No. 2516 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Js geconstateerd, dat de verwoeste strook zich op heuvels verbreidde en dat de verwoestingen van een wervelstorm verband hielden met de zeehoogte van het terrien. Iets soortgelijks is misschien ook hier terug te vinden. Immers, het is opvallend, dat de cycloon van 10 Augustus een strook vrij liet van de heuvels bij Nijmegen, tot aan Montferland en daarvóór (Zeeland-Langenboom) en ?daarna (Ruurloo-Barculo-Neede) de grootste schade aanrichtte. Gelukkig blijven gevallen als de gebeurtenis van 10 Augustus groote zeldzaamheden en het is al een buitengewone groote toevalligheid, dat een cycloonbaan juist een dorpsstraat passeert. Daar het geheele verschijnsel zich in de hoogere lucht lagen vormt is het zeer moeilijk de kans op het voorkomen ervan van te voren met zekerheid aan te geven. De buitengewone onrust van den barometer op den lOden Augustus op alle plaatsen van ons land wees op bijzondere gebeurtenissen in de bovenlucht. De temperatuur, verdeeling in de hoogere luchtlagen was op den lOden Augustus te 8 u. v.m. karakteristiek voor een onweersdag, op den volgenden dag ongunstig voor de vorming van onweersbuien. De vlieger, die op beide dagen te 7.30 v.m. de meteorologische hoogtevlucht deed, rapporteerde op den eersten dag lucht over het geheel wat rumoerig", en den tweeden heb boven 3000 M?ontzettend veel remous gehad. Af en toe was het toestel een speelbal van de lucht.. Ik moest lang werken om op 5500 M. te komen". Behandelen we tot slot de vraag of voor een dergelijke ramp tijdig gewaarschuwd kan worden. Hoewel van te voren niet te zeggen valt of zich bij een zwaar onweer cycloonverschijnsslen zullen voordoen, bestaat de mogelijkheid om, indien de cycloon-verschijnselen zich beginnen te vertoonen, bedreigde plaatsen dooreen daartoe georganiseerde Waarschuwingsdienst op het gevaar opmerkzaam te maken. Let men op den regelmatigen vorm van de baan der cycloon van 10 Augustus en verder op de regelmatige snelheid waarmede het verschijnsel zich in ZW.-ON. richting voort bewoog dan kan men inzien, hoe het mogelijk geweest zou zijn bedreigde plaatsen in Twente en verder te waarschuwen. Indien te Zeeland, Didam, Ruurloo en tusschengelegen plaatsen waarnemers na het passeeren van de cycloon on middellijk naar een centraalpunt waren gesneld dan ware het aldaar mogelijk geweest door het uitzetten der plaatsen, vanwaar meldingen binnen kwamen en het noteeren der tijden, waarop de cycloon daar aankwam de baan der cycloon te bepalen en de snelheid van voortplanting te berekenen en op die wijze den tijd te bepalen, waarop de cycloon een op de baan gelegen plaats zou moeten passeeren. Echter zijn de kleinheid van het gebied, dat door de hoos geteisterd wordt en verder de snelheid van voortgang oorzaken, dat alles te snel verloopt, terwijl verder het verschijnsel zich te zeldzaam voordoet om hiervoor een extra Waarschuwingsdienst te organiseeren. De metereoloog moet zich tot taak stellen de onWeerskansen zoo nauwgezet mogelijk na te gaan en de verwachtingen te vermelden, terwijl het publiek de verwachtingen regelmatig dient na te gaan teneinde voor voorkomende gevallen zoo goed mogelijk gewaarschuwd te zijn. De Bilt, Augustus 1925. H. H. VAN KOL f door W. H. VLIEGEN Een van de bekendste en populairste figuren van de socialistische beweging in Nederland is in deze week ten grave gedaald. Henri Van Kol, oud-Indisch ingenieur, mede stichter der S.D.A.P., oud-Kamerlid en exsenator, stierf aan de gevolgen van een autoongeval, waarvan eerst niemand had vermoed dat die gevolgen zóó ernstig zouden zijn. Hij was nog aangekondigd als een der Nederlandsche gedelegeerden op het Internationaal Socialistisch Congres, dat juist op zijn sterfdag te Marseille werd geopend, en in een.der Congres publicaties was er nog speciaal de aandacht op gevestigd, dat een der deelnemers Van Kol zou zijn, waarschijnlijk de eenige gedelegeerde die nog lid was geweest van de Eerste door Karl Marx zelf gestichtte socialistische arbeidersInternationale. Maar het noodlot besliste anders, niet van Kol, doch de tijding van zijn dood ver scheen in het Congres, en bracht gegeven de be kendheid en populariteit van den overledene, groote verslagenheid teweeg. De Nederlandsche socialistische beweging ver liest in Van Kol haar nestor. Reeds in 1870, dat wil zeggen op ruim 18jarigen leeftijd, sloot Van Kol, toenmaals poly technisch student te Delft, zich bij de beweging aan, doordien hij zich liet inschrijven als lid van de afdeeling Den Haag van die Internationale. Dat een jong idealistisch student zich bij een revolutionnaire beweging, als de Internationale Was, aansluit is nret iets bizonders. Jugend muss austoben, zal menige oudere filosofeeren. Maar bij Van Kol was het anders. Deineenstor ting van de Internationale in 1873, een gebeurte nis anders zeer geschikt om zulke jongelui te désillussionneeren, was voor Van Kol slechts aanleiding om zich dieper in de sociale problemen in te werken. In 1876 als ingenieur naar Indi vertrokken gebruikte hij zijn eenzaamheid in de Rimboe om ongeveer alles wat er aan socia listische lectuur in de wereldtalen te krijgen was, door te worstelen. Intusschen was hij, het is offi cieel erkend, een knap ingenieur. Irrigatie-werken waren zijn specialiteit. Bij zijn uitvaart werd het nog door zijn ex-collega Van Sandick getuigd: hij had wat de ingenieurs noemen den terreinblik, en de keuze van het terrein is bij irrigatieWerk van enorm belang. De door Van Kol geprojecteerde werken hebben nooit groote stroppen" opgeleverd. Verder biedt den arbeid aan deze soort Werken meer dan andere, de gele genheid om land en volk buiten de steden en centra, te leeren kennen, een omstandigheid waarvan Van Kol in hooge mate profiteerde. In 1892 met verlof in Nederland teruggekeerd, werd hij, toen hij zich tot wedervertrekken meldde, afgekeurd, waarmee zijn Indische loopbaan was afgesloten, maar zijn politieke in Nederland zelf voorgoed begon. Hij wierp zich nu met hart en ziel in de socia listische beweging, was in een minimum van tijd een der populairste propagandisten. Het was in dien tijd, dat de SociaaldemoH. H. VAN KOL. f kratische Bond, onder leiding van Domela Nieuwenhuis, bezig was in anarchistisch vaarwater te geraken, alle hervormingswerk werd afge zworen, waarmee de beweging in Nederland pre cies den omgekeerden kant uitging dan de inter nationale saciaaldemokratie bezig was te doen. Van Kol ging moedig tegen den stroom in, steunde met alle krachten hen die als Van der Goes, Troelstra, Henri Polak en anderen zich tegen Domela Nieuwenhuis kantten. In den Soc.Dem. Bond was dat vergeefsch werk, maar toen in 1894 de scheuring kwam, was het wel voor een groot deel aan Van Kol te danken, dat verschei dene arbeiders-propagandisten als Helsdingen, Schaper en Vliegen e.a. dadelijk meewerkten aan de stichting der S.D.A.P. Zoodra het meer uitgebreide kiesrecht, door de kieswet-Van Houten in 1897, gebracht, de partij in staat stelde aan de verkiezingen deel te nemen, riepen vele districten Van Kol als kandidaat. Na Troelstra was hij de meest gezochte man en na het optreden van den in Enschedégekozen Mr. N. G. Pierson, als minister, werd dat distrikt, met het grootste kiezerstal van alle honderd distrikten, als het ware stormenderhand door Van Kol veroverd en trad hij met Troelstra als de eerste twee sociaaldemokraten de Tweede Kamer in. Twaalf jaren duurde dat lidmaatschap. Veel en belangrijk was het door hem verrichtte werk, dat vooral op koloniaaal gebied lag. Kenner van Indiëen Indische toestanden, was hij voor de ministers van koloniën en voor de ge zaghebbers vaak een schrik, maar niet zelden ook een krachtige steun. Een schrik, wanneer het ging over de vele misstanden, over de tekortkomingen van het Nederlandsche gezag, over machtsmisbruik en bevoorrechtingen ten nadeele van de inlandsche bevolking. Een steun om conservatieven tegenzin en tegen stand te overwinnen, wanneer het gold hervor mingen door te voeren, misbruiken af te schaffen, gewelddadigheden te bekampen. Wat heeft in die dagen Van Kol's machtig stemgeluid soms de wanden van de Kamer doen trillen ! Wat heeft die stem gedonderd tegen onrecht, leed en druk ! Wat heeft ze vloekzangen geslingerd tegen uitbuiting en korruptie ! En wat werd er tegen hem teruggedonderd ! Oppervlakkigheid ! Overdrijving ! Demagogie ! Miskenning ! Dat alles en veel meer werd hem verweten. Zeker, Van Kol was geen voorzichtig politicus. Niet elke van zijn aanklachten was voor 100 pCt. gefundeerd. Niet steeds had hij het voor en het tegen precies afgewogen. Hij liep er wel eens in en liet zich wel eens wat eenzijdig voorlichten. Maar ondanks dat alles, wat is er van zijn edelen toorn, van zijn diep gevoel, van zijn onstuimige geestdrift een kracht ten goede uitgegaan ! Hoevele vraagstukken zijn door hem niet op het tapijt ge bracht, wier oplossing later is ter hand genomen ! Van Kol's optreden werkte als een ragebol in donkere hoeken, als een storm joeg hét tal van duistere machten uiteen, en niettegenstaande al wat tegen de details van dat optreden nu en dan viel aan te merken, is toch hij het geweest die gezonder leven in onze Oost heeft gebracht en de Nederlandsche koloniale politiek van menige smet heeft doen'zuiveren. Toen hij in 1909 zijn kamerlidmaatschap verloor, begon hij zijn ontembaren reis- en treklust voor goed bot te vieren. Hij bereisde Oost en WestIndië, ging naar Japan en naar de Fransche bezittingen in Afrika, bestudeerde alle koloniale problemen van nabij. Wat een schat van gegevens zullen zijn aanteekeningen over dat alles be vatten. In !913ging hij weer naar het Binnenhof, thans naar den overkant, de Provinciale Staten van Friesland kozen hem tot lid van de Eerste Kamer. En weer ging er geen gelegenheid voorbij, die hij kon benutten om voor de hem zoo aan het hart liggende koloniale problemen zijn oplossingen te bepleiten. Middelerwijl was zijn ander Werk in de socia listische beweging voortgegaan. Het was op zijn voorstel dat in 1900 de Internationale vasteren vorm aannam door de stichting van het Interna tionaal Socialistisch Bureau te Brussel. Op alle internationale kongressen klonk zijn stem, werden zijn adviezen en aansporingen gehoord. Reformist door zijn verstand, revolutionnair door zijn gevoel, wist hij altijd te imponeeren en wekte hij altijd weer vertrouwen. Dit was zeker wel het meest typische in heel zijn figuur, dat wel niemand onder zijn vrienden en zelfs niemand onder zijn tegenstanders, ooit aan zijn eerlijkheid, aan zijn. goede trouw, aan zijn oprechtheid twijfelen kon. Vandaar de groote achting, die hij zich overal waar men hem kende, wist te verwerven. In de socialistische beweging genoot hij een groote populariteit. De arbeiders hielden van hem, niet als van iemand tegen wien men hoog opzag, maar als van een braven, trouwen makker, op wien in voor- en tegenspoed als op een rots te bouwen was. In de paar laatste jaren gaf hij teekcnen van moeheid. Hij ontbrak daar waar hij voorheen nooit ontbrak. Een jaar geleden nam hij ontslag als lid van de Eerste Kamer, wat een veeg teeken was. Want het lag niet in zijn aard rust te zoeken, als het nog even anders kon. Een op zichzelf onbeduidende auto-botsing heeft het einde gebracht. Een kneuzing van een rib heeft een bloeding veroorzaakt, een latere struikeling verergerde het geval en weinige dagen later kwam het einde, dat vele duizenden in binnenen buitenland een vereerden voorganger, een dierbaren vriend, een idealistisch voorbeeld deed verliezen. Mij was het een dierbaren plicht om te voldoen aan het verzoek van de redaktie van De Amster dammer", om ook op deze plaats een woord van dank en van waardeering te wijden aan zijn nage dachtenis. v.RossErrs ,4roe DE BESTE VARINAS Overal verkrijgbaar a[Mj" p.half ons pakjt