No. 2519 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND MODERNE THEOLOGISCHE KWESTIES Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan DE BELANGHEBBENDEN DE ZESDE VOLKENBONSVERGADERING door Mr. J. L. F. VAN ESSEN. Na de Maartzitting van den Raad van den Vol kenbond waren de verwachtingen van de komende Volkenbondsvergadering niet zeer hoog gespannen. Een zekere inzinking der belangstelling in de kringen der begunstigers van den Volkenbond en een sterk cynisme in die kringen, waar men altijd eenigszins sceptisch tegenover het werk van Genève had gestaan, waren duidelijk waar te nemen. Het viel niet te ontkennen, dat door de bekende rede van Chamberlain, voor den Raad uitgesproken tijdens zijn Maartzitting, de Volken bond in een critiek stadium was gekomen, en het is dan ook vrijwel tegen ieders verwachting in, dat nu, tijdens de zesde Volkenbondsvergadering, het gezag van Genève weer zoozeer versterkt is. Wer kelijk kunnen wij met een der sprekers ter ver gadering constateeren, dat het gebied der ficties ?en der droomen door den Volkenbond verlaten is en dat hij tot politieke realiteit geworden is. Het is genoegzaam bekend, dat het protocol van Genève, dat onder bijzondere omstandigheden, n.i. ?door de gelukkige samenwerking der socialistische premiers van Frankrijk en Engeland, Herriot en Mac Donald, werd opgesteld, door de Kabinets wijziging in Engeland in zijn in 1924 vastgestelde gedaante onmogelijk van kracht kon worden. Doch Engeland, dat juist de groote voorvechter is voor ?de moreele kracht van den Volkenbond, was wel zoo verstandig niet het odium op zich te laden, ?dat het dit lichaam van de publieke opinie boycotte, en wederom den weg van zelfstandig hande len-en afzonderlijke diplomatie opging. En om ?deze, n om een andere, hier niet te behandelen, reden legde van toen af Engeland zich toe op het welslagen van het waarborgverdrag, waarbij Duitschland een der verdragspartijen zal zijn. Door deze wijziging in den politieken toestand is ook de positie van den Volkenbond veranderd, ?en zouden wij geneigd zijn te zeggen ten goede gekeerd. Wanneer immers, wat Paul Boncour in zijn groote, met Fransche welsprekendheid uitgesproken rede van Vrijdag j.l. zoo vurig wenschte, - wanneer de Volkenbond ten aanzien van de komende regionale verdragen de belangrijke rol van controleur gaat vervullen en wanneer ten slotte deze afzonderlijke verdragen zich gaan uit strekken over geheel de wereld, zal het gezag van den Volkenbond een realiteit worden. Ook nu reeds, nu in de Assemblee de groote vraagstuk ken der veiligheid, en de groote economische problemen besproken worden door de ministers van buitenlandsche zaken van talrijke landen, blijkt duidelijk, dat de Volkenbond uit de eerste groeiperiode, den onrüstigen, sensationeelen en vooral voor de journalisten aangenamen tijd, ge treden is, en geworden is een jong lichaam, dat zich nu verder op gelijkmatige, rustige wijze moet ontwikkelen in samenhang met het algemeene politieke gebeuren en temidden van het interna tionale leven. Doch nog niet is werkelijkheid, wat vooral Chamberlain en geheel Engeland hoopt: het tot standkomen allerwege van garantieverdragen, vallende in het kader van het statuut van den Volkenbond. Juist daarom kan Frankrijk nog niet loslaten de beginselen van het protocol, en vooral den samenhang dier beginselen. Zoo heeft ook Boncour er den nadruk op gelegd, dat men de universaliteit van den Volkenbond en de eenheid van geheel de internationale politiek toch vooral niet uit het oog mag verliezen. Eén conflict en deze eenheid zal zich openbaren in een algemeenen oorlog. Het is dus nog steeds noodig, dat n formule, samenvattende de drie beginselen : arbi trage, veiligheid en ontwapening, erkend en aan genomen wordt. Frankrijk erkent zeker het ver schil van opvatting dat bestaat tusschen Engeland en Frankrijk, of meer misschien het verschil tusschen de Anglo-Saksische en Latijnsche ka rakters, zooals Chamberlain in zijn rede van Don derdag lüSeptember dit zoo openhartig had ge schilderd, maar, zoo gaat Byncour voort, waarop zich Chamberlain zoozeer beroept: de continuïteit in de geschiedenis en in de gewoonten, zooals in Engeland sinds eeuwen geen algemeene regels E. J. VAN SCHAICK MAKELAAR Korte Jansstraat 25"" - Utrecht WONINGBUREAU ASSURANTIES TELEFOON 125 bestaan en toch conflicten voorkomen worden door de moreele kracht van den eenheid der deelen, deze continuïteit heeft een jong lichaam als de Volkenbond dan toch vooral van noode. Gaat dus voort met uw besprekingen van de beginselen van het Protocol en tracht daarnevens het gezag van den Volkenbond te verstevigen, door hem in de speciale garantieverdragen een rol te laten spelen. Al lijkt het na deze beschouwing, of een overeen stemming ten aanzien van het groote probleem der veiligheid gemakkelijk zou te verkrijgen zijn, in Werkelijkheid is de zaak zeer gecompliceerd. Wanneer werkelijk de twee standpunten zijn, zooals Chamberlain ze weergaf: de Anglo-Saksische ongebonden, onlogisch en huiverig voor een theore tische constructie, veel meer geneigd in elk voor komend geval een speciale regeling te treffen en door een schikking een conflict te vermijden, daar entegen de Latijnsche slechts vasthoudende aan een strenge logica in de uitwerking der regelen, welke een oorlog zullen verhinderen, of welke, in geval van oorlog, een staat, als zijnde aanvaller, zullen treffen, Wanneer dit de kern van beider standpunten is, zal een middenweg moeilijk ge vonden kunnen worden. Gelukkig bestaat er nog een factor: de goede wil. Wanneer Engeland werkelijk de moreele kracht van den Volkenbond wil versterken en zich slechts kant tegen een militaire organisatie, zooals volgens Chamberlain met het Protocol werd bedoeld, in dat geval kan het zijn goede wil tijdens deze zesde Volkenbondsvergadering gemakkelijk toonen. Immers er zijn reeds eenige ontwerp-resoluties ingediend, zoowel door den Zweedschen Minister van Buit. Zaken, Undén, als door de Nederlandsche en Spaansche delegaties, bij monde van Jhr. Loudon en Quinones de Leon, welke, aan de hand van de principes uit het Protocol, niet alleen een schikking beoogen, doch ook een voortgang naar het einddoel van Protocol en Pacte mogelijk maken, afgezien van de normale doch langzame ontwikkeling, welke door de speciale garantie verdragen wellicht verkregen zal worden. Het Zweedschc voorstel bedoelt een algemeene regeling van de arbitrage, het eerste beginsel van het Protocol, zonder welke geen veiligheid kan verkregen worden. De twee andere, het Nederlandsche en het Spaansche, wenschen, dat de Volkenbond reeds nu de technische voorbereiding van een toekomstige conferentie tot beperking der bewapeningen in haar gansene uitgestrektheid zal ter hand nemen. Beide voorstellen hebben ten doel de moreele kracht van den Volkenbond grooter te maken, daar zoowel een algemeene verplichting om alle of bijna alle geschillen aan arbitrage te onderwerpen, zij het zonder de regeling der sancties, als ook een begin van de bestudeering der problemen, in verband staande met een geleidelijke ontwapening, voor den Volkenbond, het orgaan der publieke opinie, van de grootste beteekenis zou zijn. Vreest men voor Frankrijk ten opzichte van het eerste voorstel, dat een organisatie der sancties ter zijde laat, Engeland's medewerking aan een voorstel, als dat van Nederland, wordt in twijfel getrokken, daar een speciaal onafhankelijk orga nisme wordt voorgesteld, dat elk vraagstuk zoowel militair als economisch in verband staande met de ontwapening, zou hebben te behandelen. Men ziet, Genève is liet centrum der interna tionale politiek geworden, waar behalve de econo mische en financieele problemen, geliecl de politiek van de Groote Mogendheid beschouwd en grootendcels uitgemaakt wordt. enève, 14 September. VAN NELLC S VARINA* GOUDZEGEL 5O ets. per Pakje. Een aangename Bezuiniging een HALF ONS vervangt vele GOEDE SIGAREN