10 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2523 WANDSCHILDERINGEN VAN JAN GREGOIRE Wij leproduceeren hierboven de tweede wandschildering, door Jan Orégoire in het gebouw van den GemeentelijkenJGeneeskundigen Dienst te Amsterdam geschilderd. VEREENIGD TOONEEL. De pelikaan, door F. Tennyson en H. M. Harwood. Een intrigue-spel, uit de school van Sardou, gepolijst naar den eisch van het Engelsch conver satiestuk, en dientengevolge wat redenrijker dan een dergelijk speelstuk, waarbij het op de bedenke lijke familie-geschiedenis van goeden huize aan komt, vraagt te zijn. Doch wellicht dat juist deze breedvoerigheid er het cachet aan geeft van het land, waar het uitgeplozen schandaal der upper ten" zulk een voorname plaats in de samenleving inneemt, het gerechtelijk onderzoek en de pers een ieders vuile wasch feestelijk uit plegen te hangen. Van dit standpunt zullen wij ook het gedrag van mevrouw Wanda Heriot moeten verklaren, die, terwijl het scheidingsprocès tusschen haar en h'aar echtgenoot op weg was in der minne en naar haar wenschen zijn beslag te krijgen, plotseling behoefte gevoelde voor de rechtbank te vertellen, dat zij, tijdens de oorlogs-afwezigheid van den heer Heriot, een jeugdvriend heeft liefgekregen. Zij discht dit verhaal op, louter om de puriteinsche familie Heriot te plagen; een gevaarlijke liefhebberij, die wel niet anders ten gevolge kon hebben, dan dat het geschokt familie-gemoed haar eenigen zoon, geboren in den vreemde terwijl zij met vrienden op reis was, als den rechtmatigen erf genaam van het huis Heriot in twijfel trekt, en daarop den knaap op de meest wettige wijze onterft en verstoot. Weliswaar biedt zij dan harerzijds weer aan: den kleinen Robin in het gehaat milieu achter te laten en zelve, met op offering harer moederrechten, te verdwijnen, doch dit berouw komt te laat, en moet dit ook wel doen om de schrijvers, die vonden dat de litteratuur aan n Pelikaan (die van Strindberg) niet genoeg had, bij den opzet van hun symboliek geval niet te dupeeren. In het tweede bedrijf zeventien jaar later" men kan een stuk als Kaiser's Kolportage" nooit genoeg waardeeren ! vinden wij Wanda met haar bijna volwassen zoon in Frankrijk, waar zij zich na het proces met haar kind heeft gevestigd. Als secretaresse van een groot financier verdient zij voor hun beiden den kost, en allengs ook de liefde van haar patroon. Hij vraagt haar zijn vrouw te willen worden en een nieuw geluk zou haar wellicht beschoren zijn.... hadde zij niet opnieuw een onvoorzichtige daad begaan met haar, in Frankrijk opgevoeden zoon uit logeeren te sturen in zijn verloren vaderland, en nog wel liefst in het gezin van den advocaat harer gewezen tegen partij". Hiermede hebben wij de poppen dan weder aan het dansen. Het Engelsche familiebloed spreekt", de jongen vertoont, naar den aard van zijn vader en grootvader, militaristische neigingen welke voor die van een Pruisischen jonker niet onderdoen komt in dit verband toevallig" met den eerste in aanraking: de gelijkenis tus schen beiden wordt door den ouden grootvader, wiens zwakke geest in het verleden leeft, a bout portant herkend, en de familie ziet zonneklaar in, dat haar verdenkingen wat dezen telg betreft, lichtelijk voorbarig zijn geweest. Welnu, meent de heer Marcus Heriot, beter ten halve gekeerd dan ten heele gedwaald. Hij steekt ijlings het Kanaal over en met de koel bloedigheid, zijn ras eigen, biedt hij zijn gewezen lady", wat men nog durft noemen eerherstel". Een hernieuwd huwelijk, in het belang van den erfgenaam, die slechts op deze wijze van een natuurlijken in een wettigen zoon te herscheppen zal zijn. Hiermede zijn de gronden gelegd voor het groote slotbedrijf der pelikaansche. Na harden tweestrijd offert zij haar gelukkige toekomst als vrouw van den Franschen bankier op, om aan den vorm van het voorgesteld huwelijk met haar oud-echtgenoot dapper te voldoen. Ik kan haar offer eigenlijk niet zóó bloedig vinden als het bekend gedrag van den vogel, die niet minder dan zijn ingewand prijsgeeft in het belang van zijn kroost. De heer Marcus Heriot vergt ten slotte niet meer van haar dan den herhaalden gang stadhuiswaarts, daarna is zij weder vrij te gaan waarheen zij verkiest, en niets zou haar op een leeftijd, en in omstandigheden waarin men de ergste convenances ontgroeid mag heeten beletten haar hart te blijven toe wijden aan den Franschen vriend. Het secretariaat, dat zij bij hem behartigde, behoefde zij daartoe slechts een weinig uit te breiden, en, behalve de eer, zou alles gered zijn geweest. Doch de schrijvers hebben blijkens den gruwelijken titel van hun product in deze transactie meer gezien, en zooals het zelfmoordend: Ik zal het doen".... van de lippen van Magda Janssens klinkt, zou men zich aan hun standpunt nog haast gewonnen geven ook. Wat een ondoorgrondelijke gave is het toch op het tooneel een mensen te kunnen maken, in weerwil van zulke gebrekkige gegevens, ten voeten uit te zijn: een warm levende vrouw, in wier lot wij van het oogenblik harer verschijning af, vol komen opgaan. En hoevele rollen heeft Magda Janssens, sinds zij als het bekoorlijk Fientje over de grenzen kwam, met haar rijk temperament en bloeiend gevoelsleven al geschapen, meer gevend vaak dan de opgave waard scheen, reikend soms naar een vervulling, oogenschijnlijk buiten haar aanleg en boven haar krachten, en slagend des ondanks. Een kranige rij vrouwengestalten, die ons even sterk als fijn-gedetailleerd in de herinne ring bleef geprent: De Panische bourgeoise" in Henri Becque's Parisienne", een van de verrasendste transformaties van haar wezen waartoe deze geboren V'laamsche m.i. ooit in staat is geweest: de Duivel in de Vrouw", Madame saus grne", Elektra"; een moderne, maar hoe ontroerend menschelijk ! Drie zinnen had zij te zeggen in Danton's dood", als de vrouw van den veroor deelde, die zonder hem niet langer leven wil een optreden, dat in zijn korte voldragenheid wel weergaloos moeilijk moet zijn geweest.. . en in de zaal werd het op dat oogenblik eiken avond het allerstilst, de stilte van den dood. . . . Wij zullen weldra geen verbonden actrices meer op ons tooneel hebben, louter gastrollen, ofdewel sterren". Was deze vertooning van de Pelikaan" iets anders dan een ster-vertooning? Ook voor deze rol bracht Magda Janssens niet het uiterlijk en het wereldsch wezen mee, doch hoog stak zij niettemin uit boven het milieu, waarin zij was geplaatst. Het was of zij alleen speelde en er, op enkele tooneelen na, waarin de jonge Jan Lamers (de zoon) haar frisch en levendig secon deerde, geen contact mogelijk was bij dit verschil in rythme, in beheersching, in de geheele opvatting der taak. Verkade, als Marcus Heriot, aarzelend, ELECTRIC HOME DEN HAAG THOMSONLAAN 20 TELEFOON 34257 Electrische Verwarming en Warmwater Voorziening zoekend naar den tekst, en bij afwezigheid der memorie herhalend.... zulke conversatie mag in het anecdotisch society-play voor natuur, lijk" doorgaan, bij een romantisch speelstuk, da menschen van portuur tegenover elkaar wil, in vlot en pakkend tooneel, is dit omtreuzelen en niet meeleven zelfs niet op het oogenblik, dat de oude vader in den jongen man den verloren zoon des huizes herkent fnuikend. Beter rolvast, doch al evenmin een figuur", was de groot financier van Kommer Kleyn; gedistingueerd, maar vlak: Louise Kooiman als de oude lady Heriot; beter, vooral knap gegrimeerd: Huf, als de advocaat; uit den toon viel Marie Paassen, in de rol van een vertrouwde huishoudster. En ook Hunsche maakte te weinig van den ouden generaal, voorop gezet, dat dit aristocraten moeten ver beelden. Al hebben de schrijvers tegen de innerlijke etiquette menige zonde begaan men denke zich de houding van een zoogenaamden aristocraat, die bij een allerintiemst gesprek tusschen moeder en zoon, dat om de liefdebekentenis van de eerste gaat, doodleuk bij den schoorsteenmantel blijft staan luisteren ! aan den buitenkant onder scheidt zich het Engelsch familieleven nu eenmaal door een eigen vormelijkheid. De uiterlijk weiverzorgde vertooning voldeed daar aan, maar juist in dit milieu hebben de spelers dan ook heel wat standing" op te houden. T o t' N A E i i HETBOEK VANDEWEEK Vuurvliiidertje DOOR :? HERMAN HEIJERMANS Met bandteek, en talrijke illustr. van G. v. RAEMDÜNCK. 4e DRUK Prijs ing. f 3.75 eb. f 4.50 Uitgave vanVUN HOLKEMA i WARENDORF.t'dam.