18 DE. GROENE AMSTERDAMMER,. WEEKBLAP VOOR NEDERLAND No, 2527 DFD5KD Concertgebouw: Petrouchka. Het belangrijkste op de laatste concerten van het Concertgebouw was de, nu volledige, uit voering van Strawïnsky's Petrouchka"-muziek. Men kon er bij voorbaat op gespannen zijn hoe Pierre Monteux, die een eerste naam heeft als Strawinsky-dirigent, die, als het ware, deze Petrouchka" van af diens kinderstappen heeft begeleid -?Monteux dirigeerde de eerste uit voering er van in 1911 , die zoowel te Parijs, in'Amerika, als elders de apostel van Strawinsky's balletmuziek is geworden, de muziek zou uit voeren. Komt een ballet-muzick als die van Petrouch ka" zonder de mimische en scènische begeleiding op het tooneel tot haar recht als zij er van los wordt gemaakt? Ziedaar een vraag, die natuur lijkerwijze wordt gesteld en die Monteux met zijn uitvoering van Petrouchka" in de concertzaal volkomen bevestigend heeft beantwoord. Het ballet bevat drie afdeelingen. Eerste en derde afdeeling sluiten bij elkaar aan en spelen op een Russische voorjaarskermis. Daartusschen ligt de tweede afdeeling (in twee tableaux): de liefdes-tragedie tusschen Petrouchka, de Ballerina en den Moor in de poppendoos. Het ballet biedt scènisch prach tige effecten; een kleurige kermiswirwar, en de mysterieuse binnenkant" van het poppenleven: de doos. Strawinsky's muziek echter heeft geen enkele illustreerende waarde, ncch beoogt ze karakteristieke of,een psychologische onderstree ping. Luister slechts naar de partituur: Al dadelijk, "bij de eerste maat, bij de eerste klanken breekt .het los uit het orkest: de verhoogde rumoerige spanning van de kermiswereld, dat ik-weet-nietWat dat in alle kermissen is, een geladen fluïdum van feest en verwachting. Nergens typische trekjes, geen teekende effecten. Het is de kermis, zooals hij in een symphonie zou bestaan, volkomen muzikaal gebouwd, een in zich zelf zuiver muzikaal geconstrueerd geheel. De werkmethode van Stra winsky heeft het al vaker verraden: Het idee komt voort uit de muziek, niet de muziek uit het idee. Mijn Werk is .architectonisch en niet ver halend, is objectief, niet beschrijvend gecon strueerd". Strawinsky's muziek manifesteert. Ook de tragedie in het poppenleven is gemanifesteerd. Nergens psychologische interrumptie: wat de componist er van denkt. Het blijft de schrille poppenwanhoop van Petrouchka en; de onverstoor bare, er op vast geverfde coquetterie van de Balleri na met haar trompet, blijft die van het poppetje, dat boven op een speeldoos, door een uurwerkje bewogen, staat te draaien. En de Moor is de booze zwarte jongen van alle kinderspeelgoed-Mooren, met vervaarlijk roode lippen, witte tanden en een kromsabel. Dat springt elkaar na en maakt elkaar dood, zooals een kind een stuk speelgoed in een hoek werpt. En de tloode" Petrouchka komt laat in den nacht nog eens boven den rand van de poppen kast huilen en joelen en wuiven naar den baas, , die er ingeloopen is". (Dit slot is in de concertuit voering gecoupeerd. Strawinsky schreef er een nieuw coda over). Neen, zoo er in de muziek van Petrouchka" moeilijkheden schuilen, zijn het muzikale moeilijk heden, de ongewendheid voor ons publiek om een van alle zin" ontdane muziek mee te leven louter in zijn eigen voor zichzelf sprekende wereld van klanken en rythmen. In Petrouchka" leeft nog veel Russische folklore, dansen, liederen, draaiorgeltjes, enz., dat geeft nog genoeg aanknoopingspunten. Deze muziek blijft handelend", be wegend", ook Wanneer zij ontdaan is van haar tooneel-atmosfeer. Monteux heeft met een scherp detailleerende leiding en het prachtig spelend orkest het pleit schitterend gewonnen. Wellicht kon het luisteren naar de muziek zelfs nog bevorderd Worden als men ook het programma van het ballet (als opvoerings-scenario) voor de concertzaal ge heel schrapte, zoodat men niet in zijn tekstboekje naziet wat er nu komt". Monteux leidde het merkwaardige concert Zon dagmiddag in met een ouverture van Rossini's L'Italienne a Algar". Het publiek schrok, geloof ik, even en meende zich betrapt op zijn geheime genoegens in de bioscoop, waar deze ouverture, met vele ouvertures van Rossini, de films illus treert". Monteux dirigeerde deze echte muziek lenig en charmant en het doet ons genoegen, dat de lange gezichten"-geest, die alleen maar muziek acht wat zwaar en ingewikkeld klinkt, langzamerhand uit het Concertgebouw gaat wijken. De violiste Steffi Qeyer speelde het concert van Goldmark. Haar rustige, klassieke voordracht, met mooie, gevoelige oogenblikken, hief toch niet de indruk van het langdradige en profiellooze op, die dit oninteressant ge componeerde werk blijft maken. Zulk een keus kan slechts verwonderen; want al wil men het afgespeelde repertoire ontloopen, dan ligt er toch nog wel ander werk te Wachten, dat voor een uitvoering in aan merking komt. Overigens, aan het succes van de violiste deed Goldmark's leeg viool concert geen afbreuk! Concertgebouw-Sextet. Het Concertgebouw-sextet bracht Weder om een interessant programma. De aardige Suite von Goossens, voor fluit, viool en piano was een goed inleidingsmuziekje, die ons weer dadelijk in den sfeer van prettig musiceeren bracht, dat wij van dit sextet gewend zijn. Vervolgens kregen wij een Rapsodie van Honegger, met donkere me lancholieke tonen hier en daar en wat te somber gespeeld ook. De kennismaking met drie stukken uit Strawinsky's L'Histoire du soldat", Tango, Valse, Rag time" was een goede inleiding op een eerst daags te wachten uitvoering van het geheele werk. Deze drie stukken boeiden in ieder geval uitermate en het rythmisch raffinement zal bij een uitgebreidere in strumentale begeleiding (deze uitvoering geschiedde in het arrangement van den componist voor viool, clarinet en piano) nog aan duidelijkheid kunnen winnen. Het gedeelte voor de pauze werd besloten met Hindemith's grappig huisconcert, ge titeld Kleine Kammermusik" (voor vijf blaasinstrumenten). Wij waren verlangend iets meer van de muziek van dezen jongen Duitscher te leeren kennen en deze Kam mermusik" geeft een goed beeld van Hin demith's overvloedig kunnen en gedurfde, naar het groteske neigende invallen. Men hoorde hier het nonchalante genoegen in vroolijke wijsjesen gevoelvolle" gedeelten, vermakelijk verklankt zonder het zuiver muzikale clement te doen overheerschen door het opzettelijke. Deze muziek houdt een mooi pleidooi voor de moderne muziek die de muziek uit haar isolement als kunst" heeft losgemaakt en er niet min der muziek door blijft (eerste stelling van Strawinsky). Na de pauze gingen alle harten en'ooren open bij Beethoven's bekende en geliefde Serenade op 25, verrukkelijk gespeeld door Heliman, Kerkhoff en Klasen. C O N S T A N T V A N W E S S E M EEN OPDRACHT VOOR DONATELLO Teekening voor de Groene Amsterdammer" door George van Raemdonck De Prins van Wales is binnen 4 dagen twee maal van zijn paard gevallen". Dagbladbcricht J. S. MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-DEN HAAO DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND PRIJSVRAAG : WELK BOEK ? Evenals in 1924 zal de Nederlandsche Uit geversbond, in samenwerking met de periodieke en de dagbladpers, aan het einde van dit jaar een prijsvraag uitschrijven voor het Boek van Uw voorkeur". Hieronder volgt een opgave van nieuw-verschenen Nederlandsche of in het Nederlandsch vertaalde werken. . VAN NES?UILKENS, HET VERLAT, N EIBERSNEST (in zekeren zin een vervolg op De Jonge Jaren van de Bergmannetjes"). lngen./2.60, geb. / 3.25. Een boek voor jonge en voor oudere menschen. ERNEST POOLE, ZIJN OEZ IN (His Family); vertaald door G. W. Elbefts. Ing. ? 3.60,geb. ? 4.25. De Amerikaansche schrijver is ook de auteur van The Harbour" en His Sccond Wife". HENRI BARBUSSE, HET VERBOND, ver taald door Andries de Rosa Prijs 2 dln. compleet ing. /6.75; geb. / 7.90. Een historische roman van den grooten schrijver van Het Vuur". P. H. RITTER |r., HET HUIS EENER KUNSTENARES (INA BOUD1ER-BAKKER). Prijs ing. / 1.20; linnen / 1.75; leer ?3.25; snede / 3.75. In dit boekje wordt op novellistische wijze de oud-Hollanclsche woning beschreven, waarin onze romancière mevrouw Ina Boudier-Bakker leeft en werkt. FELIX HAGEMAN, OOM JERRY. Oorspron kelijke roman. Prijs ingenaaid" / I.?; Gebonden ? 1.50. DJ Schrijver voert den lezer aanvankelijk in de wereld der Amsterdamsche studentjes, waar Josephine van Laer haar best doet om zich een levenspositie te verwerven. Maar een simpel pakje aandeden werpt eensklaps die edele voornemens overhoop en,,Jus" ziet zich geplaatst voor de noodzakelijkheid, een reis te ondernemen naar ecu geheimzinnige)! oom, die het pover fortuintie van mevrouw Van Laer beheert. Jos wil haar mijn in Mexico zien. Oom Jerry gaat mede. Wat dan wel komen moet mijn oom" wordt mijn echtgenoot" ! LODE OPDEBEEK, PETERS KIND. Met talrijke illustraties. Prijs ingenaaid ? 1.90; in prachtband ? 2.50. Een weesje wordt door zijn Grootvader-Dooppeter bij zich opgenomen. De oude man blijft met zijn kleinkind alleen op de Wereld en wijdt al zijn dagen en zijn nachten met de groote liefde van zijn ontvankelijk harte aan deze opvoeding. Maar het draait verkeerd uit. Het is liet jongetje dat de opvoeding van zijn Peter maakt. De oude man w'ordt Weder een kind en laat zich door de levensopvattingen Van den kleine leiden en beleeft gelukkige uren als in den tijd van zijn eigen kinderleven. HETBOEK VAN DEWEEK TOP NAEFF Prijs ingenaaid f2.50; gebonden f3.25 Uitgave van VAN HOLKEMA i WARENDORF^dam 3 r lr