Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2531
DE COALITIE HERSTELD?
Teekening voor de Groene Amsterdammer" door George van Raemdonck
INDISCHE CAUSERIEËN
door Mr. H. G. K o s T E R
ife
e*
PARASIETEN.
Een der gevaarlijkste parasieten, die ginds in
Indiëvegeteeren ten koste van leven en geluk der
inlandsche bevolking, zijn de badals sjechs o
Mekkaagenten. Deze lieden, meestal Arabieren, reizen de
dessa's af teneinde de geloovige inlanders aan te
sporen tot de bedevaart naar Mekka. Op zich zelf
bestaat daartegen geen bezwaar; zelfs zou een
ruimdenkend westerling een dergelijke uiting van
godsvrucht kunnen waardeeren. Echter heeft de
godsvrucht Weinig met de practijken der badals
sjechs uit te staan. Hoofddoel is: een dwazen
in1 ander te vinden die om zich reisgeld te verschaffen,
bereid is al zijn have voor een appel en een ei te
verkoopen, liefst aan den sjech badal zelf of aan
een geheimen handlanger van dezen. De koopsom,
welke voor reisgeld dienen moet, blijft voorloopig
in handen van den braven sjech, die haar zal be
waren, totdat hij met zijn beschermeling in het
heilige land zal zijn aangekomen; want de sjech
verbindt zich in het heilige land als cicerone op te
treden. Intusschen wordt Arabiëals het Paradijs
zelf afgeschilderd en de arme inlander bedreigd
met alle straffen van de hel, als hij de groote zonde
mocht begaan om, zonder bedevaart naar Mekka
te hebben gemaakt, voor Allah's rechterstoel te
verschijnen. Hiermede leveren de badals sjechs een
ware persiflage van den Islam; deze toch leert
juist, dat het zondig is ter bedevaart te gaan zonder
reisgeld of wanneer men zijn familie onverzorgd
achterlaat. De Mohammedaansche inlander weet
gewoonlijk niets van zijn religie af en gelooft alles
wat de sjech hem wijsmaakt. De sjech vergezelt
nu den pelgrim op den langen tocht, laat hem te
Batavia logeeren in hotelletjes waar hij danig ge
plukt wordt, perst hem op de boot nog het noodige
af en laat hem bij de poorten van Mekka eenvoudig
in den steek, zonder gids, zonder geld, zonder
eenige kennis van de taal. De pelgrim, die wat
energie bezit, d.W.z. energie om te bedelen, reist
als aalmoezenvrager terug naar Djedda om daar
een scheepsgelegenheid te zoeken, die hem naar
Indiëvoert; thuis gekomen is hij geheel berooid
(huis en hof heeft hij immers aan den badal sjech
verkocht); ook vrouw en kind treft hij in de diepste
armoede aan. De meeste in Arabiëverlaten pel
grims echter vinden na alle martelingen van honger
en dorst te hebben geleden, in den woestijn een
vreeslijken dood. Soms
gebeurt het inderdaad
dat de sjechs hun woord
gestand doen en den
pelgrim te Mekka rond
leiden. Doch dan zijn
de reizigers veelal nog
slechter af. Het komt
zelfs voor dat de badals
sjechs vrouwelijke pel
grims huwen; zoodra
zij het geld der vrouw
in handen hebben,
verstooten zij haar, hetgeen
naar de
Mohammedaansche wet zeer gemakke
lijk gaat. De bedrogene
heeft niets meer en om
niet van honger te
sterven is zij verplicht
in de stad harer hope,
in de stad van den
Profeet het b ree de
pad op te gaan.
Een niet minder ge
vaarlijke woekerplant
dan de badal sjech is de
procureur bamboe. Met
deze vreemde benaming
duidt men een zeker
soort zaakwaarnemers
aan, dat meer op de
lediging der zakken dan
op de Waarneming der
zaken hunner cliënten
gespitst is. Er zijn
Javaansche, Chineesche
maar ook vele
IndoEuropeesche zaakwaar
nemers. Deze laatste
zijn juist het
allergevaarlijkst. De procureur
bamboe heeft zoo goed
als geen degelijke
wetskennis; in het gunstigste
geval is hij klerkje ge
weest op een gouver
nementskantoor, bij een
advocaat of bij een
deurwaarder. Behalve
enkele frases en
stadhuiswoorden bezit hij
een groote hoeveelheid
brutaliteit; meestal spreekt en verstaat hij uit
nemend de landstaal; hij kent de zwakke zijden
van den inlander en in het uitdenken van
oplichterstrucs is hij doorkneed. Zietdaar de
geestelijke bagage van den procureur bamboe !
En hij weet te woekeren met zijn talenten.
Vandaag suggereert hij een eenvoudigen
dessaman dat deze een vordering heeft op een
bloedverwant en hij rekent voor dat, mits de
crediteur hém maar als pleitbezorger neemt, er
staat te maken valt op een enorme som. Natuurlijk
moet de cliënt voorschot geven; het voorschot
wordt gegeven en daarmee is de zaak gewonnen;
gewonnen namelijk voor den procureur bamboe,
want de goedgeloovige dorpding ziet nooit meer
iets van zijn zuurverdiende penningen terug.
Morgen gaat de procureur bamboe er op uit om
een oude erfeniskwestie op te rakelen en daaruit
een zaak te crcëeren. Overmorgen stookt hij een
reeds lang bijgelegde familieveetc aan met het
zelfde nobele doel. Hij is ook steeds de
tusschenpersoon, waarvan de Chineesche of Arabische
geldschieter zich bedient om den inlander voor
een veel hooger bedrag schuldbekentenissen te
doen teekenen dan deze werkelijk in handen
krijgt. Soms treedt de procureur bamboe in het
openbaar voor den eischer op, maar helpt in het
geheim den gedaagde, zoo deze hem mér betaalt:
het mes snijdt dan van twee kanten. Sommige
procureurs bamboe maken zich ook schuldig aan
chantage. Ik heb een Indo-zaakwaarnemer gekend
in een groote stad op Java, die bij Europeesche
dames zich uitgaf voor detective en verzamelaar
van bewijsmateriaal in echtscheidingszaken. In
deze qualiteit trok hij een inlandsch gewaad aan,
dat hem bizonder goed stond, en hurkte op
voorgalerijen, gluurde door vensters, hoorde het dienst
personeel uit. Niet zoodra had hij zich het bewijs
materiaal verschaft of hij bedreigde het bespio
neerde slachtoffer met openbaarmaking en wist
aldus belangrijke bedragen af te persen. Wie zich
overigens de processen herinnert, een tiental jaren
geleden gevoerd voor den Raad van Justitie te
Batavia tegen den Europeeschen zaakwaarnemer
Roumimper van Soekaboemi weet hoe vreeselijk
het zaakwaarncmerseuvel het Indische rechtsleven
vergiftigd heeft 1). De afleiding van de uitdrukking
procureur bamboe is niet bekend. Een intelligent
Javaan, wien ik er eens naar vroeg, antwoordde
niet onaardig: sebab kossong seperti bamboe"
(omdat hij zoo hol is als een bamboetak).
De medische tegenhanger van den bamboe
procureur is de doekoen. Het moge waar zijn, dat
BATENBURG & FOLMER
(Q. W. FOLMER)
DEN HAAG, HUYQENSPARK 22
SPECIALITEIT i
BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS
MET SAFE.INRICHTINO.
VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE
INTERNATIONALE TRANSPORTEN
enkele doekoens (vooral de vrouwelijke doekoens)
goed op de hoogte zijn met de inlandsche
kruidkunde en zelfs genezingen bewerken: de meerder
heid dezer mannen en vrouwen zijn misdadige
charlatans. Hunne medische methoden bestaan in
hoofdzaak uit bezweringen. Wonden worden bij
voorkeur met speeksel bewerkt, menschelijke en
dierlijke excrementen als artsenij gebezigd. De
doekoen is ook sterrewichelaar en stelt voor u
vast onder welke maanfase of sterrestand ge een
reis moet ondernemen, een vrouw zoeken of in de
loterij spelen. De doekoen verschaft talismans,
zoogenaamde djimats: ge kunt een middel koopen
om ongestraft te stelen, om u onkwetsbaar en
zelfs om u onzichtbaar te maken. Ge kunt u bij den
doekoen een gddstukje aanschaffen, dat de wonder
bare eigenschap bezit zich zelf te vermenigvuldigen
of een boomtakje, dat u binnen een maand een
rijke vrouw bezorgt. Hebt ge bij geval een vijand,
dien ge uit den weg wilt ruimen: even bereidwillig
als de doekoen u bidara oepas geeft tegen keelpijn,
of obat seriawan tegen buikloop, zal hij u gemalen
ketjoeboeng reiken om uw tegenstander onbemerkt
te bedwelmen of gongsd, een ander gif, dat hem
een sloopende kwaal bezorgt. Maar niet slechts de
haat ook de liefde Wordt door de doekoens gediend.
Wie ongelukkig mint kan bij de vrouwelijke
doekoen een iiefdedrank koopen, die onmiddellijk
na toediening aan den beminden persoon, bij
dezen de vurigste Wederliefde verwekt.
Onder de functies der vrouwelijke doekoens
noemen wij nog die van vroedvrouw, aborteusc en
koppelaarster; onder de functies harer mannelijke
collega's mogen Wij niet onvermeld laten die van
opspoorder van Weggeloopen dieren (pawang),
bronvinder en slangenbezweerder.
Laat ons nu eens niet eigengerechtig het hoofd
schudden over die geslepen Arabieren, die onbe
trouwbare Indo's, die gemeene inlanders ! Ver
geten wij niet, dat en de sjech badal n de procu
reur bamboe n de doekoen onder een blanke huid
en anders uitgedoscht ook in ons goede Holland
rondwandelen. Of zijn er ten onzent geen lieden,
die den godsdienstzin der kleine luiden uitbuiten
ten bate van eigen beurs? En zijn er ten onzent
soms alleen eerlijke zaakwaarnemers? Zijn er ten
onzent geen gewetenlooze kwakzalvers? Dat deze
uitwassen in de Indische maatschappij nrg veel
weerzinwekkender zijn dan in de Westerschc be
duidt slechts een verschil in graad, niet in wezen.
Moge echter onze Indische Regeering steeds be
seffen, dat op haar de heilige plicht rust al deze
afzichtelijke parasieten, al dit schadelijk onge
dierte grondig te verdelgen.
1) Een uitvoerige beschrijving van de practijken
der procureurs bamboe vindt men in het zesde
hoofdstuk van Mr. C. W. Wormser's boek ,,De
Heilige Gong".
Le Vin Blanc de KRESSMANN-BORDEAUX
GRAVES MONOPOLE DRY
Agence: Comptoir des Pays-Bas at de Paris, La Haye
KALENDERS
Felix Timmermans vervaardigde een aardigen
Pallieter-Kalender voor 1926. Hij teekende op zijn
geestige, naïve wijze twaalf maandbladen, die
elk een in kleuren uitgevoerde voorstelling dragen
in aansluiting aan de belangrijkste gebeurtenis van
de maand. Em. Querido te Amsterdam en De
Sikkel" te Antwerpen zijn de uitgevers.
VANNELUSVARINAS
GOUDZEGEL
5O ets. perPakje.
Een aangename Bezuiniging
een HALF ONS vervangt
vele QOEDE SIGAREN.