No. 2515 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOORJNEDERLAND HANS BREITENBACH TE SCHONAU. BOVEN DE BANK is DE KLAPTAFEL OPGEKLAPT DE BEIERSCHE KLAPTAFEL GEREED VOOR GEBRUIK VAN VERRE OORDEN door ELI s. M. ROGGE Wij zijn in een mooi, landelijk plaatsje in Beieren: Schönau. Het ligt tusschen de parel van het Beiersche hooggebergte Berchtesgaden en de Königssee, het uitgestrekte jaspisgroene water, dat kabbelt tegen de hemelhooge rotsen en waarop de bootjes klein en groot glijden in rustig beweeg. In Schönau geen automobielen, geen motor fietsen, geen dorpsdrukte zelfs. Tal van Duitsche en Beiersche voetreizigers trekken in gelijken tred met den ge vulden Rücksack en den puntstok dagelijks naar de Königssee, het vee vindt aan den weg tegen de berghelling het voedse! en stoere ossen doen klingelend de zware wagens opgesta peld met gras en hooi rollen naar de schuren. Rondom geuren de bloeiende weiden en verheffen zich als wachters de Hohe Göll, de Grünstein en meer respectabele natuurgenooten, rotsnaakt of in liefelijk groenen zomerdos. Niet altijd zijn ze zichtbaar. Vaak zijn ze om vangen door lichte sluiers. Ze koketteeren ermede. Nu eens kijken hun toppen boven de nevelwolken uit, dan weer gaan ze er geheel onder schuil. Vragende blikken worden dagelijks op de bergen gericht. Want de Beier zegt: SCHILDERWERK UIT BEIEREN Hat der Berg einen Hut So bleibt das Wetter gut Hat er einen Kragen So kann man 's wagen Hat er einen Degen So giebt es Regen. Schönau heeft geen groote hotels. De pensionhuizen alle in den Beierschen landstijl opge trokken, zijn zgn. Lenen", in vroeger eeuwen door de kloosters in huur afgestaan aan den Beier schen adel, doch thans in de moeilijke tijden winstgevend gemaakt door het herbergen van reislustigen of rustzoekenden die dit oord als verblijf kiezen. Wij zijn te midden dus van het Beiersche volk, bij den hartader van Beieren's volkskunst Berch« tesgaden! De vroolijke volksdracht het blijde, kleurige in de kleedingversiering, de eenvoud van de jonge vrouw, met de van nature blozende wangen, het hoofd omstrengeldmet dehaarvlechten,dehupsche kleedij van den jongen man met de panache op den vilten hoed, de blauwe Joppe en de gebreide met felgroen bewerkte Wadenstrümpfe, hoe juichend dat alles in die speelsche natuur van hoog en laag, van bloemenweelde en indrukwekkende natuur kracht. Berchtesgaden ! Eertijds het centrum der Beier sche volks-houtsnij- en schilderkunst, de plaats waar de Beiersche kleinkunst door het snijden van beeldjes, het maken van speelgoed, het beschilderen van doosjes in allerhande typische vormen werd ten top gevoerd. De groote handelscentra Augsburg, Neurenberg, Ulm werden er van voor zien. Destijds, een 50, 60 jaar geleden, zoo deelt men mij mede, was 't een vreugde om van die oorspronkelijke Beiersche kunst te genieten. Elke werk man had genoegen in 't Werk. Zijn steeds nieuwe scheppingen werden begeerd de opdrachten werden steeds grooter. Doch ook de Beier ontkwam niet aan den tijd geest, zijn arbeid verslapte. De in 1870 opgerichte Schnitzschule in Berchtes gaden tracht het beeldhouwen en snijden nog in eere te houden, de groote Kunstschnitzerei Werkstatte" van Stefan Zechmeister geeft het bewijs dat de kunst in nieuwe banen is geleid, doch daarmede is verdwenen het gevoelige, eigene, spontane, dat juist aan de volks producten van alle landen, voor hen die ze weten te waardeeren, zoo iets bijzonders aantrekkelijks geeft. fc»Toch heeft de kleinkunstenaar in het Beierenland volstrekt niet te klagen. In Schönau aan een der bóschwegen staat een Beiersch volkshuisje, 't Ziet er zonnig uit, wit gepleisterd van onderen, van bo.ven van bruin gebeitst hout, een met snijwerk voorzien balcon, tal van kleurige bloemen voor de vensters en een dak dat door zijn breede kap schaduw geeft bij feilen zonneschijn. In dit Haus Breitenbach" woont der Maler" Johann Hasenknopf. Men moet 't Weten, want de kunstenaar maakt geen reclame door etalage. Hij werkt voor de zaken in Berchtesgaden. Van daar worden de voorwerpen verzonden, wij zouden kunnen zeggen door heel de wereld. Alles gaat grif van de hand. Hij vat dan ook zijn arbeid op als huisindustrie en schildert zijn stukken soort bij soort, een honderd of vijftigtal tegelijk. Hasenknopf is een jonge man. Getroffen door zijn origineelen klaptafel vóór het huis, waarvan wij een foto wilden nemen, bezochten wij hem en stonden weldra in zijn werkkamer, blijkbaar het woonvertrek, waarin den kunstenaar een hoek was. afgestaan. Hij heeft juist een partij zandloopers onder handen. De draaier had ze den vorigen dag; afgeleverd en nu lagen ze in zwarten grondtoon in een mand opgestapeld. Op de werktafel staan een tiental potten: met een soort lijmverf in de kleuren groen, rozerood, geel, blauw, wit en nog enkele verven. Daarbij penseelen en een klein draaischijfje om zuiver de cirkellijnen te kunnen penseelen. De sierkunst van den schilder bepaalt zich tot de ornamentiek van roosjes, margrietjes, blaadjes en wat lijn- en strikwerk. Van deze gegevens maakt hij de genoegelijkste samenstellingen voor luxedoozen, lucifershangers, zandloopers, servetringen enz. Met vlugge, vrije hand penseelt hij eerst van een vijftig stuks de eenkleurige ringlijnen van de compositie. Als; nr. 50 onderhanden is geweest, is nr. l droog. Dan komen de bloempjes aan de orde, eerst de lichte grondkleur van alle roosjes, dan in alle de teekening door donkerder streken, dan de grondkleur van de blauwe sterbloempjes, enz. Twee en dertig maal gaat hetzelfde voorwerp gewoonlijk door de handen van den schilder, want aan zijne bloemuitbeelding besteedt hij veel zorg. En dag aan dag komen de withouten voorwerpen het huisje binnen en gaan ze er met fleurig maar eentonig bloemornament Weder uit. Hasenknopf heeft door zijn kunst zoo vertelt hij mij, een goed bestaan. Maar.... de Beier heeft voor Woninginrichting zér Weinig eischen. De oude mooie volkskunst is dus ontaard in werktuigelijke,schier gedachteloozen handenarbeid. Doch de natuur in en om Schönau is nog in ongerepte schoonheid. De mondaine wereld verdringt zich in het hooggelegen Berchtesgaden, dat door het gewild Beiersche accent der toeristen, het in eenvoud indrukwekkende van zijn idyllische ligging ziet verloren gaan. Wenscht U Boter mat Rijksmerk? O U D-B U SS E M" bezorgt U die dagelijks tegen marktprijs Kerkstraat 187. Tel. 49344.