DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2531 PEEK & CLOPPENBURG DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 3 per kwartaal of f 10 p. j. bij vooruitbetaling. REPARATIE VAN GEBROKEN KUNSTVOORWERPEN l FREDERIKSPLEIN 15 AMSTERDAM TEOO/TEBBftK VEP/TBEKT FOTO/EN BEdCOOTINd VOOR WOON INRICHTINGEN Clichés Van Leer AMSTERDAM N.V. HAARLEMSCHE SODAFABRIEK HAARLEM - TELEFOON 30 - H. S. F. ZUIVERE KRISTALSODA IN KRISTALLEN EN IN POEDERVORM DUBBEL KOOLZURE SODA NATRIUMSULFAAT (WATERVRIJ) QLAUBER - ZOUT VOOR TECHNISCHE DOELEINDEN Koldewey & Corbière Leidschestraat 30, Amsterdam 9pooitelit0lt in s lindfifbadküipen, Badtaiels, Baby Bascules, Linnenmanden. BIJKOMSTIGHEDEN door ANNIE SALOMONS CXCVII Ik zou langzamerhand een statistiek kunnen gaan aanleggen over diverse booten van de Rotterdamsche Lloyd met hun verschillende vooren nadeelen. Ik zou natuurlijk moeten beginnen met te constateeren, dat ze allemaal op het rijtje af weinig minder dan volmaakt" zijn; maar ieder pleegt dan bovendien nog iets te hebben, waarin hij bizonder excelleert, zijn spécialit du bateau", wat bij de Tabanan de morgendrank is, bij de Patria zijn ideale kapitein, die met de jonge meisjes danst, met de mannen borrelt, mij verzenbundels leent, in n woord: de geboren gastheer; bij de Slamat het feit, dat hij met olie wordt gestookt en record-reizen" maakt en bij de Insulinde het breede promenadedek. Op de'Slamat is het een voordeel, dat er altijd van te voren Wordt aangegeven, wanneer de klokken Worden verzet; terwijl er op de Insulinde telkens op het onverwachtst voor de lunch wordt gegongd of plotseling de thee wordt geserveerd, zoodat je al een kleur krijgt bij de gedachte, dat je spik-splinternieuwe horloge blijkbaar niet erg betrouwbaar loopt; tot je gelukkiglijk tot de ontdekking komt, dat de administrateur zich jacht naar den tropischen tijd toe, (we varen dan ook pal naar het Oosten) en je, weifelend, of er nu nog vijf of nog maar vier en een half uur verschil bestaat, in elk geval de zekerheid mee draagt, da t het onderscheidal maar kleiner wordt... De restaurateur van de Slamat geeft je op verzoek altijd een appel aan je ontbijt, terwijl die van de Insulinde zegt: wacht maar rustig af, je krijgt er een aan de koffie"; maar hij heeft dan ook weer veel betere busjesmelk. Op de Slamat hadden We waschtafels met kastjes, waar je al je kleine toiletartikelen in bergen kon, maar hier heeft de directie, als een gocie huismoeder, kapstokken in de spiegelkast gehangen met Rotterdamsche Lloyd" er op en aan den muur een versch gestreken lap met eindeloos veel zakken en zakjes versierd voor kammen en borstels en fleschjes, die je het gevoel geeft bij een keurig nette Hollandsche tante uit logeeren te zijn. En zoo zitten We dan weer voor drie Weken met ons allen opgeborgen, en varen, schommelende en wel, de Warmte tegemoet. Zoodra je aan boord bent, begint Indiëal Weer, en eigenlijk al in den trein naar Parijs; je hoort dadelijk van allerlei belangen, die in Holland niet tellen, en je merkt onmiddellijk weer, dat, terwijl je in Holland je tenminste verbeeldde nogal wat in de melk te brokken te hebben en nogal kijk te hebben op de verhoudingen, je hier als een onnoozele dwaas naar de uiteenloopende verhalen staat te luisteren. De meedeeling, dat in het Suezkanaal een glas ijswater niet beslaat, omdat de lucht er zoo droog is, brengt je tot dezelfde verbazing en diepzinnige overpeinzing, als een college over grondrechten. De regeering heeft alles tot gouvernements eigendom verklaard; de Inlander kan het slechts in erfelijk bezit hebben.... Als nu iemand van de regeering land wil hebben, moet hij eerst beginnen met die bezitsrechten van den inlander af te koopen; dan is de grond eigendom van het gouvernement geworden, maar soms Wordt de aanvrage dan nog geweigerd.... Tegenwoordig Worden de kosten, die hij voor die bezitsrechten heeft gemaakt, den afgewezene dan tenminste vergoed". Onmiddellijk erop vertelt een mevrouw, dat ze eens een slang van zeven meter dood op een tafel heeft zien liggen, en een jeugdig controleur, wat cynisch onder die erge" verhalen, merkt op, dat hij zijn leven lang in de rimboe heeft gezeten, en nog nooit iets bizonders heeft meegemaakt; alleen eens, toen ze net te paard door de rivier waren gereden, hoorden ze gegil achter zich en toen bleek een krokodil het dijbeen van een Inlandsche vrouw te hebben afgerukt.... Welk nuchter relaas voor een Europeesch hart erg genoeg is, om er 's nachts nogeens over na te griezelen. In de gesprekken aan tafel teekent telkens de Leidsche en de Utrechtsche richting, ethisch en practisch, zich tegen elkaar af; ofschoon het na tuurlijk een onrecht aan Utrecht zou zijn het voor te stellen, alsof de mopperaars, die ethici sjappitouwers" noemen en zeggen, dat opvoeding van den inlander tot niets anders leidt, dan dat hij den Hollander er uit gooit, tot hun partij moeten Worden gerekend. Een verstandig, gematigd man uit Makassar leek me nog den meest hoop vollen kijk op de Neder landsen-Indische verhoudingen te hebben. Hij mengde zich in het gesprek naar aanleiding van de uitlating van een jong idealist, die voor het eerst naar Indiëging en die dweepte met de onbegrijpelijke, diepe ziel van den Javaan, droo mend in zijn donkere oogen." Met een ingehouden stem vertelde de man met twintigjarige onder vinding toen het verhaal van een ambtenaar, die, zóó uit Leiden, vol van de nobelste bedoelingen, in de Indische practijk was gekomen, en binnen het jaar zelfmoord pleegde, omdat hij den spot van de Europeanen en zijn teleurstelling omtrent de Inlanders niet had kunnen verdragen. Een Inlander is geen engel en geen minder waardige. Hij heeft fouten en deugden zooals Wij, maar het zijn andere fouten en andere deugden. Wat ons Europeanen eerst zoo tegenvalt, is, dat Vraagt steeds VAN OUDS HET BESTE MERK de Inlander, zoodra hij toteenige macht is gekomen, de onder hem geplaatste broeders zoo hard en tyranniek behandelt. In onze Werkplaatsen moet ik altijd oppassen, dat de mandoer de vrouwen en kinderen niet te zwaar laat dragen. Maar aan den anderen kant kunnen ze verrassend veel initiatief toonen en hart voor hun werk. En dan vooral in streken, die pas kort tot rust zijn gekomen, heerscht Wel degelijk een dankbare stemming over de veiligheid onder ons beheer. Dat de man, die een karbouw Weggenomen heeft, wordt gestraft; dat er Wezenlijk zoo iets bestaat als bezitszekerheid" is een ongekende weelde voor hen .... Of de berechting moet geschieden volgens de adat of volgens Europeesch recht is nog steeds een zeer moeilijk vraagstuk. Volgens de adat is de man, die goud steelt veel minder schuldig, dan hij, die van een arme een handvol rijst wegneemt, want het laatste is voor het leven noodig en goud is maar luxe.... Er is veel sympathieks in een derge lijke opvatting ; maar is het mogelijk deze wijze van rechtspraak in stand te houden in een samenleving, waar we den zegen of den vloek van onze auto's, onze telefoon en telegraaf, electrisch licht,water leiding en medisch toezicht hebben gebracht?" Tot slot vertelde mijn overbuurman een werke lijk gebeurde anecdote, die me het vleiendste testimonium over het Hollandsche bestuur lijkt te bevatten, dat ik nog ooit heb gehoord. Toen hij tijdens den Europceschen oorlog met een Inlander een vertrouwelijk gesprek had, sprak deze er zijn verbazing over uit, dat Holland zijn invloed niet aanwendde om al dien elkaar bestrijdenden stammen in Europa vrede te brengen. Zie ons nu eens", zei hij voldaan, vroeger was er elk jaar oorlog; we hebben elkaar te vuur en te zwaard verwoest; en nu is er al meer dan tien jaar niets meer voorgevallen." Met welke pluim onze veel verguisde regecring, dunkt me, meer dan tevreden kan zijn. "Èfj. VANESCHAICk~ Korte Jansstraat 5*1' - Utrecht WONINGBUREAU ASSURANTIES TELEFOON 125 v.VOLLENHOVEN 'S STOUT