Historisch Archief 1877-1940
No. 2526
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
PEEK& CLOPPENBURG
N.V. PAERELS'
MaublIeering-MIJ.
AMSTERDAM
QOMPLETE
MEUBILEERING
BETIMMERINGEN
Rokln 128 - Tal. 44541
f Heeft u reeds gelezen de bui
tengewoon boeiende romanAvan
G. H. PRIEM
DE DOODE
Prijs gebonden in geïllustreerd
omslag van Is. VAN MENS
f 1.50
Uitgave van
VAN HOLKEMA & WARENDORF
Amsterdam.
postw-bij RIËNTS
Zelfond. 95 Cent fr. ^ ^ , ^-^ BALT- Den
HaagIn den Boekh. en na ...* ***~\.L*^t**>» Daguerrestraat 28.
OEO£UJKE OPLEIDING, mond. on aohrlft.
man bovanmtaand adfoa
DE VERJONGINGSKUUR.
Snap jij dat nou? Vroeger stond hij krom van de rheumatiek,
en nou dat-ie Togal-tabletten gebruikt springt-ie haasje-over
met de jongens."
CARLINA
door Dr. J A. c P. T H i j s s E
Ze staan nu in een koperen bakje op een eiken
houten tafel en doen het opperbest. Ik heb een
flauw vermoeden, dat n van de bloemen zal
gaan pluizen", maar zie dat met gelatenheid
aankomen en hoop er bij te zijn, als er beweging
in begint te komen. De pluizen van dezen distel
toch zijn zoo mooi en groot, dat zelfseen verstokte
Broek-in-Waterlandsche er vrede mee kan hebben,
Wanneer er eenige rondzweven door haar
pronksalon of wiegelen op den schoorsteenmantel. We
hebben natuurlijk allemaal wel eens de narigheid
ondervonden van lischdodden, die gingen pluizen
en niet alleen het vertrek vervulden met hun
vlokkig stof, maar zelf er ook spoedig zoo slordig
bijstonden, dat ze alleen genade kunnen vinden
bij hen, die ze in denzelfden toestand heeft aan
getroffen buiten in de plassen bij Maartschen bollen
wind, als de rietgors weer zijn liedje stamelt.
Onze Carlina's echter kun je rustig laten uit
pluizen, want al dien tijd houden ze toch nog hun
zilverwitte omwindselblaadjes gaaf en heel en
Wanneer al de vruchten weggevlogen zijn, dan
laten ze op den bloembodem litteekens achter in
prachtige gebogen lijnen gerangschikt, reeksen,
die bij den goed ingelichten Hoogeren Burger den
naam van Fibonacci op de lippen brengen en hij
prevelt vergenoegd: 13, 21, 34, 55, 89 enz." Het
zelfde genoegen smaakt hij bij het aanschouwen
van een goed gedijde zonnebloem.
Telkens als Wij uit Zwitserland komen, brengen
we Carlina's mee en die houden het dan in dat
koperen bakje weer uit tot de volgende reis. Eigen
lijk is het in het geheel niet noodig, om ze zoover
mee te sjouwen, Want We kunnen ze hier opper
best kweeken in onzen eigen tuin. De jongste prijs
courant van mijn gewone kweekerij biedt ze mij
aan voor veertig cent per stuk en ik denk er eens
een paar gulden aan te wagen, om ze te zetten op
een zonnig vet plekje in mijn tuin. De vetheid
kost natuurlijk ook alweer geld, tenminste bij ons
in de duinen.
Toen het zoover Was, dat We onze koffers moes
ten pakken, kwam het er op aan om de Carlina's
te gaan zoeken en dat moest gebeuren tusschen
twee regenbuien in, want we waren in een overigens
zeer recommandabel zijdalletje van het Entlebuch
en dat is nog al een nattig gewest. Nu Wist ik
precies waar veel Carlina's stonden en We stapten
daar welgemoed heen, maar in 't eerst hadden
We toch moeite, om ze te ontdekken. In de vochtig
heid buigt namelijk alles Wat aan deze plant buigen
kan binnenwaarts. De glanzig Witte omwindsel
blaadjes vormen een dichtgesloten kegelvormig
dak over de bloem heen. Meteen, zien we, dat;ze
aan hun buitenzijde een mooie bruine
middenstreep hebben.''Btüterf die zilverwitte omwindsel
blaadjes liggen sterk ingesneden stekelige blaadjes,
die in vochtige lucht ook binnenwaarts gaan
buigen en de groene stengelbladeren doen ook al
mee. Deze Carlina heet wel de stengellooze"
(Carlina acaulis) maar een beetje stengel heeft hij
altijd en wij hebben Wel planten gevonden met
stengels van drie tot vier decimeter lang. Met kil,
regenachtig weer krijg je dus van deze planten
niet veel te zien. De bloempjes zelf blijven dan
lekkertjes Warm. Als je een thermometer door het
beschuttend dek naar binnen brengt, blijkt de
temperatuur aan de oppervlakte van de bloem
DE ZILVERDISTEL, CARLINA'ACAULIS
Wel een graad of zes hooger dan die van de om
geving. Als de-zon doorkomt, dan gaan de bloemen
weer wijd open en dan stralen overal de zilveren
sterren. De Carlina toch komt zeer veel voor, veel
meer dan den Zwitserschen boer lief is en hun
koeien, die anders voor geen klein geruchtje ver
vaard zijn, laten ze in den regel stilletjes staan.De
Zwitsersche boer en zijn koe scheren de natuur ter
dege. In ons dalletje lieten ze geen plekje onge
moeid en zelfs in het weinige bosch, dat op de
begaanbare hellingen nog geduld Werd, bereikten
de zeis en de koeientong nog alles wat eetbaar was.
Alleen de ontoegankelijke afgrond n hadden een
ongestoorden" woudgroei, voor zoover de geiten
dat gedoogden. Je kreeg daar wel den indruk dat
. -- \ ? . . t
het met 't menschdom op zijn eind loopt en dat
de laatste bruikbare stukjes van onze aarde aan
gepakt moeten worden, om ons voor verhongeren
te behoeden. Misschien echter was het met de
organisatie daar nog niet zoo heel perfect in orde
en begrepen de boeren er hun eigen belang niets.
Intusschen was het wel vervelend, om op heel
mooie parkachtige plekken in het nog begaanbare
bosch soms niet anders aan te treffen dan
hoefindruksels vol modder, koeienvla, rotsblokken en
dan nog wat Carlina's. Ja, ook nog ronde heide
buitjes, leerzame voorbeelden van
evenwichtstoestand tusschen vraat en groei. Het Was op zoo'n
plek dat we op een zonnigen middag de Carlina's
op hun mooist zagen, bij honderden, en groepen
van tien of twaalf bij elkaar aan een enkele plant.
Sommige bloemen waren wel zoo groot als mijn
hand (minus de vingers), maar ik slaagde er niet
in, om er te vinden zoo groot als Hermann Muller
ze aantrof bij Bergün. Hij vermeldt er, die niet
minder dan tachtig van die zilverwitte blaadjes
hadden in hun omwindsei en bij de vierhonderd
bloempjes in elk korfje. Ik bracht het maar tot 72.
De bloemen werden druk bezocht door allerlei
hommels, zoowel korttongen als langtongen en
ook door de aardige bruin met roode vlindertjes,
die zoo graag op je bezweete handen komen zitten,
Erebia heeten ze. Al die dieren hebben daar een
goed leven en kunnen zich in korten tijd zat zuigen
aan de honig uit de kleine vijfpuntige bloempjes.
Dat ging allemaal precies zoo, als bij de gewone
kleine Carlina van onze duinen. De witte om
windselblaadjes beschouwen wc als een lokrniddel
voor de insecten, maar, net als bij onze kleine
Carlina, ze spreiden zich al uit een dag voordat de
eigenlijke bloempjes open gaan en stuifmeel en
honig aan hun bezoekers kunnen geven. In het
eerst komen de bezoekers dus bedrogen uit. Ik heb
er eens op gelet of deze wel neerstrijken op zulk
een nog niet bruikbare bloem. Dat gebeurt niet
vaak, ze vliegen er over heen en ik vermoed, dat
ze, om definitief neer te strijken ook nog eerst
de paarse meeldradcn en donkere openingetjes van
geopende bloemen moeten zien. Een aardig ding,
om op te letten, als ik 't volgend jaar een heel
plakaat van die Carlina's in mijn tuin heb. Dan
ga ik ook probeeren, om ze te eten, want ik weet
uit zeer betrouwbare en aangename bron, dat ze
eetbaar zijn, en wel van niemand minder dan den
vriend en vreugde van alle plantkundigen in de
Oude en Nieuwe Wereld, professor Carl Schröter
uit Zürich. In een noot op blz. 393 van zijn prach
tig [boek ,,Das Pflanzenleben der Alpen" staat het
te lezen: Die Pflanze heisst wegen dieses
Leckerbissens auch Artischöckli" ferner Alpechas",
Maadapfel". In Salzwasser gekocht und mit einer
Satice angerichtet, schmecken die Blütenböden
wie die. besten Artischocken ! Probatum est!"
Ik hoor het hem zeggen.
VANNELLCSVARINAS
GOUDZEGEL
5O ets. per Pakje.
&,,