.- No. 2528 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND EEN WAARSCHUWING TEGEN DE GEVAREN VAN HET VERKEER door J. D. V o s K u i L. Het is ongetwijfeld een verheugend feit te noe men, dat de gemeente Amsterdam het ontwerpen van een serie platen, welke waarschuwt tegen de gevaren van het verkeer, opgedragen heeft aan een kunstenaar, die als aff icheteekenaar een goeden naam heeft. Want wil men een kunstzinnig biljet ook practisch laten slagen, dan dient dit gemaakt te worden door een vakman, die niet alleen teeke naar of schilder is, maar ook uit ondervinding weet, dat zijn ontwerp ondanks de groote af metingen buiten en het gewemel van kleuren op straat, zich toch blijft handhaven. Zeer zeker kan dit gezegd worden van de hierbij gereproduceerde eerste plaat van deze reeks, omdat Schwarz daarin n enkele gedachte, duidelijk omschreven, weer gegeven heeft. Zijn affiche is als 't ware een door dringende kreet, Welke het gc-weld van het verkeer een oogenblik met een doodsgil overstemt en de menschen, eenige seconden door schrik verlamd, met ingehouden adem dwingt te luisteren naar het vonnis, dat over hun leven beslist! Want de ge vleugelde dood is op het verraderlijke asphalt verschenen, bliksemsnel voortijlend. Wie niet oplet en geen ruim baan voor hem maakt wordt ver pletterd door de motorfiets, welke als een wervelwind achter hem aan komt loeien, een duivelsche machine gelijkend met deze beide monsterlijke berijders, op wier gelaat een onzinnige glimlach tot een ijselijken grijns vertrokken is. Als hopelooze Wezens jakkeren zij langs de wegen voort en in hun bloederig spoor glanst de herinnering op aan het oude verhaal van den VliegendenJHollander, die evenals zij, zonder doel", zonder rustplaats, iöOTOSAD -r-/ door een grimmig noodlot werd voortge dreven, ongeluk en verderf brengend aan hen, die te dicht in zijn nabijheid kwamen. De ironie van den ontwerper heeft de krankzinnige eigenschappen van de motormaniakken uit de werkelijkheid gesneden en omgewerkt tot een schrijnende karikatuur, welke ons als een schrik beeld steeds bij blijft. Het resultaat is bereikt met deze plaat, die, buiten de opschriften, waarvan de letters ietwat nuchter op het papier staan en weinig verband houden met de voorstelling, door de spanning, welke er in de figuren leeft een pakkend" werk genoemd mag worden. Hiervan had men bij het verschijnen van dit affiche on middellijk partij moeten trekken, door het bij honderden in alle Wijken van de stad te laten aanplakken. Eerst dan zou men het publiek overrompeld en wakker geschud hebben voor de gevaren van het verkeer. Maar nu echter sporadisch een exemplaar te ontdekken is, heeft men nog geen doel getroffen. Het kan slechts betreurd worden, dat er zoo weinig gebruik werd gemaakt van deze kranige biljetten, waaraan zooveel zorg, moeite en geld besteed werd. Wellicht liggen zij ergens in een duffe kast van een gemeente gebouw voor altijd weggesloten, om door stof en vocht langzamerhand te worden verteerd, zonder productief geweest te zijn voor het practische leven, waar men hen als waarschuwing zoo bitter noodig heeft! BOUWT IN HET GRANDS VINS DE CHAMPAGNE POL ROGER & Cie. Agent General: JAGER GERLINGS, Haarlem Pelléas et Mélisande" Het opleven der muziek in het Concertgebouw den laatsten tijd is wel merkwaardig. De concerten van Monteux brengen een stroom van noviteiten en niet alleen van noviteiten ook van oudere Werken, die men onder zijn leiding nieuw" hoort. Wat de moderne muziek betreft schijnt er met spoed een achterstand te worden ingehaald en ik geloof niet, dat, wanneer Monteux ons in Januari gaat verlaten, Wij hier in het Concertge bouw een dirigent hebben gehad, die in dat opzicht op een vruchtbaarder seizoen kan bogen. Doch niet alleen op het gebied van de moderne muziek ontplooit Monteux zijn grooten ijver, ook werken uit de oudere muziek, die weinig gespeeld worden, of vergeten bleven, haalt hij naar voren en een kennismaking als onlangs met Haydn's symphonie La reine" doet gemakkelijk door de vingers zien, dat Monteux ook wel eens een enkele maal onge lukkig was bij dit opgraven" van vergeten werk, getuige de uitvoering van Dvorak's 2e symphonie, werk dat, meen ik, gerust vergeten mocht blijven, daar het hoogstens laat zien, dat Dvorak oor spronkelijk een Brahms-epigoon is geweest. Maar men voelt dat er gewerkt wordt en dat de muziek als muziek onder dezen dirigent haar beste kansen krijgt. Een voorbeeld van een nieuw" oud werk werd onder Monteux' leiding Mendelssohn's Italiaansche symphonie. Wij hoorden het aan ons voorbijgaan soepel, rythmisch en speelsch, als de gelukkige mensch van het Zuiden, dien Mendelssohn in zich heeft voelen leven, toen hij deze sym phonie schreef. Ook merkwaardig was een vertolking van het pianoconcert van Schumann, door een modern Fransch pianist Lortat gespeeld, een uitvoering, waartegen men aesthetisch en conventioneelgezind zeker bedenkingen zou kunnen opperen, daar zij hier en daar eerder als een parodie op de romantiek klonk, doch alles was met een bravour, een bewegelijkheid, en een teedere pathetiek ge speeld, die toch in den totalen indruk het pleit won. Maar de belangrijkste daad van Monteux op deze laatste concerten was, naast Petrouchka" de uitvoering van groote fragmenten uit Debussy's Pelléas et Mélisande". De opera zelf is in ons land reeds een enkele maal opgevoerd geworden door de toenmalige Fransche opera in den Haag, doch het publiek is met deze muziek nog allerminst vertrouwd geraakt. De muziek heeft daar echter zeker recht op en het was een goed idee van Monteux door uitgebreide fragmenten in de concertzaal haar bijzondere kwaliteiten nog eens te verduidelijken. Maar actie, kleur, stemming ontbreken toch, wanneer men deze muziek uit de tooneelatmosfeer weghaalt? zegt ge. De meeslerlijke uiivoerder5j <4c zanger LJiarlcs Panzera (als Pelléas) en de zangeres Gabrielle Gills (Mélisande) herschiepen met hun beiden, door een prachtige eenheid van tegenspelende" aandoeningen in hun vertolkingen, waarbij de gansche stem n beving van nuances, n gespannen extase wordt, waarin alles leefde en ons voor oogen kwam, zooals het door een geheele tooneel-ensceneering zou Worden opgewekt, de helderziende" schoon heid van dit drame lyrique", waaraan Debussy tien jaren van zijn leven wijdde en er het meesterWerk van het muzikaal-lyrisch impressionisme uit deed opgroeien. En tevens deed deze muziek ons gevoelen, dat zij, in haar schoonheid onaantast baar en toen ter tijde vermoed als een inleiding voor een nieuw oprecht en zuiver muzikaal kunnen op de basis van dit muzikaal impressionisme, toch waarlijk eenzaam is gebleven, is moeten blijven, en geen inspireerenden weerklank meer voor onze jongere generatie kan hebben, omdat een meesterhand slechts eenmaal zulk een uiterst subtiel en met talrijke aanverwante factoren verbonden meesterwerk kan scheppen en dat deze evocatieve kracht, die een grooten kring van be paalde aandoeningen in zich betrekt slechts door Debussy en niet door het impressionisme als kunst soort wordt opgeroepen. Pelléas et Mélisande" staat nu in de muziek als een verzonken wereld. Na Strawinsky en de generatie van na den oorlog is er geen nieuwe Pelléas" meer mogelijk. Ondanks de muziek van Roussel.die op dit impres sionisme nog voortbouwt, doch de nieuwe stroo mingen niet kan ontgaan in zijn muziek, is het muzikaal impressionisme verbloeid, omdat het muzikaal impressionisme Debussy zelf is ge bleken. OOSTERPARK BILTriÖVEN INLICHTINGEN VERSTREKT DE DIRECTIE TELEF.INT. N? 6538 Seroen Pijper Smeterlin Susan Metcalfe De combinatie Seroen?Cornelis, schijnt nu wel, jammer genoeg, definitief ontbonden te zijn. Seroen zoekt zich thans een anderen partner. Haar eerste keuze: Mevrouw Mesritz, bleek niet gelukkig. Dit seizoen zien wij de samenwerking van Seroen en Pijper. Een samenwerking, die wat de eensge zindheid der beide "uitvoerenden betreft ten op zichte der moderne muziek, als aangewezen kan genoemd worden. Het programma van het eerste concert was wederom interessant gekozen: liederen van Lord Berners, Strawinsky, Honegger, Debussy, de Falla. Met die liederen waarin het op voor dracht aankomt, weet Seroen altijd den meesten indruk te maken. Hoe meesterlijk waren wederom de Russische kinderliedjes,hoe grappig hettotspreekintonatie overgaan in het slot van het Aftelspelletje" (dat gebisseerd werd). Berthe Seroen heeft veel van Vera Janacopoulos geleerd, blijkbaar. Jammer dat het voordragen een enkele maal wel eens te nadrukkelijk wordt (zooals in de Falla). Pijper speelde als piano-solo de kleine voor drachtstukjes voor kinderen Les cinq doigts" van Strawinsky, precies maar te stroef. Van Jan Smeterlin hadden wij sinds verleden jaar een goeden indruk behouden. Dit is een pi anist met vaart, kleur, pathos, ,,gedresseerd'" in de oude school, doch met individualiteit, en merkwaardig genoeg, markanter speler der mo derne muziek dan der klassieke. Voor de pauze speelde Smeterlin, Schubert en Chopin. Zijn forto's waren nog al storend hard en sloegen de sfeer dood. Overigens deed Smeterlin alle moeite in de lange sonate van Schubert voortreffelijk gespeeld ? afwisseling te brengen, wat hem vaak gelukte. De voordracht der 24 préludes van Chopin deed wel zeer overwogen aan, doch wekte gemengde gevoelens. De lichte vlugge stukken waren het treffendst, in de andere drukte het pathoS er te zwaar op neer. Prachtig werd echter Smeterlin's spel in Ravel en Albinéz. Ravel's Valses nobles et sentimentales" klonken scherp gesteld en in echte wals-deining, zooals men deze moeilijke gauw te vaag gespeelde muziek maar zelden hoort. Albinéz was gruweijlk en groot als de innig ver woede dans der Spaansche danseres zelf met de rauwe ophitsende guitaar-rukken en de schreeu wende in den dans wentelende melancholie. Dat was spel van een kenner dezer muziek, zooals Smeterlin zelfs nieuw licht wist te \Verpen op sommige passages der langzamerhand uvcrbeUcii de Triana". Het Was voor velen een genoegen de zangeres Susan Metcalfe, de vrouw van den Spaanschen cellist en dirigent Tablo Casals nog eens hier op het podium te zien. De tijd is ook aan de stem en de zangtechniek van deze kunstenares niet ongemerkt voorbijgegaan, doch in haar voordracht leefde nog de suggestie der groote dingen, die zit heeft vermocht. Fanny Davies speelde eenige solo's, oudEngelsche muziek,Bach's Chromatische fantasie,de Kreisleriana (te tam van voordracht) en eenige stukken van Chopin. CONSTANT VAN W E s s E M N. V. MEUIILEEnCflTING V/H F. VAN DER H El DE HILVERSUM TEL. 1150 's-GRAVELANDSCHEWEG ST. NICOLAASGESCHENKEN