No. 2532 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Nieuwe Engelsche Boeken door WlLLEM VAN DOORN NIEUWS OVER LAFCADIO HEARN Lafcadio Hearn's American Days. By EDWARD LAROCQUE TINKER. Designed and IIlustrated by the Author. Lane, 1925. 18/?. Er zijn uitgeversfirma's die de kunst verstaan telkens met iets verrassendsvoordendagte komen. De firma John Lane, alias The Bodley Head, is er een van. En dit mooie kloeke boek, met z'n pak kende en artistieke houtsneden, beelden uit 'n verdwijnend of reeds verdwenen Amerika Welke de lezer terstond in de stemming" brengen, ? dit mooie boek verdient 'n welkom onthaal. Ook als 't minder mooi was zou het welkom zijn, omdat het ons de figuur van Lafcadio Hearn, zo magneties en zo ongrijpbaar tegelijk, nader brengt. Ieder beschaafde dient z'n Japanse schetsen en studies te kennen. Ze zijn trouwens zeer bekend, al is 't vaak in Duitse vertaling. Maar men mag tevens Wel 'ns aan het feit worden herinnerd dat Hearn al heel Wat geschreven had vóór z'n Japanse tijd en dat ie z'n schrijversvak feitelik had leren beoefenen in de landen van Uncle Sam. En dat ie geen geboren Amerikaan was, maar 'n Brits onderdaan van eigenaardige afkomst; dat er van vaderskant Iers bloed in 'm zat, en Engels, en Zigeunerbloed; dat er in de stamboom van z'n moeder, 'n Grieks meisje van Santa Maura of Leucadia (vandaar de naam Lafcadio), behalve Hellenen ook Arabieren en Algerijnen voorkwamen; kortom dat ie zoals Edw. Tinker het uitdrukt 'n raar soort menselike cocktail was. En dat ie z'n hele leven lang zich, zonder reden, vervolgd achtte door ,,de Jezuïeten". En dat ie maar n oog had (Het andere Was ie kwijtgeraakt in z'n gymnastieklokaal). En dat dit ene, zeer bij ziende oog, tot meer dan normaal was uitgedijd.. Als negentienjarige kwam ie in NeW York, bleef daar omstreeks twee jaar, vestigde zich toen in Cincinnati, en trok zes jaar later, in Oktober 1877, naar 't romantiese Zuiden, naar 't nog goeddeels Franssprekende Nieuw Orleans, met z'n negers en Kreolen. Al die tijd hield ie lichaam en ziel bij mekaar met journalistiek, maar z'n stukje brood was schraal, en hij hield zo van stevig eten ! Ook hield ie van de gekleurde dames, die hem d'r Franse patois leerden, overleveringen vertelden, en introduceerden bij gewichtige personen in de kleurlingenwereld. B.V. bij Marie Laveau, 'n wichelares en Voodoo (of Vaudoux) Queen", die bij nacht, in 'n met cypressen begroeid moeras, optrad als leidster bij de aanbidding der heilige slang. Ze was 'n forsgebouwde, schrandere mulattin, met 'n zeer ruim geweten. Ze had 'r spionnen overal Waar neger-bedienden in huis Waren, en haar macht en invloed waren groot. Maar Lafcadio Hearn vond in haar 'n zeergewaardeerd leveran cierster van kopie, kopie waarop de aanstaande vertolker van Japan z'n uiterste best deed; kopie, waarop de uitstekende stylist zwoegde en ploe terde; kopie die 'm, in deallerletterlikstezin,zWeet en bloed kostte. Want het kan daarginder warm zijn, en de muskieten zijn geenszins mak ! In elke kunst heeft men figuren die men grote meesters-in-'t-klein zou kunnen noemen. Zulke figuren zijn in de Hollandse schilderschool Metsu en Terborch, in de Nederlandse litteratuur de schepper van de Camera. Bij de allergrootsten,bij'n Rembrandt, 'n Shakespeare, 'n Cervantes, horen ze niet thuis. Ze vallen in 'n lagere kategorie, maar wat betreft hun artiest-zijn, staan ze gelijk met welke grote dan ook. 'n Zodanige is Lafcadio Hearn. Hij is geen schepper van onvergetelike ge stalten. Hij heeft de galerij niet verrijkt, waarin Hamlet staat naast Faust, Don Quijote naast Ibsen's Brand, Tartuffe naast Pecksniff. Hij is fijn, tekenend, kleurig; z'n drang naar 't exoticse, z'n absoluut vrijzijn van rasse-vooroordeel (behalve ten opzichte van de Joden), maken 'm tot 'n ideale vertolker van volken en geslachten die ons verre staan. Hij beschikte jegens hen over 'n maximum sympathie. Anderen mogen hem in feitenkennis overtreffen, ofschoon ook dit moeil'ik is, gegeven z'n weetlust die tegen generlei moeite opzag, in begrijpen-met-het-hart overtreft hem niemand. Maar deze waarheid gaat niet op voorde blanken, Waarmee d'ie voor korter of langer tijd bevriend was,en waarmee d'ie steeds, 'n enkele uitzondering daargelaten, te eniger tijd ruzie kreeg, waarbij dan z'n levendige verbeelding vaak erger bleek, dan de derdendaagse koorts. Tinker's biografie, Warm ofschoon met 'n tikje humor geschreven, windt geen doekjes om hetgeen in Hearn verkeerd of belachelik was. Right or wrong (zegt ie in z'n voorrede), / have arrived at the conclusion that any fact or event that would influence in any way the judgment of an average man or woman as to the character of another is pertinent and should be included.... / have honestly attempted to write not a defence or special pleading, but a biography, accurate and impartial, without suppressions or undeserved puffings, and / have used the utmost care and diligence in substantiating the truth of every statement. In Maart 1890 vertrok Lafcadio Hearn op de bonne fooi naar Japan. Daarmee eindigden z'n Amerikaanse dagen; daarmee begon dat gedeelte van z'n loopbaan waaraan hij z'n meeste roem dankt; daarmee houdt Edward Tinken's boek op. Maar voor het ten volle Waarderen van Hearn's Japanse dagen is kennismaking met z'n doen en laten in Amerika 'n noodzakelikheid. LLEWELYN POWYS Ebony & Ivory. By LLEWELYN POWYS. Qrant Richards, 1923. 6;?. Thirteen Worthies. By id. Grant Richards, 1924. 5<?. Black Laughter. By id. ld., 1925 6 . Hij is uit de gouw van Thomas Hardy, uit Dorset. Z'n naam is Wels en zou door Shakespeare Fluellen zijn gespeld. Hij is humanisties, littérair, opgeleid en heeft college gelopen in Cambridge. In 1912 gaf ie (acht en twintig jaar oud) lezingen over Engelse letterkunde in de Verenigde Staten. Daar aan maakte gesukkel met z'n gezondheid 'n einde, en in 1914vinden wij 'min Brits Oost-Afrika, Waar ie Weer op krachten komt. Hij gevoelt zich zo flink, dat ie zich ter plaatse vestigt als veefokker, met veel schapen, gelijk Vader Jakob, maar ove rigens meer verwantschap vertonend met Job, den draken een broeder en een metgezel der jonge struisen". Z'n leven aldaar heeft ie geschetst met de onvermijdelike verdichting tussen de waar heid in z'n derde boek, Black Laughter". Hij was geen Robinson Crusoe uit onweerstaanbare roeping: geldelike redenen deden het hunne om 'm tot miniatuur-herdersvorst te maken. Maar die geldelike redenen waren eigenaardig: naar rijkdom verlangde z'n hart niet. 'n Vast inkomentje, honderd pond 's jaars b.v., en dan 'n cottage in 't onwereldse Westen van Engeland, met boeken, papier en inkt 'n Wijnkelder was geen vereiste. Of ie precies honderd pond 's jaars uit OostAfrika heeft Weggesleept weet ik niet, al komt het me twijfelachtig voor. Wel Weet ik dat Llewelyn Powys, na omstreeks vijf jaren in de zoniet hui lende dan toch blatende Wildernis te hebben door gebracht, met vreugde Weer wegging, naar patria. Afrika is 'n wreed land, en Powys heeft het met meer dan een brandmerk in z'n ziel verlaten. Hij doet in z'n eerste boek graag min of meer cynies en krachtpatserig. Het is 'n pose, die te begrijpen en te vergoeliken valt. Soms geeft het aan de schetsen en verhalen iets onafgewerkts, wanneer, na 'n omstandige beschrijving, het eind komt in 'n aantal brokkelige, zakelike" zinnen. Maar even vaak is het effekt er des te groter om. B.v. waar 'n blanke Nimrod zo maar" op 'n groep zebra's schiet, 'n Dag later rijdt ie het toneel van z'n heldendaad voorbij, en ziet daar iets dat 'm voorgoed bijblijft: 'n zwerm gieren fladderend om de geschoten zebramerrie, terwijl de hengst ze telkens Weer verjaagt. En anders dan bij Rudyard KipHng speelt geen Engelsman hier de rol van dolend ridder, tegenover de aan tropenkoller lijdende niet-Engelse blanken, 't Is alles een pot nat, een gore bende, en de settler die 'n zwarte schapendief straft" door 'm vast te binden in 't kurkdroge gras, dat ie vervolgens aansteekt, die veehouder is 'n Engelsman. Black Laughter" is 'n beter boek, even interes sant, maar gelijkmatiger, minder fel, en ongefor ceerd. Niemand zal, als ie 't eenmaal begonnen is te lezen, halverwege blijven steken. En later loont het 'n herlezing ten volle. Hetzelfde kan gezegd worden van de Thirteen Worthies, keurige schetsen, alle van persuonlikheden die in de tuin der letteren 'n eigen hoek of hoekje hebben gekultiveerd. O.a. van Beau Nash, de officiële ceremonie-meester van het achttiende-eeuwse Bath. Eens kwam Wesley daar prediken, en Nash verzocht 'm, zeer beleefd, heen te gaan, want Wesley's preken "frightened the pcople out of their wits." "Sir, did you ever hear me preach?" inquircd the Puritan of the Dandy. "Nu" came the answer; "but I judge by common report." "Cominon report, sir, is not enough. Give me leave, sir, to ask, is not your name Nash?" "My name is Nash." "Sif, I dare not judge of you by common re port." And with that, so the story runs, the man of fashion uttered not a Word more, but Walked silently away. GIFT BOOKS The Duenna: A comic opera in three acts by RICHARD BRINSLEY SHERIDAN; with an Introduction by NIGEL PLAYFAIR, and illustrated with the designs for costumes and scenery used in the production at the Door eenvoudige behandeling met ABIS garandeeren wij abso luut afdoende bestrij ding van Kakkerlak ken en andere schade lijke insecten, mus kieten, wandgedierte, enz. Vraagt inlichtingen en prospectus voor schepen, gebouwen en particulier gebruik aan N.V. A.B.I.S., Mij. ter Afdoende Bestrijding van Insectenschade. Heerengracht 281 Tel. 32281 Amsterdam Lyric Theatre, Hammersmith and other drawings by GEOROE SHERINGHAM. Constable, 1925. 21/?. ' They' and The Brushwood Boy: By RuoyARD KIPLING; with il), by F. H. TOWNSEND. Macmillan, 1925. 10,'?. Het zijn beide herdrukken, en geen van beide wereldschokkende litteratuur, al hebben zowel Sheridan als Kipüng met 'n aantal eerste-rangswerken naam gemaakt. By The Rivals kan The Duenna niet halen, en Kiplings boek verschiet van kleur naast de forse Plain Tales from the Hills en de fantasierijke Jungle Books. The Duenna" is echter met groot succes kort geleden weer ver toond, en daaraan heeft nummer een, met vier en twintig mooie illustraties (waarvan twaalf in kleuren) z'n herleving te danken. Iets dergelijks geldt voor de twee verhalen van Kipling, wier kwasi-mystiek karakter mij minder kan bekoren dan de talrijke bijbehorende platen. Mooie boeken voor Kerstmis zijn 't allebei. Mist Grenslooze grijsheid Peillooze^oneindigheid.. Lichtlooze ledigheid Stilstomme eenzaamheid. Spookschaduw doemt dof op. Rood licht aan mastetop. Knarsend gromt se h n efgeklop. Schuimbruisend kielesop. Scheurend' sirenekreet. Gillende jammerkreet. Woestwilde Wanhoopskreet, Snikkende menschenkreet Grenslooze grijsheid PiMlIooze^" oneindigheid Lichtlooze ledigheid Stilstomme eenzaamheid W I L L Y DE KONING YANDEWEEK DOOR GUIDO DA VERONA Uit het Italiaansch vertaald door CHR. MORESCO?BRANTS DE H & W SERIE DEEL XII Geïllustreerd omslag van B. V.*. N VLIJMEN Prijs ing. 12.90 geb. f3.75 Uitgave van VAN HOLKEMA&WARENDORF AMSTERDAM