig daarop voor vijanden" hielden, dan zouden zij minder gemakkelijk beinvloed zijn geworden door de snor kende taal van een tendentieuze pers; dan zou een groot dee! van de bevolking van ieder land zich zelfstandig een meening hebben kunnen vormen. Vrij betrouwbare gegevens omtrent onzen Hilversumschen Draadloozen Omroep hebben uit gewezen, dat hiernaar alleen reeds per avond ge middeld van 27 tot 64 duizend luisteraars hooren. Dit Omroepstation is nog maar een overgangs toestand, die den nationalen Omroep moet voor bereiden. Het stemt tot dankbaarheid en bewonde ring om hier te zien wat een kleine groep enthousi aste radio-amateurs met steun van de Nederlandsche industrie heeft tot stand gebracht. Aanvanke lijk werden daar door de Nederlandsche Seintoestellenfabriek, dank zij het initiatief van haar directie, eenige eenvoudige programma's dagelijks uitgezonden als reclamemiddel voor den verkoop van de zend- en ontvangapparaten, die deze fa briek met Marconi-licenties bouwt. De program ma's vielen zeer in den smaak en het kleine uit zendstation, ingericht door den Engelschen inge nieur White, onderscheidde zich door een bijzonder mooie uitzending, waarvan de heer White waar schijnlijk het geheim afgezien had van zijn onna volgbare landgenooten-collega's. Doch het uit zenden van programma's kost veel geld. Niet alleen het onderhoud van het zendapparaat en de waarde van de in den ether geslingerde energie, doch ook de reis- en verblijfkosten, alsmede de eventueele honoraria van de artisten die voor den microfoon geinviteerd werden, vergden veel geld. Zooveel geld kostte het tenslotte, dat dit het re clamebudget van de N.S.F, te machtig dreigde te worden. Op dat moment heeft zich een groep geestdriftige amateurs onder leiding van Baron Tindal en Dr. Suermondt ervoor gespannen en is erin geslaagd door middel van krachtige propaganda een groot aantal Nederlandsche luisteraars" te bewegen een bijdrage te zenden tot instandhouding van het Hilversumsche Omroepstation. Van dat oogenblik af, van het voorjaar 1924, dateert de snelle op bloei van den Hilversumschen Draadloozen Om roep. Het neutrale lichaam, de H.D.O., onder leiding van zijn onafhankelijk bestuur, zorgt voor het beheer en de inzameling der gelden. Ieder Nederlandsch luisteraar", die genoeg eergevoel heeft om een kleine bijdrage te zenden voor het geen hij bijna dagelijks kan genieten, ontvangt een kwitantiekaart, die hij naast zijn toestel kan op hangen en tevens het recht zich officieel luistervink" te noemen. De Nederlandsche Seintoestellenfabriek staat uit propagandistische oog merken nog steeds dagelijks gratis haar zendappa raat ten gebruike af en het personeel dier fabriek stelt zich telkens maar weer, onder aanvoering van den wakkeren ingenieur White, belangeloos ter beschikking voor de bediening van dit zendappaklaring van zijn ont vangstinstallatie. In En geland bestaat een soort gelijke belasting op de luisteraars. De landelijke omroep wordt daar ge dirigeerd door the British Broadcasting Company. Het zijn vooral de details van het Engelsche schema der B. B. C. die zich het best aanpassen bij de Nederlandsche opvattin gen en men is derhalve bezig om een soortgelijk systeem in Nederland in te voeren. Deze pogingen worden ernstig onder steund door de bestaande radiovereenigingen. Voor al de Nederlandsche Vereeniging voor Radiotelegrafie heeft een gewichtig aandeel genomen in den pioniersarbeid voor het verbreiden van het radioamateurisme en ook nu weer zet zij haar schou ders onder het groote voorbereidende werk voor A. DL'BOIS Directeur der Nederl. Seintoestellenfabriek De zender van de N. S. F. raat. Philips' Gloeilampenfabrieken stond twee 65 Meter hooge radio-masten in bruikleen af aan den H. D. O. Behalve uit geheel Europa ontvangt het bestu rend college van den Luistervinkenzwerm zelfs berichten van ontvangst uit Amerika, waar men het Hilversumsche station uitstekend schijnt te ontvangen. Er was steeds veel tact voor noodig om het een ieder naar den zin te maken, en de Seintoestellen fabriek heeft het den H. D. O. eens zeer moeilijk gemaakt door haar zender voor den Woensdag avond te verhuren voor een religieus doel. Deze daad, die op zakelijke gronden alleszins te ver dedigen was, bracht zooals alle dingen in ons ge zegend vaderland waaraan een religieus kantje is, dadelijk andersdenkenden in het harnas, en men beging daarbij in al te grooten ijver de onbillijkheid, de Nederlandsche Seintoestellenfabriek, die haar particuliere zakelijke belangen heeft, te vereen zelvigen met den Hilversumschen Draadloozen Omroep, welke een geheel neutraal karakter draagt. Van de vele tienduizenden luisteraars in Neder land zijn het er slechts enkele duizenden, die hun vrijwillige bijdragen inzonden. En al verdient dit vrijwillige offer van al die luistervinken" een woord van hulde en al bewijst ook deze loyale geste van vele landgenooten, dat alle belastingen, voor al wanneer men weet waarvoor het geld besteed wordt en waar het blijft, niet even impopulair zijn, toch versterkt het de lakschheid en de gemak zucht van vele tienduizenden andere landgenooten, die minder eergevoel hebben en liever gratis mee luisteren. In Duitschland staat de Rundfunk" onder regeeringstoezicht en is men verplicht bij te dragen in de kosten der programma's. Men moet daar een luistervergunning hebben en wanneer men zich tracht te onttrekken aan deze verplich ting, die een jaarlijksche belasting van ongeveer 25 Mark met zich medebrengt, loopt men gevaar als Schwarzhörer" geverbaliseerd te worden op straffe van een flinke geldboete en verbenrdverde tot stand koming van den officieelen Nederlandschen Omroep. Inmiddels valt het te betreuren, dat in de radio-wereld de leidende personen het maar moeilijk eens schijnen te kunnen worden en het lijkt mij een niet te gewaagde veronderste Hing, deze verdeeldheid voor een gedeelte toe te schrijven aan de tegenstrijdige belangen der uitgevers van eenige leidende radio-organen. Daarbij moet gevoegd worden de bezorgdheid die in de religieuse kampen heerscht voor te grooten invloed van de anders denkenden en de pogingen, die van politieke zijde worden gedaan om den radio-omroep voor poli tieke doeleinden te gebruiken. Temidden van dit gezellig collegium vol welwillend wantrouwen is thans de figuur gestapt van oud-minister Posthuma, en het is zeer aannemelijk, dat deze tacticus er in slagen zal de partijen tot elkander te brengen. Het particulier initiatief heeft den weg voor bereid, de Nederlandsche grootindustrie heeft met ruime middelen het goede doel ondersteund. Het geldt hier een echt Nederlandsch belang, niet alleen uit een oogpunt van volksontwikkeling, doch ook uit een oogpunt van representatie. Een goed in gerichte officieele Nederlandsche omroep beteekent in dezen modernen tijd een doeltreffender vertegenwoordiging over de geheele wereld, dan een schuchter vlagvertoon boven een verouderd pantserdekschip, en het is daarbij aanmerkelijk goedkooper. Met belangstelling zullen de Neder landsche luisteraars" de stappen der regeering tegemoet zien. NIEUWE UITGAVEN Dr. J. H. KOOL, professeur au lycée classique et privat-docent a l'Universitéde Groninque, Voyage en France, lectures et vocabulaire a l'usage des classes moyennes de nos etablissements d'enseignement secondaire, avec un plan de Paris, une carte de France, et quatre-vingts gravures. Groningen, J. B. Wolters' Uitgevers Maatschappij. L. GROENEWEG, Glimpen van de nieuwe school. Persoonlijkheidsonderwijs. Een practische proeve. Uitgave van Wolters' Uitgevers Maatschappij te Groningen. w. VOGT, de spreker van den Hilversumschen Draadtuozen Omroep