DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2528 ZUIVERE LUCHT BESTRIJDING DER ALLER GISCHE ZIEKTEN , door Pr. Dr. W. S T o R M VAN LEEUWEN J 4» Asthmalijders zijn talrijk, maar zij maken toch slechts een klein deel van de bevolking uit. De miasmen, voor hen zoo nadeelig, zijn voor normalen onschadelijk. Dat is zoo, maar wij moeten eens even onderzoeken, wie dan in dit opzicht als normaal moet worden beschouwd. Men heeft langen tijd gedacht en velen denken dat nog ? dat de asthmalijder zich van een normaal persoon scherp onderscheidt door een abnormale dispositie die hem vatbaar maakt tot het verkrijgen van verschillende overgevoeligheden, terwijl een normaal persoon voor iets dergelijks geheel onvatbaar is. Wie deze zaken langen tijd bestudeerd heeft, krijgt echter den in druk, dat er tusschen den asthmalijder die hevige aanvallen heeft en den zich geheel gezond gevoelen den meftsch allerlei overgangen bestaan, loopende van den genoemden patiënt met hevige aanvallen, over patiënten, die minder aanvallen hebben, over hen, die slechts Wat bronchitisachtige verschijnse len vertoonen, en over degenen die op bepaalde plaatsen (Dordrecht, Rotterdam, b.v.) zich on plezierig gevoelen en hoofdpijn hebben, terwijl ze op andere plaatsen geheel vrij zijn. Een belangrijke steun voor deze opvatting levert een onderzoek van den Italiaanschen geleerde Ancona, die in een dorp een geheele epidemie van asthma en urticaria vond. Het graan was dat jaar bedorven; bevatte tal van parasieten en bijna ieder, die er langen tijd mee in aanraking kwam, kreeg asthma. Dit bewijst dat ook bijna alle als normaal beschouwde personen min of meer vat baar zijn voor de inwerking van dergelijke aller genen. Het verschil tusschen iemand met een z.g. asthmatische dispositie en een normaal persoon is dus meer quantitatief, dan qualitatief. Ik be hoef wel niet te zeggen dat dit punt van groot gewicht is. Hebben we dus reeds een grootere groep van personen binnen den kring van onze beschouwing getrokken, we kunnen verder gaan en ook het aantal ziekten uitbreiden, dat onder onze belang stelling valt. En dan moeten in de eerste plaats eczemen en andere huidaandoeningen en de zoo genaamde chronische bronchitis, verder rheumatisme, tuberculose, in het kort al die ziekten ge noemd worden ter welker genezing men naar een ander klimaat trekt. Het natiiurschoon, dat men in die andere kli maten aantreft, kunnen we hier niet namaken. De intensieve zonnestralen kunnen we door de kunstmatige hoogtezon of analoge toestellen mis schien grootendeels maar waarschijnlijk niet geheel vervangen. Maar het essentieele. d. w. z. de zui vere- en zoo noodig droge lucht kunnen we hier in Holland ons wel verschaffen en zelfs kunnen we door het inrichten van kamertjes die de huis-allergenen geheel uitsluiten, het hooggebergte overtreffen. En nog iets. In het hooggebergte is de zuurstofdruk lager en worden dus hoogere eischen aan het hart gesteld; dat bezwaar valt in Holland weg. Het hooggebergteklimaat kan aan sommige patiënten nadeel toebrengen, de Hollandsche zuivere luchtinrichting kan dat niet. Ik hoop thans te hebben duidelijk gemaakt wat ik onder zuivere lucht versta en dat het inademen van dergelijke zuivere lucht althans gedurende den nacht en een deel van den dag voor tien duizenden in ons land een levenskwestie is. Hoe kunnen wij aan deze tienduizenden de zuivere lucht die zij noodig hebben ter beschikking stellen? Hopelijk zullen de meeste lezers het nu wel met mij eens zijn, dat het openzetten van het raam van de slaapkamer niet voldoende is. De meeste menschen zijn gevoeliger voor de allergenen die in het huis en vooral in vochtige huizen ontstaan (onder vloeren, in- en achter het behang, in kleeden en bedden) dan voor de allergenen die van buiten komen. Voor hen zou dus, uit dit oogpunt bezien, het openzetten van het raam eenig voordeel hebben. Dit voordeel echter wordt zeer gereduceerd door de omstandig heid, dat vóór deze zuivere" buitenlucht hun mond en neus bereikt, ze reeds beladen is met de allergenen die in huis zweven. Maar er is wat anders. Gedurende een groot deel van het jaar is de lucht buiten relatief vochti ger dan binnen; open ramen beteekent dus, vooral in den winter bij nat Weer, de vochtigheid van de slaapkamer verhoogen. En niets is voor het on gedierte en voor de schimmels en bacteriën en gisten die allergenen doen ontstaan zoo aangenaam als vocht. Wie iets er voor voelt om allergenen of miasmen uit het huis te houden, moet zorgen dat het zoo droog mogelijk is en daarop is in den winter n middel: stoken, vooral op Uw slaap kamer ! Dit middel helpt wel, maar het is niet voldoende. We moeten meer hebben en de maatregelen die moeten dienen om dat meerdere te verkrijgen, kunnen in twee groepen gesplitst worden. De eerste groep omvat die maatregelen welke noodig zijn om in de toekomst huizen te verkrijgen die ook in ons vochtige klimaat Weinig allergenen bevatten, de tweede groep van maatregelen omvat alles wat noodig is om in de thans bestaande huizen den toestand te verbeteren. Over de eerste groep zal ik zeer kort zijn en mij moeten bepalen tot enkele aanwijzingen. Uit een enquête, die wij kort geleden gehouden hebben, is ons gebleken, dat tusschen duin- en zandgrond aan de eene zijde en klei- en veengrond aan de andere zijde een groot verschil bestaat ten opzichte van het voorkomen van allergische ziek ten. Het lijdt geen twijfel dat de condities op den zand-duingrond veel gunstiger zijn dan op de andere gronden. Het verschil tusschen de VeluWe b.v. en Friesland en Zeeland is groot. Het is niet mogelijk om met zekerheid aan te geven wat de oorzaken voor die verschillen zijn, maar men mag wel op grond van alles wat wij daaromtrent weten, aannemen dat de stand van het grondwater en vooral de doorlaatbaarheid van den bodem voor water van grooten invloed moeten zijn op den aard en de hoeveelheid van de microorganismen die in de huizen groeien. Wie op klei- of veengrond moet wonen, zal dus goed doen zijn huis zoo te laten bouwen, dat het zoo droog mogelijk is. Men zal allicht opmerken, dat dit niets nieuws is; dat is ook zoo, maar er wordt niet voldoende rekening mee gehouden. Er zijn tienduizenden huizen in ons land met een kletsnatte kelder, met vochtige, half vergane vloeren, en Waar men de schimmels overal ruikt. Ik zou dit feit, dat ieder een weet, niet releveeren, indien ik niet juist in verband met het vraagstuk der miasmen nog eens wilde wijzen op de nadeelen van een vochtig huis. Dit is overigens een zaak die de architecten aangaat en die naar ik hoop nog eens opnieuw hun belangstelling zal verkrijgen. In verband hiermede zou ik speciaal aan hen een paar vragen willen stellen, die ik zelf niet beantwoorden kan. Is het niet mogelijk om in vochtige streken af te komen van houten vloeren op de benedenver dieping en daarvoor materiaal te nemen dat on doordringbaar is voor vocht? Ik weet dat een vraagstuk van het trasraam bestaat. Ook zijn er betonnen huizen, maar ik meen dat het beton juist wel poreus is en dus vocht doorlaat. Is het niet mogelijk in elk nieuw te bouwen huis, dat in een vochtige streek komt te staan, n of twee kamers te maken die een geheel luchtdichte vloer, zolder en wanden hebben? Een mensch zou daarin op den duur stikken, daarom moet er een groot raam of een ventilatieinrichting in en dan natuurlijk een kachel. Ware het niet nuttig om reeds nu te overwegen of de huizen die in de droog te leggen Zuiderzee zullen worden gebouwd, zoo geconstrueerd kunnen worden, dat binnendringen van miasmen in de huizen zoo veel mogelijk wordt belet en dat deze huizen droog te houden zijn? Onder de eerste bewoners van de drooggemalen Haarlemmermeer waren de sterftecijfers hooger, dan ze in Berlijn en Praag waren gedurende den moeilijksten tijd van den oorlog ! Nog n opmerking op dit gebied. Er beweegt zich in elk huisetn langzame lucht stroom van beneden naar boven, omdat de beneden verwarmde lucht naar boven stijgt. Wie 's nachts in zijn bed ligt,zal dusvermoedelijkde in den kelder en elders in het huis aanwezige miasmen langs zich heen krijgen. Indien men de huizen van boven naar beneden kon ventileeren, zou dat een groote verbetering geven. In vele bestaande huizen zal dit onmogelijk zijn en te hooge kosten met zich brengen, maar bij het bouwen van nieuwe wonin gen of woningcomplexen zou men er rekening mee kunnen houden. Als huizen, die op vochtigen bodem staan, geventileerd Werden door lucht die van hoog boven het huis wordt afgezogen en na verwarmd te zijn boven in alle vertrekken wordt geblazen, ware reeds veel gewonnen. Dit beteekent dus cen trale verwarming met warme lucht, op een wijze die eenigszins van de gebruikelijke afwijkt. Men heeft mij eemge van de nadeelen van een dergelijk plan opgenoemd, o.a. gehoorigheid" door de aan wezigheid van zoo vele buizen in huis, maar ik betwijfel of ze opwegen tegen de voordeelen. Warme lucht 's winters in de kamers geblazen, lucht, zuiverder dan die welke door het raam binnenkomt. Die lucht boven in de slaapkamers _ BESTE VARINAS verkrijgbaar j[M)?p.haH ons pakje laten binnenkomen. Wie dan nog het slaapkamer raam wil openzetten, mag het gerust doen. Maar men zal het achterwege laten omdat men bespeuren zal, dat de hoog aangezogen lucht zoo frisch" is, dat de door het raam binnenkomende er niet mee concurreeren kan. Voor de huizen die reeds bestaan is een andere maatregel eenvoudiger, n.l. in het slaapvertrek wordt een kamertje gezet dat luchtdicht is afger sloten en van zoodanig materiaal dat er geen aller genen in kunnen ontstaan; dit kamertje wordt geventileerd met hoog aangezogen buitenlucht, die voor hij binnenkomt met electrische verwar mingslichamen wordt verhit. Het beddegoed wordt gesteriliseerd, de kamer is dan vrij van de miasmen die in het huis kunnen ontstaan en krijgt van de in de buitenlucht aanwezige miasmen slechts een gedeelte. Voor speciale gevallen en in klinieken kan men ook deze laatste verwijderen. Het vraagstuk van het genezen en vooral ook van het voorkomen van de allergische ziekten is dus in hoofdzaak teruggebracht tot een kwestie van techniek, tot een kwestie van geld. Dat laatste beteekent, dat het nog lang niet is opgelost. Grootendeels opgelost is het vraagstuk van de allergische ziekten en van alle ziekten die door miasmen veroorzaakt of ongunstig beïnvloed wor den, voor de rijken, d.w.z. voor hen die het het minste noodig hebben, omdat hun huizen meestal beter zijn dan die van de armen en zij bovendien als het noodig is een ander klimaat in andere landstreken kunnen gaan zoeken. Dit laatste kunnen de minder gegoeden «iet, daarom moet het klimaat als het ware bij hen thuis worden gebracht en dat kunnen ze dikwijls niet betalen. Dit is de vraag, die ons thans de grootste zorg baart. We zijn uitgegaan van het feit, dat in het hooggebergte bepaalde ziekten bijna oogenblikkelijk verdwijnen. We hebben bewezen dat zulks is toe te schrijven aan het ontbreken van miasmen of klimaatallergenen. We hebben aangetoond, dat in Holland miasmenvrije kamers in te richten zijn. We hebben in een zeer vochtige streek in een vochtig huis dergelijke vertrekken ingericht en hebben kunnen demonstreeren dat inderdaad een mwsmenvrije kamer in zeer vele gevallen een asMmavrije, of ecz<?emvrije kamer beteekent en een kamer, waar velen zich beter en behaaglijker gevoelen dan thuis. Tot zoover zijn wij gekomen. Nu rest nog een groot ding. Dit principe moet kunnen worden toegepast ook voor de minder gegoeden, die het zoo bitter noodig hebben. Dit deel van de taak kunnen wij niet alleen, daarvoor is hulp noodig van anderen. Wie zal die hulp bieden? Voor de arbeiders naar wij hopen de staat via het invaliditeitsfonds of op andere wijze. Maar voor de vrouwen en kinderen van die arbeiders en vooral degenen die noch vallen in de categorie waarvoor de staat of stad wat doet, noch in de categorie die zich zelf kan helpen? Er is maar n oplossing mogelijk. Ons vaderland bezit reeds vele vereenigingen. Er zal er een bij moeten. Een Nederlandsche vereeniging voor zuivere luchtbehandeling" of welke andere naam men er voor kiezen wil. Wie zullen deel uitmaken van zulk een ver eeniging? Allen die belangstellen in de zaken die ik in dit en de voo afgaande artikelen besprak. Allen die aan ziekten lijden, die van klimaat invloeden afhankelijk zijn, of die onder hun vrien den of familie zulke lijders hebben. Allen en op hen moet in het bijzonder ge rekend worden ? die elk jaar naar het buitenland gaan om door klimaatsverandering genezing te zoeken voor hun kwalen. Zij dus, die naar Zwitser land, naar de Riviera, naar de Pyreneën, naar de sanatoria in Meran of waar ook gaan. Ik hoop dat zij zullen meedoen n uit interesse voor deze klimaatskwesties n ter wille van de velen die niet op dergelijke wijze het Hollandsche klimaat kunnen ontvluchten. Er bestaat een vereeniging tot bestrijding der tuberculose, waarom niet een vereeniging tot bestrijding der allergische ziekten? Men heeft reeds de eerste stappen gedaan om zulk een ver eeniging op te richten. Het hooggebergte klimaat is aanwezig op eenige tientallen meters boven ons hoofd. Er is hulp noodig om het naar beneden te zuigen en het te blazen in de huizen en in de kamers van hen die het zoo zeer noodig hebben.