No. 2511 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE WERELDVERKEERSMAATSCHAPPIJ Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek /\MSTERDAM-EsSEN-DERLIJN ' ZOU JE NU NIET ZWEREN, DAT IK 'N HOLLANDER WAS?" VOLKENBOND EN VOLKENBONDSVEREENIGINGEN door C. A. KLUYVER Onbekend maakt onbemind", deze eenvoudige overweging maakt, dat de sterk nationaal-voelende Polen, wetende dat zij in het buitenland niet een onverdeeld gunstige reputatie genieten, uitermate dankbaar zijn, wanneer vreemde gedelegeerden voor een congres naar hun land komen. Of deze vreemdelingen zich bezighouden met den landbouw dan wel den Volkenbond propageeren, hun wordt een hartelijke ontvangst bereid. Daarbij de uit stekende huishoudelijke regeling van het Congres, waardoor ook zelfs bij de meest vooringenomen vreemdelingen .sympathie voor het onbekende land werd opgewekt. * Zóó sterk Waren de indrukken van deze Poolsche propaganda, dat de vraagstukken van het Congres op den achtergrond_dreigden te raken, zoodat men bijna iets kon gaan voelen voor het door de Chineesche delegatie bepleitte denkbeeld, dat de Union in het vervolg altijd in de rustige Volken bondsomgeving van Genève zou vergaderen, een denkbeeld dat intusschen toch niet werd aanvaard; immers door de steeds wisselende keuze van ver gaderplaats, zal ieder jaar in een nieuw milieu van het Congres nieuw* propagandistische kracht kunnen uitgaan. Aldus zullen op Brussel, Milaan, Genève, Praag, Weenen, Lyon en Warschau in de toekomst nog andere steden kunnen volgen. Waarom zijn naast den officieelen Volkenbond nog'particuliere Volkenbondsvereenigingen noodig? De Britsche League of Nations Union", de eerste en grootste onder haar zusteren, heeft het van den beginne af verkondigd: zij moeten het publiek bekend maken met wat de Volkenbond doet, zij moeten omgekeerd de Regeeringen en den Volkenbond laten voelen wat de publieke opinie wenscht. Hoe verdienstelijk en nuttig deze propaganda ook moge zijn, interessanter is het intusschen na te gaan, welke wenschen in deze omgeving naar voren werden gebracht ten aanzien van verschillende Volkenbondsproblemen. Dit jaar bleek opnieuw, hoe de Union niet is een radicale pacifisten-organi satie, die zich solidair stelt tegenover de collectieve Regeeringen, zoodat de Union een scherpe tegen stelling zou vormen tegenover den officieelen Vol kenbond; neen, de delegaties bestaan grooten deels uit personen, die rekening houden met het geen mogelijk en bereikbaar is, die min of meerde standpunten hunner Regeeringen Weergeven, zoo dat juist tegenstellingen tusschen nationale dele gaties moeten worden overbrugd. De gedelegeer den mogen bij herhaling verzekeren, dat zij geheel onafhankelijk staan tegenover haar eigen Regee ring, dit neemt niet Weg, dat wanneer een Tsje chisch of Roemeensch gedelegeerde zijn recht in een minderhedenvraagstuk bepleit, men zich evengoed kan voorstellen, dat een Regeeringsvertegenwoordiger aan het Woord is; dat wanneer . de Italiaansch-Zwitser Dolfus twee partijen tracht te verzoenen met een beroep op de vreedzame sa menleving der drie nationaliteiten in zijn land, men in hem slechts een plaatsvervanger van Motta kan zien, en dat wanneer de Franschman Cassin en de Engelschman Wilspn Harris tot een compro mis trachten te komen inzake het Protocol, men hierin vóór alles ziet het zoeken van overeenstem ming tusschen het Fransche en Engelsche stand punt. De in het algemeen weinig sprekende Japan ner Sugimura met zijn ijverig noteerende secreta rissen, de Chinees Tcheou Wei, die voor China de eer opeischt om evenals Japan in de openingszit ting te mogen spreken en de geographische ver deeling der Raadszetels bepleit, de Fransche socia list Jouhaux die zijn stem als een klok doet hooren als hij dit in het Palais des Nations te Genève pleegt te doen, zij allen dragen ertoe bij, om de herinnerin gen aan den officieelen Volkenbond levendig te houden. Wel is de onderlinge verhouding in de sterkte der delegaties eenigszins anders: Italiëis geheel onvoldoende vertegenwoordigd; de Scandinaviers ontbreken bijna geheel. Een Nederlandsch rappor teur wordt in het debat hoffelijk aangeduid als Ie descendant de Grotius", hetgeen de aanwezige Nederlanders opnieuw doet beseffen, dat Neder land in dit milieu niet mag ontbreken. De aan wezigheid van een Amerikaansche, Duitsche en Turksche delegatie is vooral het nieuwe in vergelijking met de Assemblee van Genève. In deze omgeving, welke ondanks verschil punten in vele opzichten inderdaad een afspiegeling is van de officieele Volkenbondswereld, kwamen als de drie groote problemen naar voren: de immigra tie, de minderhedenbescherming en het Protocol van Genève. Het immigratievraagstuk, in den officieelen Volkenbond nog nooit besproken, dat alleen verFONGERS 1925 GULDEN Eigen filialen AMSTERDAM, Nassauk. 500; ROTTERDAM, KipstraatSl; 's-GRAVENHAGE, Spui 45 en Schuitstr. 121; UTRECHT, Oude Gracht 214; ARNHEM, LEIDEN, MIDDELBURG, GRONINGEN. leden jaar bij de bespreking van het Protocol zijn schaduwen even vooruit had geworpen, was in de Union bestudeerd door een internationale Com missie. Deze Commissie stelde voor, alle beperking van immigratie op grond van ras of nationaliteit te veroordeelen en wilde slechts de weigering van bepaalde individuen geoorloofd verklaren. Da Britsche delegatie, die bezwaren had tegen zoo danige uitspraak, welke in Amerika wel niet gunstig zou zijn ontvangen, verklaarde de zaak nog niet rijp voor behandeling te achten en wenschte uit stel. Veel beleid achter de schermen werd vereischt, alvorens de Japanners, gesteund door de Franschen, zich bij de Anglo-Saksische opvatting neerlegden en een resolutie kon worden aangeno men, waarbij, na aanvaarding van een enkele uit spraak, tot uitstel Werd besloten. Maar wanneer Werkelijk de speeches van Sugimura en Marburg mogen Worden beschouwd als de weergave van meer algemeene stemmingen in Japan en Amerika, dan mag men voldaan zijn oVer deze eerste stappen uit de Volkenbondswereld op dit gebied. Minder opwekkend bleek de stemming inzake de minderheden; wel kwam het niet tot de heftige tooneelen van Praag van 1922, maar opgelost is het minderhedenprobleem nog lange niet. Door de Polen werd dit jaar minder gemanifesteerd: zij waren vóór alles de gastheeren, maar Tsjechen, Roemenen en Hongaren waren in volle actie. Als derde groote punt het Protocol: Het Protocol is niet dood, zoo betoogde de Fransche delegatie, en de redacteur van het Journal de Genève", William Martin,xsloot zich krachtig hierbij aan;. de Engelsche delegatie daarentegen was niet be reid bij de Regeeringen aan te dringen op onderteekening van het Protocol zooals het daar ligt; zij zorgde er voor, vooral de noodzakelijkheid van de Ontwapenings-Conferentie op den voorgrond te brengen. Van Amerikaansche zijde werd ge opperd, dat de Amerikaansche Regeering zich althans bereid zou verklaren tot een welwillende neutraliteit tegenover die Leden van den Volken bond, die wapengeweld tegen den Staat-overtreder plegen. Graaf Bernstorff wenschte internationale ontwapening vooral hierom, omdat dan Duitschland niet langer alleen zou staan als ontwapend land en zette uiteen, welke moeilijkheden voorhet alleen ontwapende Duitschland uit deelneming aan de Volkenbondssancties zouden voortvloeien. Zijn Oostenrijksche collega uit den Washingtonschen tijd van vóór den oorlog, Dumba, protes teerde tegen de bepaling, dat voor geschillen be treffende de vredesverdragen de verplichting tot arbitrage zou worden uitgeschakeld. Deze be sprekingen waren belangrijk, juist omdat de hoofd personen begrepen, dat hier niet met woorden een oplossing was aan te geven, maar dat de officieel? onderhandelingen tusschen de Regeeringen over het veiligheidsvraagstuk moeten worden afge wacht, en dat eerst dan zal kunnen blijken, in hoeverre de grondgedachten van het Protocol door tapes géographiques" te verwezenlijken zullen zijn. Zoo vatte de aangenomen resolutie slechts enkele hoofdgedachten en zal ook de manifestatie, welke op initiatief van de Zwitsers in September te Genève zal worden gehouden, zich daartoe be palen. In de eerste jaren na den oorlog was het al op zichzelf belangrijk, dat Franschen, Engelschen en Duitschers in de Union bij elkaar kwamen om politieke vraagstukken te bespreken: toen was het al van beteekenis, dat van Fransche zijde geen bezwaren werden gemaakt tegen een wensch tot toelating van Duitschland in den Volkenbond, en dat een volgend jaar deze Wensch met iets meer warmte van Fransche zijde werd gesteund; toen kon de Union de rol van avant-garde" van den Volkenbond vervullen. Ten aanzien van de vragen van arbitrage, veiligheid en ontwapening konden de particuliere vereenigingen ditmaal geen nieuwe richtlijnen aangeven; zij konden echter getuigen, dat de publieke opinie met de grootste aandacht gadeslaat Wat de Regeeringen op dit gebied thans verrichten. Moge de Volkenbondsassemblée in Sep tember de verwachting der Union niet beschamen !