No. 2506 ZATERDAG 20 JUNI rö25 voor Onder Hoofdredactie van O. W. KERNRAMP Redacteuren» H. Brugmans, Top Naeff en G. Nolst Trenité. Secretaris der Redactie: C. F. van Dam UITGEVERS: VAN HOLKEMA 6 WARENDORF Prfli per Jaargang f 10.?bij »ooruitbetaling. Per No. 25 cent Advertentiën f 0.75 p. Regel - Dispositiekosten 20 Cent REDACTIE EN ADMINISTRATIE, KEIZERSGRACHT 333 AMSTERDAM STEMPLICHT Naar de verkiezingsvergaderingen behoeven wij gelukkig niet te gaan, maar wél zullen wij op den i sten Juli naar liet stem bureau moeten wandelen. Voor hen, die aangesloten zijn bij een politieke partij of zich naar de aanwijzingen daarvan plegen te gedragen, spreekt dit van zelf. Ook voor hen, die zich het vuur uit de sloffen loopen voor een bepaald belang en een vertegenwoordiger daarvan naar de Kamer willen afvaardigen. |%Wie in de gelukkige omstandigheid verkeeren, door het uit brengen van hunne stem niet alleen politieke aandriften te be vredigen, maar bovendien nog een heel speciaal verlangetje uit te vieren, loopen vermoedelijk nog harder naar het stembureau. Zoo zullen de Esperantisten op l Juli wel in drommen opkomen. Immers, de Nederl. Esperantisten-vereeniging en de Nederl. federatie van arbeiders-esperantisten hebben zich tot de hoofd besturen der politieke partijen gewend met het verzoek, aan de Kamer-candidaten de vraag voor te leggen, in hoeverre zij bereid zijn, eventueele voorstellen ten aanzien van het Esperanto te ondersteunen" ! Als de hoofdbesturen zich daartoe laten vinden en als de Kamer-candidaten nu maar hunne geloofsbelijdenis ten opzichte van het Esperanto willen afleggen en onomwonden mededeelen, in welken graad van ,,ver"-heid zij bereid zijn de beoefening van het Esperanto te bevorderen, kunnen de Esperantisten op l Juli een coup d'état uitvoeren. En misschien wekt het goede voorbeeld navolging en komt morgen de Vereeniging voor vereenvoudigde spelling en overmorgen de Vereeniging tot bescherming van dieren of de Bond van Scheidsrechters bij voetbalwedstrijden met soortgelijke verzoeken tot de hoofdbesturen, en vinden wij straks strooibiljetten in onze bus, waarop de voorstanders van een andere regeling dan de bestaande omtrent het off-side" bij voetbalwedstrijden, zijn gemerkt met een vlaggetje, en de Kollewijnianen met een sterretje en de Esperantisten met een halve maantje. Dat brengt weer wat leven in de brouwerij en zal menigeen nog vuriger naar den dag van l Juli doen verlangen. Maar ook zij, wien de voeten niet gewiekt worden door zulk een aandrift, de rampzaligen, die zelf moeten uitmaken op wien zij hunne stem zullen uitbrengen, wien de moeite van die beslissing door geen Partij of Bond of Vereeniging wordt bespaard zij zullen straks naar de stembus moeten gaan. Immers, nog altijd houdt 't schrik'lijk pleit van dwang en vrijheid aan." Nog steeds bestaat er stemplicht en het verzuimen van dien plicht kan je een boete van ten hoogste drie gulden bezorgen. Minister Ruys had die dwangschroef niet meer willen aan leggen. In zijn ontwerp tot wijziging der kieswet handhaafde hij alleen de bepaling, dat de kiezer verplicht was zich naar zijn stem bureau te begeven, maar daarbij liet hij het ook; de kiezer, die zich niet moreel gebonden achtte aan 's lands wetten te gehoor zamen, kon rustig thuis blijven; minister Ruys wilde zulk een onverlaat alleen straffen door hem met minachtend stilzwijgen voorbij te gaan; hij stelde voor, de bepalingen te schrappen, waarbij de wegblijvers ter verantwoording werden geroepen voor den burgemeester of den door dezen aangewezen ambtenaar en vervolgens, zoo zij geen wettige reden voor hun verzuim konden opgeven, aan den wrekenden arm der Gerechtigheid werden overgeleverd. Maar de Tweede Kamer vond het beter, om-niet op het geweten van den kiezer alleen te werken, maar hem ook van het kwaad af te houden door hem te bedreigen met een geldboete, als hij spijbelde. De Eerste Kamer heeft daar onlangs hare sanctie aangehecht,en zoo is de straf op het niet vervullen van stemplicht blijven bestaan met enkele formeele wijzigingen, die hier niet ter zake doen. Of men in de groote gemeenten, ook na deze wijzigingen, in de practijk de hand zal kunnen houden aan deze bepalingen der kieswet, valt te betwijfelen. De burgemeester van Amsterdam heeft de vorige week in de Eerste Kamer medegedeeld, dat er bij de laatste verkiezingen alleen in Amsterdam 60.000 overtreders waren en dat dit aantal, naar hij verwacht, dezen keer nog grooter zal zijn. Ook al zou de helft daarvan een geldige reden van ver zuim kunnen aanvoeren, dan nog achtte hij het een onmogelijke taak voor den burgemeester om dédagvaardingen voor de overblijvenden te doen verzenden. En de heer Mendels heeft het medelijden opgewekt met den kantonrechter, die 30.000 over treders zal hebben te straffen. In de groote gemeenten zal het dus nog zoo'n vaart niet nemen met het bij den kraag pakken van onwillige kiezers; in Bunnik of Stroe loopen zij eerder tegen de lamp. Of er zooveel drukker gestemd wordt, nu de roede kan worden gehanteerd tegen de thuisblijvers? Vóór er stemplicht bestond, kwamen de kiezers ook wel op als ze het de moeite waard vonden. In 1905, bij de verkiezingen, waardoor het ministerie-Kuyper ten val werd gebracht, bedroeg het percentage van opkomst bijna 79, in 1913, toen vrije liberalen en Unie-liberalen en vrijzinnig-democraten tezamen optrokken in de vrijzinnige concentratie", was het nog hooger, ruim 80. Neemt men daarbij in aanmerking, dat vroeger in sommige districten iemand werd gekozen bij enkele candidaat-stelling en dat in andere tal van kiezers wegbleven, omdat het toch vaststond welke partij de overwinning zou behalen, dan verschilde in de genoemde jaren de vrijwillige opkomst niet veel met de gedwongen opkomst onder het nieuwe régime. Alleen maar niet altijd was de belangstelling zoo groot als in 1905 en 1913. Zonder stemplicht zouden er op l Juli a.s. nog heel wat meer kiezers thuis blijven, dan ook nu nog het geval zal zijn. Maar, onverschillig of je een boete van drie gulden kunt oploopen door op l Juli den gang naar het stembureau te verzuimen, het is voor elk geraden, zich die moeite te getroosten. Afgezien van den wettelijken stemplicht, blijft het voor ieder burger een plicht, te gaan stemmen. Ook voor hen, die niet bij een bepaalde partij zweren; ook voor hen, die, zelfs al weten ze wel, of ze bij rechts of bij links hooren, voor zich zelf nog niet hebben uitgemaakt, op welke partij van rechts of van links zij hunne stem willen uitbrengen; ook voor hen, die kankeren tegen het politieke leven van tegenwoordig. Door zich te onthouden, berooft men zich van de eenige ge legenheid, die men heeft, om al is het dan ook maar nog zoo'n kleinen invloed uit te oefenen op de samenstelling van de volks vertegenwoordiging. En wie met geen enkele partij vurig is in genomen, stemme, zonder geestdrift dan maar, op de partij, tegen welke hij de minste bezwaren heeft. Deze kleurlooze middenstof" zal vermoedelijk thans hare stem laten bepalen door n of meer van deze overwegingen: welke partij haar den meesten waarborg biedt voor de uitvoering, of de verijdeling, van de idee der nationale ontwapening; voor een voortzetting, of een geleidelijke inkrimping van de taak van den Staat op sociaal gebied; voor een financieele politiek, die de belangen van de gemeenschap boven die van bepaalde groepen stelt of die het meest ,gtrookt met het eigenbelang van hem, den kiezer. En als hij dan zijne keuze ten slotte heeft gedaan, laat hij dan ook zijn stem uitbrengen op dien candidaat van de door hem uitverkoren lijst, in wiens karakter hij het meest vertrouwen stelt. Want al is de kans zoo goed als uitgesloten, om iemand door voorkeurstemmen" te doen verkiezen, dit behoort niemand te weerhouden, toch van zijn voorkeur te doen blijken; het gaat niet om de knikkers, maar om het recht van het spel. K E R N K A M P