DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLADJVOOR NEDERLAND No. 2515 ZOO JUIST VERSCHENEN: JACOBISRAËL DE HAAN PALESTINA Met een voorwoord van CARRY VAN BRUGGEN Prijs ingen f 2.50, Qeb. f 355 Uitgave: EM. QUERiDO - A'flAM TEOO/TEBBEEK VEtyTCEKT FOTO/ EN ttóEOOTlNGi VOOR WOON INRICHTINGEN Clichés Van Leer AMSTERDAM Met LISSONE naar: Berlyn en Potsdam .v . 2 Sept. de Ardennen 7 Sept. |ta1iè', groote reis 8 Sept. Parijs en Omstreken 14 en 21 Sept. Programma's en inlichtingen gratis. N. V. LISSONE & ZOON's REISBUREAU LE1DSCHESTRAAT 5 AMSTERDAM DAM 10 DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 3 per kwartaal of f 10 p. j. bijvooruitbetaling. Lief Huis, leeg te koop te Heemstede f »OOO. l min. vanaf halte eleotr. tram. Bevattende: 2 kamers, suite, erker, serre, vestibule, gang, W.C. met fonteintje; voortuin, achtertuin met schuur en poort. Verdieping: 2 groote, een kleine en een badkamer. Groot balcon, klein balcon, groote zolder. Electr., gas- en waterleiding. G EB R. VAN DER POL KOEDIEFSLAAN 35-37 HEEMSTEDE BIJKOMSTIGHEDEN door ANNIE SALOMONS CLXXXV Ik heb Femme" van Magdeleine Marx*) gelezen. Waarschijnlijk zullen er in Frankrijk, en over de heele wereld wel meer van zulke boeken ver schijnen, waarvan geëxalteerde backfischen meenen, dat dit nu het echte leven" is. Onze eigen, Hollandsche literatuur is een jaar of zes geleden ook ernstig door deze erotiek-met-een-air, door deze bekrompen en dogmatische Unmoral bedreigd. Dat sterft van zelf wel weer uit; de luidhdd over schreeuwt zichzelf en de, meestal zeer jeugdige, auteurs vinden dikwijls na hun eerste eclatante vergissing een minder opzienbarend maar zuiver der doel. Het eigenaardige van dit boekje en de reden, waarom we het niet met een schouderophalen ter zijde leggen is, dat het een inleiding van Henri Barbusse rijk is, waarin hij spreekt van rév lation" en un feit literaire et moral consid rable", en de auteur plaatst tusschen les plus superbes et les plus hauts poètes de notre poque". We leeren hier Barbusse kennen als een van die naïve moderne" mannen, die, wanneer een vrouw maar nét het tegenovergestelde zegt van wat meestal over haar wordt verkondigd, in de handen klappen en juichen: Hier hebben we nu eindelijk de echte" vrouw; alles wat er vroe ger over haar gefabeld werd, is niets dan_zoetelijke leugens geweest." Vpici une femme qui, dans <les cris dont la sincérités'impose magnifiquement, s'élève contre Terreur de l'instinct maternel la voix du sang" contre l'exclusivitéde l'amour," etc. Ik geloof, dat wanneer de enthousiaste inleider eens alle vrouwen van de wereld kon verzamelen, hij een heel slechte kans zou krijgen, om bij de meerderheid van haar instemming te vinden, niet omdat ze door de conventie zoo zijn verleugend en verdraaid, (het zullen de meest primitieven zijn, die juist het hartstochtelijkst voor de stem van het bloed opkomen) maar om *) Paris. Ernest Flammarion, 26 ri:e Racine, 20ième mille. dat de vrouw anders geschapen is, en slechts bij uit zondering zooals deze ondernemende onboet vaardige Maria Magdalena, zoozeer op zich zelf is gesteld, dat de mannen, dat haar kind, voor haar slechts mooie momenten" beteekenen, maar ze altijd zichzelf doorzet, over verdriet van anderen heen. Er heerscht bij vele menschen, (en ik geloof dat Barbusse er een van is), de naïve opvatting, dat het slechts angst voor verguizing, angst voor straf zijn, die vrouwen monogaam doet leven. Ze vergeten, dat dit gevoel een gevolg van eeuwen lange christelijke cultuur en beschaving is, en dat zeker zeer weinig fijne vrouwen zich behagelijk zouden voelen in een promiscuiteit, die ons door deze femme" als een schoon toekomstideaal wordt voorgehouden. Onder lagere volkstammen kent men die zorgeloosheid, dat verwaarloozen van ons begrip een-en-alles". Maar een vrouw van onze samenleving, die daarnaar teruggreep, zou er het bewijs mee leveren, dat haar cultuur" verre over haar hoogtepunt heen is en bezig is in het moeras te belanden. Wanneer haar wettige echtgenoot, op wien ze dol was, in den oorlog gesneuveld is, en ze zich opeens bezint op den onwettigen, op wien ze ook dol is: il reste toujours un homme pour m'aimer", ik had er goddank n over, voor 't verliezen dan doet zoo'n overdenking, die een révélation" moet zijn, bepaald comisch aan. O, natuurlijk, de eene vrouw heeft meer vita liteit dan de andere, ze leeft meer in het oogenblik en kan makkelijker haar handen uitstrekken naar het bereikbare, tastbare, omdat ze geen fantasie heeft en dus van het onbereikbare, van den droom, geenszins kan bestaan; maar is het noodig, dat die rusteloos begeerenden, die niet op zij gaan en zwijgen kunnen, maar die altijd in het licht en de beweging moeten, zich zoo breed maken en zeggen: Wij zijn de echten; al het andere is namaak en oplegsel"? Maar die anderen zijn juist degenen, die uit kracht van haar teruggetrokken, nobele natuur niet voor zichzelf komen getuigen; die, verborgen werkend en zorgend, de wereld in stand houden; zij, in wie de voix du sang" nog duidelijk spreekt, maar die mér dan zuivere instinct-moeders zijn geworden; die óók vrouw en moeder zijn met haar intelligente harten, monogame vrouw, zich zelf ver getende moeder, omdat dit haar diepste aanleg en de beste Weg om zich te verwerkelijken" is. Want het is een vergissing te meenen, dat een mensch, vooral dat een vrouw, haar persoonlijk' heid het bevredigendst tot uiting brengt, door neiging en oppervlakkigen drang te volgen; de meesten harer zullen zich het zuiverste uitleven in het sterkende en verdiepende offer. Magdeleine Marx doet een aanval op het moederschap, die me volkomen er naast lijkt. Het is inderdaad waar, dat over gén sentiment zooveel sentimenteel wordt gebazeld, zooveel onecht wordt gedierbaard, als over dit sterkste gevoel. We moeten echter niet vergeten, dat de millioenen, die het werkelijk beleven, er over plegen te zwijgen, zoodat de schaal weer in even wicht komt. Deze auteur meent de onechtheid ervan te kunnen aantoonen, door te vertellen over allerki zielige moeders, die met hun nog zieliger zuige lingen op een kliniek komen, en geen van allen eigenlijk blijken te weten, wat hun kind noodig heeft. Slaat ze hier niet den verkeerden kant uit, als ze het moederlijk gevoel aantast en niet de armoede, het gebrek aan hygiëne van een groote, benauwde stad? Zet deze arme, verworden moeders met hun armzalige peuters in de wildernis en ze zullen geen dokter meer noodig hebben, om hun voorschriften te geven; ze zullen onmid dellijk het ne weten, dat de verhouding tusschen elke moeder en elk kind bepaalt: het kind in de eerste plaats. Als een beschaamde bekentenis van eigen armoe had deze révélation" ons misschien kunnen roeren. Maar al fanfaronneerende: Ik heb me uitge leefd, ik heb net gedaan, waar ik zin in had, en dat is juist zoo mooi, dat is de moderne cultus van de persoonlijkheid," heeft ze zelfs onze sympathie verspeeld. En met Barbusse,die er ingeloopen" is, hebben we^een^beetje medelijden. E. J. VAN SCHAICK MAKELAAR Korte Jansstraat 25"" - Utrecht WONINGBUREAU ASSURANTIES TELEFOON 126 PEEK& CLOPPENBURG