No. 2504 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND MARCHANT 8 Juni 1900?8 Juni 1925 door Prof. Mr. R. KRANENBURG Een staatsman te bespreken, die nog in het volle staatkundige leven staat, heeft zijn bezwaren. Het boek is niet uit. De strijd duurt voort, is wel licht nog niet op het hoogst, en het is niet mogelijk den afstand te nemen, die noodig is om de beteekenis van een staatsmans-figuur te bepalen, en daar aan volledig recht te doen weervaren. Marchant is nog te jong en te strijdbaar om reeds, in allen vorm, herdacht" te worden. Hij is er buitendien, wat zijn persoon en zijn neigingen betreft, eigenlijk allerminst geschikt voor. Want, wat dezen man kenmerkt en hem voor degenen, die hem nader zijn getreden, zoo aantrekkelijk maakt, is zijn vol komen eenvoud, zijn afkeer van pose en aanstellerij, zijn dienen van de zaak, zijn sterk gevoel voor humor eindelijk. Maar hij zal er aan moeten gelooven, want hij is openbaar persoon; zijn staat kundige werkzaamheid behoort aan de openbaar heid. Een onvermoeide staatkundige werkzaamheid; een zeldzame werkkracht heeft Marchant in de vijf en twintig jaren van zijn Kamerlidmaatschap ontwikkeld, als parlementariër, als staatkundig publicist, als voorlichter der openbare meening in ?openbare vergaderingen, als politiek leider eener partij. Dat is niet toevallig; deze vereeniging van werkzaamheden hangt samen met Marchant's staatkundig beginsel. De eenheid in die velerlei Werkzaamheden wordt gevormd door de vaste overtuiging, dat de har monie ttisschen de geopenbaarde geestesstrooming in het volk en het staatkundig beleid" moet wor den gehandhaafd; dat het verband tusschen volksgeest en regeering" moet Worden bewaard; dat aan dien volksgeest leiding moet worden ge geven en daarmee rekening moet worden gehouden bij de vorming van het recht," dat aldus de lijnen moeten worden opgespoord waarlangs het gees tesleven, onbewust veelal en zich zelf nauwelijks verklarende, zich ontwikkelt" en daardoor aan dezen groei de onmisbare gestadigheid" moet worden gegeven. Daarom aanvaardt de democra tische regeerder echter geenszins zonder critiek of tegenstand, al wat zich in het volk openbaart. Maar hij neemt het waar, hij schift en leidt. Hij is psycholoog en tracht de volksziel te doorgron den. Hij acht zich niet verheven boven hetgeen omgaat in het volk." 1) Zoo onderzoekt de schrijver van de maandelijksche staatkundige overzichten in de Opbouw tel kens zorgvuldig den politieken toestand in en buiten het parlement; schrijft de staatkundige journalist in de Vrijzinnig-Democraat wekelijks over de onderwerpen van den dag en leidt de polemiek met de staatkundige tegenstanders; houdt de propagandist voortdurend voeling met de stroomingen over het geheele land, ook in kringen, die zich weinig uiten; bespreekt de partij leider de staatkundige vragen met zijn geestver wanten, en neemt de parlementariër aan den dagelijkschen formuleerenden arbeid van de ver tegenwoordiging deel. Marchant heeft de wijziging in de positie van den volksvertegenwoordiger, die het moderne parlementarisme heeft medegebracht, onmiddellijk begrepen en daarnaar zijn werkzaamheid ingericht. De tegenwoordige parlementen zijn niet meer, 1) Mr. H. P. Marchant, Regeering en Volk 1924, blz. 4. Wat Bryce van de vroegere Engelsche parlementen zei, verzamelingen van ,,well-to-do men, mostly idle", maar vergaderingen van mannen en vrou wen, die voor het grootste deel hard werken,en die,naar mate de staatkun dige oefening en er varing in grootere kringen van de be volking toenemen, onder scherper cri tiek werken van de openbare meening. Omgekeerd ver sterkt de groote er varing, die een lang durig lidmaatschap van het parlement geeft, den parlemen tariër tegen die cri tiek. In een belang wekkende en onder houdend geschreven karakterschets van La Politique", het vorige jaar door den Franschen staats man Barthou gepu bliceerd, vertelt deze o.a. ook van de Fransche Kamer, die na den oorlog, in 1919, werd ge kozen. Er waren in verhouding buiten gewoon veel nieu welingen" afgevaar digd, die met groot zelfvertrouwen en met Wantrouwen te genover de vieux routiers" begonnen. Mannen van zaken, machtige industrieien, bekende koop lieden, reeders, landbouw-specialiteiten van de eerste kracht, economisten van naam hadden hun fabrieken, kantoren, werkplaatsen, laboratoria verlaten. Wat is er van geworden? Barthou beschrijft het verloop geestig. Te zeggen, dat de nieuwelingen overwonnen" werden, zou iets te sterk zijn volgens hem. La bataille invisible avaitétéune bataille pacifique, une sorte de bataille des fleurs avec des restes d'épines". Maar het resultaat Was, dat de oude leiders de leiding hadden behouden ! De specialistische capa citeiten hebben haar beteekenis, meent Barthou; hij ontkent niet, terecht, het nut, dat professioneele vertegenwoordiging kan hebben, maar zij heeft haar grenzen en speciale functioneeringswijze. Zij, die spreken van den zieken staat" en eenvoudige geneesmiddelen aanprijzen, hebben zich van de psychologie der groepsvorming en der groepsfunctioneering onvoldoende rekenschap ge geven. Een goed zakenman kan wel een goed staats man zijn, maar zijn succes in zaken geeft daarvoor geen waarborg. Het zijn niet dezelfde eigenschap pen, die voor het slagen in de ne of de andere richting prae-disponeeren; er is verschil in aanleg, vooral in richting van belangstelling. Het is nu vooral de richting van belangstelling, die Marchant in verband met zijn groote intellectueele gaven en noeste werkkracht tot leidend staatsman heeft gemaakt. Eén zijner kenmerkende eigenschappen is een krachtig rechtsgevoel; het was dan ook de ge dachte der sociale rechtvaardigheid, die, toen zij hem eens had gegrepen, hem nimmer weer heeft losgelaten. Marchant is geen streng dogmati sche natuur. Zijn levendige, vlugge geest neemt snel de omstandigheden van elke situatie in zich op, en richt zich met volle kracht en met te werk stelling van zijn geheele scherpzinnigheid op de eischen van het oogenblik. Hij is zich bewust, dat de feiten veranderen en daarmee de te nemen maat regelen. Maar het leidend beginsel van zijn staat kunde is steeds hetzelfde gebleven; hij is thans even overtuigd democraat als vóór vijf en twintig jaren. Dat verklaart ook het volledig vertrouwen van zijn geestverwanten. Deze democratische staatsman heeft nimmer de volksgunst gezocht; hij is ook niet populair geworden. Velen in ons land, waarin de goedmoedigheid zoo in eere is, vinden hem te scherp, te militant." En zeker kan van hem niet gezegd worden, dat hij nooit MIETJE GAAT HEEN ! Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Jordaan l AS MEFRAU ME SOMS NOG NOODIG HEP ?" PADOX HOUTBOUW Houten Scholen, Winkels, Directiekeeien Levering in korten tijd. Fabrieken Warmond een scherper woord heeft gebruikt, dan de situatie precies vorderde. Geest is een niet ongevaarlijk bezit; niet ieder waardeert een verdienstelijk sar casme als hij er zelf het slachtoffer van is ! Maar Marchant's geestverwanten hebben altijd achter de geestige ironie, het soms bijtend sa'rcasme, gevoeld het gekwetste warme rechtsge voel van een man, die groote volksbelangen slecht zag behartigd, die onoprechtheid en misleidende phrase haatte, die met hen n was in beginsel, en voor de verwezenlijking van dat beginsel met zijn volle persoon zich in den strijd wierp. Zij waardeeren de heldere, bondige stijl, met de korte, hamerende volzinnen, van zijn geschriften, en zijn sprekers-gaven. Marchant's welsprekendheid is nooit rethorisch; hij spreekt gemakkelijk, eenvou dig, glashelder en dikwijls geestig. Maar soms, als op de laatste vergadering van den Vrijz. Dem. Bond, is er sterke stijging in zijn redevoeringen. Toen bij de herinnering aan zijn vroegere medeWerkers Van Deventer, Drucker, Bos, in het har nas gestorven, zijn stem brak; toen hij zijn geest verwanten de groote beteekenis van de te nemen besluiten voorhield, werd groote geestdrift ge wekt. Men voelde, dat de man, die daar sprak, van de verantwoordelijkheid van leiderschap door drongen was, en aan de rechtsgedachten vorm had gegeven, die in aller geest leefden. Dat beteekent in een gemeenschap een kracht ten goede. OOKTFRED:.IROESKE ZANDBLAD - SIGAREN 8 enIO ets