No. 2538 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 DIERSTUDIE : JONGE TIJGER Teekening voor ,,cle Groene Amsterdamnier" door H. Verstijntn DE CR1T1SCHE DRINKEBROER SPREEKT: O, zeker dit is ouwe klare, j'Heb merken zat op dit gebied, .Maar nee, het is tcch niet je ware, Mijn oude klare is het niet. CHAR. OP DEN ECONOMISCHEN UITKIJK door Jhr. Mr. H. SMISSAERT EEN NlEUWJAAKSREDK Onder de in verschillende colleges bij den aanvang des jaarsdoor voorzitters uitgesproken redevoeringen, Waarvan ik heb kennisgenomen, is er geen zoo breed van opzet, zoo kloek gesteld en zoo gedocu menteerd, als die, welke de voorzitter der Amsterdamsche Kamer van Koophandel en Fabrieken, de heer E. Heldring, op 5 Januari 1.1. heeft uitge sproken. En ik betwijfel of er onder de redevoeringen, die niet te mijner kennis zijn gekomen, er eene geweest is, die deze evenaardde. Deze in druk verschenen voordracht zal door menigeen worden bewaard. omdat hij daaraan blijvende waarde toekent; zij geeft ons in een vrij beknopt bestek het beeld van den economischen toestand, waarin niet alleen ons land en zijn hoofdstad verkeeren, maar ook andere Europeesche staten en Amerika; zij geeft tevens aan onze Regeering behartigenswaardige wenken om trent hetgeen zij behoort te doen en te laten. Het plan-Dawes van 1924, aldus de heer Heldring, en Locarno in 1925 zijn uiterst belangrijke schreden op den weg naar het economisch herstel, maar n belangrijke belemmering staat aan dat herstel nog in den weg: het beschermend stelsel, dat eco nomische wrijving gaande houdt; wel is er een keer in de geesten, maar de staatsbudgetten zijn in hooge mate afhankelijk van de verzwaarde invoerrechten en dus zal feitelijke keer nog wel lang uitblijven. Ook remt Arrterika's terugvordering van oorlogs schulden terugkeer tot welvaart, vooral Waar men daar (en elders) het natuurlijke betaalmiddel?goe deren afwijst. Overigens kan men de oogen niet sluiten voor de bijzondere moeilijkheden, waarmee ons omringende landen te kampen hebben. In Duitschland is de toe stand ernstig. De tijdens de inflatie sterk uitgebreide nijverheid gaat thans gebukt onder (ook door den hoogen rentevoet) sterk gestegen productiekosten; het werkkapitaal is vernietigd en het geleende geld is heel duur. De faillisementen nemen sterk toe, niet minder de werkloosheid. Het buitenland heeft zijn koopkracht verloren en op de beschermde binnenlandsche markt kan de fabrikant zijn waren ook slecht kwijt: een uiterst benarde toestand. Dit geldt ook, in anderen zin, voor Engeland, dat zware zorgen kent: het onopgeloste kolen-vraagtsuk, het agrarische probleem, de achterlijkheid der industrie, het conservatisme in zaken, de weinige plooibaarheid der vakvereenigingen.... bij dat alles het steun zoeken in heilloos protectionisme; zware zorgen inderdaad ! En Frankrijk glijdt verder in het finan cieel moeras. Ook Belgiëis ten prooi aan geldelijke moeilijkheden. Het stuiten der waardedaling van den franc Werkt, voorbijgaand, ontwrichtend op het bedrijfsleven, dat door beperkte uitvoermogclijkheden toch reeds verzwakt is. Gelukkig is het beeld van Nederlandsen-Indië. economisch en geldelijk, rooskleuriger nog dan voorheen. Intusschen zij men daar voorzichtig: de staat heeft het particuliere kapitaal dringend noodig voor verdere ontsluiting van het land en wake dus ervoor, dat niet dit kapitaal, door den fiscus belemmerd, aan Indiëvoorbij en in andere richting ga. Overigens is hier op velerlei gebied veel, dat tot tevredenheid stemt. Bedenkelijk is, uit vaderlandsch oogpunt, het feit, dat ons aandeel in de Indische importen relatief tegen andere daalt. Nederland.... Met naburige staten vergeleken, is de toestand hier rustig, als op een vreedzaam eiland: rustige bedrijfsomstandigheden, langzaam herstel der lijn van onzen voorspoed. Of die lijn verder onafgebroken verder zal stijgen, waagde spreker niet te voorspellen. Ongunstige factoren elders belemmeren ons, maar belemmerden ons reeds sedert eenige jaren; toch schrijdt ons herstel voort en daardoor stemt liet verkregene tot bevre diging en goede hoop. Over de werking onzer verhoogde invoerrechten valt nog niets te zeggen; onze handelspolitische onderhandelingen met Duitsch land waren geen succes voor onze Regeering; de financieele, economische en waterstaatkundige gevolgen van het met Belgiëte sluiten verdrag zijn niet te overzien en ratificatie schijnt voor Nederland niet aanvaardbaar. Wat onzen economischen toestand betreft, de oogsten waren niet slecht; de berichten uitnijverheidskringen klinken over 't algemeen gunsti ger dan voor een jaar; veelal Wordt met grootere winstmarge gewerkt De lagere kolenprijzen komen o.a. aan de nijverheid ten goede. De treilvisscherij Was betrekkelijk niet ongunstig ; bij de haringvisscherij Was de vangst buitengewoon slecht. Voor de scheep vaart Waren de vrachten in de open markt op nog lager peil dan in '24, dat reeds slechter was dan vorige jaren. De scheepsbouw doorleeft ook bij ons nog zeer moeilijke tijden, hoewel de toestand minder ernstig is dan in het jongste verleden. De interne crediettocstand verbetert langzaam-aan; liet aantal faillissementen daalde. Over het geheel is de werk loosheid wat geringer; gemis aan vakkennis belemmert IMPORTEUR JSTIKRELJBALKMAAB veler plaatsing. Bedenkt men dat ons zielental niet pi.m. 100.000 per jaar stijgt, dan duidt het dalend werkloosheidscijfer een belangrijke absorptie in het bedrijfsleven aan. Wat de staats-financié'n betreft, voor het komende jaar ook mag men wel een over schot venvachten, maar het totale uitgavencijfer (583 inillioen !) is nog buitensporig hoog; aanmerkelijk moet worden besnoeid, eer men van een last kan spreken, die aan een krachtig opbloeien van het bedrijfsleven niet in den Weg staat. Na dit overzicht beschouwt spreker den algemceneii economischen toestand der hoofdstad, dien hij, de tijdsomstandigheden in aanmerking genomen, gunstig acht. Voor bijzonderheden verwijs ik belangstellenden naar de rede. Ik moet dat, tot mijn leedwezen, ook doen voorliet kort doch krach tig en klemmend betoog, waarin de heer Heidring waarschuwt tegen eene wij ziging van de handelspolitiek waaruit de veerkracht van ons bedrijfsleven voor een goed deel is te verkla ren"; de beperktheid dezer kroniek gedoogt zelfs niet eene samenvatting, waartoe trouwens deze bladzijden zich bezwaarlijk leenen. Maar ik zou wel al mijne lezers, die het belang der zaak verstaan (en vooral hen, die door de gehoopte voordeelen van retorsic" zich daartoe voelen aangetrokken) willen aanraden kennis te nemen van de gronden, die den heer Hehring leiden tot de slotsom: een gevaarlijker en meer avontuurlijke handelspolitiek is voor ons land nauwelijks denkbaar. Ook over safeguarding" zeide de heer Heidring treffelijke dingen. Wat ik nog ietwat uitvoerig wil vermelden is de algemeene beschouwing, waarmee spreker zijn over zicht besloot. Onzen economischen toestand acht hij niet ongunstig, beter dan die in omringende landen, beter ook dan in den aanvang van '24. Maar, zoo laat hij dadelijk daarop volgen, men dient zich op voortzetten van krachtsinspanning en bestrijding van groote moeilijkheden voor te bereiden. Rekening houdende met de tegenwoordige mate van ,,Werkloosheid en met een bevolkingstoeneming, welke grootendcels, gegeven de beperktheid van ,,onzen bodem en de moeilijkheden, aan emigratie ,,in den weg gelegd, in de nijverheid plaatsing zal ..moeten vinden, zoeke de Regeering het heil niet in ,,een politiek van slagboomen, maar dient zij er op bedacht te zijn, de welvaart te bevorderen door vermindering van den belastingdruk, verruiming der vestigingsmogelijkheden en vergemakkelijking van aanvoer en afvoer voor bedrijven en een voor de praktijk berekende opleiding". Dit is een duidelijk woord aan een zeer bepaald adres; het geeft in n volzin zoo iets als een werkprogram voor de Regeering, voor elke regeering, die zich geroepen gevoelt haar taak ten aanzien der volkswelvaart te vervullen. Kn dit woord is gesproken door een gezaghebbend, scherpzinnig man. die veel zijdig om zich heen in binnen- en buitenland de verschijnselen waarneemt, waaruit de conjunctuur moet Worden afgeleid en die op grond dier waarne ming den koers wijst, waarin naar zijn inzicht de steven moet Worden gewend, zullen wij in de gewenschte richting varen. Hier is geen politiek" in het spel; hier is de zakelijke beschouwing van een zaken-man, die door studie en nadenken zich een oordeel vormt over de belangen, die met de bevorde ring van onze volkswelvaart verbonden zijn. Aan mijne lezers behoef ik wel geene verontschul diging te vragen over liet feit, dat ditmaal mijne kroniek schier louter aanhaling is, dat hier niet mijn stem klinkt, doch die van een ander Wordt gehoord. Laat mij allereerst zeggen, dat ik het bijna in allen deele (en geheel voor wat zijn slotsom en zijn advies betreft) met den heer Heidring eens ben. Indien ik tot eenig voorbehoud geneigd ben, dan is dat ten aanzien der vraag : niet of onze economische toestand in Ht'25 heter wa> dan de toestand elders in Europa en beter ook dan in '24 ten onzent, maar of spr. niet te zeer daarop den nadruk heeft gelegd en daardoor onwillekeurig den indruk gewekt als bewegen wij ons in een vast-stijgende lijn. Ik erken, dat de heer H., niet dorst te voorspellen dat de lijn onafgebroken verder zou stijgen. Doch het feit, dat, trots ongunstige factoren van buiten-af, het herstel hier reeds eeni^e jaren voortschrijdt, stemt hem tot bevrediging en goede hoop. Zeker, tevreden daarover kunnen wij zijn en vooral ook hoopvol. Maar hoe uiterst langzaam is dit voortschrijden en en hoe ver zijn wij nog van ook maar eenigszins beteekenend herstel" verwijderd ! Hoeveel schaduw is er nog naast de enkele lichtzijden van '25. Doch dit is ten stotte een vraag van waardeering of wel van den hoek, waaruit men de zaak beziet; in betrekking tot andere landen en tot '24, of wel absoluut. Hoe dit zij, wij mogen den heer Heldring heel dank baar zijn voor deze rede. Naar zulk een stem is het goed te luisteren, ook voor de Regeering.