DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2525 GDFEÖKD RICARDO VINES Toen de jonge Fransche muziek van vóór den oorlog een toevlucht noodig had, vond zij die bij Ricardo Vines, pianist van Spaansche afkomst, doch Franschman van opvoeding en geest. Zij vond in Vines een pionier, die niet zich van de werken bediende om eigen virtuositeit te laten uitkomen, doch om deze werken zelf te dienen. Hij heeft in dien tijd op de programma's zijner introductie-concerten zijn concerten waren en zijn bijna altijd introductie-concerten gespeeld Debussy, Ravel, Roger Ducasse, de Severac, Roussel, Satie. Hij is met dit introduceeren steeds voortgegaan en hij heeft jonge Fransche en jonge Spaansche componisten geholpen, die hun werk niet gespeeld konden krijgen. Hij was de opa" van ?lle babies; hij heeft sommigen als leerling gehad. (Poulenc b. v.). Hij hield een open huis voor ieder aankomenden jongere, hij ontsloot zijn hart en zijn deuren voor iederen jongen componist, die zijn voorspraak" bij het publiek kwam zoeken, goedig als een amateur der schoone kunsten, veel belezen, fabelachtig van geheugen voor mooie verzen, op een gemoedelijke wijze tallooze anecdoten vertellend. Hij leidde zijn bezoeker rond door zijn huis, een huis vol Ganguins, Ticasso's, oude meubelen, Chineesche platen en portretten, leidde hem vervolgens in den salon, waar de vleu gel stond, waarvoor Vines na eengezelligen middag de scheppingen van zijn heelemaal vertrouwelijk geworden bezoeker ging zitten ontcijferen. Zoo heeft Vines moedig en rustig den weg gebaand voor veel werk der Fransche en Spaansche claviercomponisten. Ik herinner mij hem nog van een concert in Parijs, waarop men met verbazing zag hoe een virtuoos als een wat bedaagd heer zoo beminnelijk zat te spelen, zoodat men aanvankelijk meende niets dan een gewone muziekliefhebber voor zich te hebben. Vines verbluft niet, hij speelt voor de luisteraars, maar hij speelt aux mains de fee", zooals een criticus het zeer juist kwalificeerde., en men bewondert de scherpte, waarmee hij het karakter van ieder stuk, van iederen componist apart weer uitdrukt in zijn spel. En dan eerst beseft men hoe een virtuoos een man moet zijn, die dit allemaal zoo kan spelen en uitbeelden. Thans hoorden wij Ricardo Vines ook te Am sterdam, Woensdagavond, op een concert van de klaviermuziek-reeks, georganiseerd door den Kunst kring Voor Allen". Hij had voor die gelegenheid een programma gekozen voor de eene helft samengesteld uit oudere en jongere Franschen (van Chabrier tot Satie) en voor de andere helft uit oudere en jongere Spanjaarden (van Moreno tot de Falla) Juist die tweede helft van het programma moest onze grootste belangstelling wekken, al gaf zij gemengde indrukken. Vines deed een keuze uit werk van de 18e eeuw tot heden, van Soler en Moreno tot Mompon en de Falla. Wij voelen in die andere Spanjaarden wel steeds hoe zij veelal naast de cultuur van anderen meeloopen (hoewel, dat Menuet van Moreno gelijkt een grotesk infante-portret van Goya) en dat de natio nale elementen o.a. het beroemde (en beruchte) Spaansche dans-rhythme, tot nog toe eigendom der afzijdig gelaten volks-muziek, eerst sedert Albinez (il puerto !) tot een eigen wezen in de scheppingen der Spaansche componisten opleven. Granadas was vertegenwoordigd met een kleurige Spaanschen dans. Verschillende jongeren (Villor, Turina, de San Sebastian) gaan nooit in deze sfeer met meer of minder talent, doch weinig oor spronkelijkheid te volgen, Moupon vervalt in zijn kleine stukken in een eigenaardig evocatief kunnen, totdat in de Falla weer een hoogtepunt bereikt Wordt (met diens Danse du Meunier" uit de Tricorne") DE EEUW VAN JOHANN STRAUSS Dezer dagen is het honderd jaar geleden, dat de man geboren werd, die op zijn eigen gebied zijn eeuw heeft beheerscht: Johann Strauss, bijgenaamd de Walskoning. Inderdaad tot voor kort d.w.z. tot den dood van de wals, is er geen maat goede walsmuziek gecomponeerd, die niet onder invloed stond van Johann Strauss en Johann Strauss componeerde deze maat wals-muziek toch altijd nog beter. Zelfs de groote Richard Strauss is bij Johann Strauss vergeleken in zijn Weensche walsen" (Rosencavalier, Intermezzo. Schlagobers) steeds de mindere van dezen geble ven. Kunstmatiger in harmonie en modulatie heeft zijn schepping toch nimmer de brillante vaart, de open bloeiende melodiek, de niets-danmelodie-en-Walsende-vaart" bereikt van Johann Strauss. Een herdenker schreef dezer dagen in een Duitsch muziektijdschrift, dat Johann Strauss de wals heeft doodgedanst. Dit is in zooverre juist, dat de wals met Johann Strauss eindigt en de Weensche operette der latere jaren Strauss' Fledermaus" nimmer heeft overtroffen, eerder er steeds meer onder is gebleven, een snelle decadence ten prooi. De Wals van Johann Strauss! O, die schoone tijd toen onze dansmeester, de viool aan den schouder, de melodie neuriënd en met de strijk stok de driekwartsmaat slaand, ons voordanste en dan streek en commandeerde: Wals !" en wij hem volgden als een anderen rattenvanger var, Hameln ! Zoo heeft ook Johann Strauss, de viool aan de kin en met strijkstok de maat slaand eertijds zijn orkest in de muziek voorgedanst, en nog thans moet ons hart, ons gemoed hem on weerstaanbaar volgen als zijn walsmuziek weer klinkt. Want de wals heeft wel terrein verloren in onze dagen, en de tegenwoordige jeugd stept en foxtrot, maar de wals van Strauss leeft nog op de concerten der café's chantant, en openluchtmuziek, ja ook in de concertzalen der Groote Kunst, waar zelfs een Mengelberg het dirigeeren van Wiener Blut" niet beneden zijn waardigheid heeft gevonden. Want Strauss' Wals is een kunst werk eerste klasse en men behoeft deze muziek maar een paar volbloed kunstenaars in handen te geven om de wereld, die besloten ligt in zulke enkele maten walsmelodie op te doen roepen. (Wij herdenken in dit verband de Wiener Abend" van Aranyi en Grosz) Het opus van Johann Straus overschrijdt het 4V2 honderd tal. Als 6-jarige reeds compo neerde Strauss de Josefinen-tanze", die onlangs hun eerste openbare uitvoering vierhandig op de piano beleefden. Opgegroeid tusschen walsen en in de wals-maat kon er uit den jongen Johann Strauss wel moeielijk iets anders dan een specia liteit in de wals-muziek worden. Naar het voorbeeld van zijn vader Johann Strauss, met Lanner de walsen-componist van den Biedermeier-tijd, vorm de hij zijn eigen orkestje, dat hij op de be kend geworden Wijze met viool en strijkstok diri geerde, zelf meespelend op zijn dirigenten-plaats als alles goed marcheerde". Eerst speelde hij nog op de tuinconcerten der uitgaande Weensche burgerij en voor de bewoners der voorstad wier melodieën hij hun nogmaals voortooverde in zijn spoedig populair wordende Walsen. De vermaardheid van den jongen Strauss overtrof spoedig die van den ouden, zijn walsen wonnen hun renommee ook bij de elite en de danszalen van het Oostenrijksche hof openden zich niet alleen voor deze muziek, maar ook voor haar schepper. Johan Strauss kreeg de leiding der hofbals en hij speelde nu de invité's van keizer Franz Joseph ten dans. Het is aardig in de ontwikkeling van zijn walsen den groei van zijn reputatie te volgen. Eerst zijn het walsen voor de kleine burgerij, zooals Lanner en de oude Strauss die componeerden, met titels voor deze kleine burgerij, bezoekers der koffiehuizen bestemd: Morgenblatter", Rosen aus dem Süden", Jenny Lind"wals. Dan komen de beroemde balzaalwalsen, die zich tot de Weensche collectiviteit richten: Geschichten aus dem Wienerwald", Wiener Blut", An der schonen Blauen Donau", Wein, Weibund Gesang", walsen, die vuriger, grandiozer klinken, voor vol orkest met pauk, trompet, triangel, muziek, die aanzwelt als de tot walsgeworden gedruischen der feestzaalvreugde zelve, zwierig en met de barokke uitgelatenheid der Oosten rijkers, zwevend tusschen vroolijkheid en melan cholie. En tenslotte de groote kunstwals als Seidumschlungen, Millionen" (die aan zijn vriend Brahms is opgedragen). Waarlijk, Strauss heeft in zijn walsen de heele wereld van Weenen op gevangen en voltooid wat Weensche volkscom ponisten als Gartner, Lanner en Strauss senior waren begonnen. De hulde aan Johann Strauss zal over de geheele wereld thans een spontane hulde zijn en het hart van ieder muziekliefhebber zal bij deze gelegen heid nog een klein plekje blijken te hebben, waar Strauss' muziek, zooal verborgen, toch niet vergeten, bewaard bleef. CONSTANT VAN WESSEM NIEUWE DRUKKEN Moeder vertelt, door E. KUIPERS-VAN DER KOOCH, met zwartjes en witjes van Jan Wiegman. Serie: Zonne-bibliotheek voor onze kinderen. Derde Druk. Uitgave van Meulenhoff en Co. te Amsterdam. THE qiiALixy CAB IMPORTEUR AJSTIKKELjfe ALKMAAR CARL FLESCH, De kunst van het vioolspel. In het Nederlandsen vertaald door L. Couturier. Tweede Herziene druk. Haarlem, de Erven F. Bohn. C. G. SCHILLINGS, Met jlitslicht en buks. Vertaald en van aanteekeningen voorzien door A. F. J. Portielje. Tweede omgewerkte druk. Arnhem, Van Loghum, Slaterus en Visser. CH AR l V ARIA Met instemming lazen wij op een bronzen plaat bij den ingang van het Ministerie-gebouw, Bezuidenhout, den Haag: DEPARTEMENT VAN ONDERWIJS-KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN Minder ingenomen zijn wij met het K. B. waarvan de N. R. C. gewaagt: Vandaag treedt in werking een K. B., waardoor het mogelijk zal zijn wettelijk op te treden tegen onvoldoende verontreiniging van eet- en drinkwaren, zoowel in winkels als op markten." Binnen kort zullen nieuwe prijzen voor alcoholische dranken worden vastgesteld. De bedoeling is de prijzen voor kleine hoeveelheden aanmerkelijk hooger te maken dan voor groote hoeveelheden." (N. R. C J Koor dtr drinkebroers: Hiep-hkp-hiep, hoerah!!" HOFBERICHTEN H.H. Leden van de Afdeeling Haarlem wordt bekend: gemaakt, dat vermoedelijk in het begin der volgende week H. M. de Koningin de kruiser ,,Java" zal inspecteeren, alsdan liggende op het Y voor Amsterdam." (Onze Vloot) Binnen enkele jaren zal liet ons waarschijnlijk gegeven Jjn H. K. H. Prinses Juliana wederom in ons midden te mogen begroeten om haar en ons kanaal plechtig te openen." (Tel.) DE MEERLOOZEN (zonder meer = met evenveel) Lijden met evenveel levert nog geen tragisch effect." (N. R.C.) Uw liberalisme met evenveel met een hang naar het christelijk-historische." (Gr.) Wie wegblijven van de zitting zullen met evenveel bij verstek worden veroordeeld." (H. D) De tijd van het maar straffen van misdadigers met evenveel, mag als voorbij worden beschouwd." ( Vacature) De volgende meerlositeit, van Min. B.mgaerts, verdient een gereserveerde plaats: Het zij mij dan ook zonder meer vergund Uwe Koninklijke Hoogheid eerbiedig uit te noudigen de spade aan te nemen." Ook de volgende, vanwege de fantastische kleedij: Een zeer mooi conterfeitsel is dat waarin de schilder met aandacht het oude heertje in keurig zwarte jas tegen grijzen fond waarnam zonder meer." (N. R. C.) DE WONDEREN DER TECHNIEK ,,Een voorbijgaande auto, waarin vier heeren gezeten waren, bracht het meisje op het droge." f Brcd. Ct.) Zijn telefoonlijn reikt thans tot op enkele mijlen van de bombardeerende Rif-batterij, en bestaat uit 4 kanon nen, verborgen in kloven van de bergen tegenover Tetoean." (Tel.) ,,Het End;,-apparaat," adverteert een firma, schrobt, dweilt, en oliet de vloeren zonder te bukken of met de handen in het water te komen."' Het verbaast ons niets.