Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2539
VERKEERSJUBILEUM TE AMSTERDAM
100 jaar geregeld verkeer
IN elke familie komt wel eens een
lid voor, dat in het ongelukkig bezit is
van al te wilde haren, die een standje
krijgt van tante, een pak rammel van
pa en dat later, als vermanend woord en
kastijding falen, onder curateele wordt
gesteld.
Zoo is het ongeveer ook gegaan met
het Amsterdamsche verkeer. Dit maakte
het in het groote huishouden van de
hoofdstad soms wel een beetje al te
bont en herhaaldelijk kwamen er klach
ten. Zijn gedrag lokte menigmaal een
bespreking in den familieraad uit en
daar deze vele leden telden, die van
de zonden geen notie hadden en die het
bovendien niet erg mochten lijden,
werden nu en dan krasse maatregelen
getroffen.
Het verschijnsel deed zich aanvan
kelijk niet voor, dat het verstand met de
jaren kwam. Integendeel. De wilde
haren bleven groeien in tal en in last en
zoo gebeurde het, dat er naar een voogd
moest worden uitgekeken, die de gangen
en streken- van het familie-schandaal
minutieus naging, lange betoogen hield
en als het er op aan kwam raak en met
straffe hand tuchtigde.
Deze voogd was de chef van de
verkeerspolitie.
Amsterdam is altijd een stad van
druk verkeer en wild geraas geweest.
Van druk verkeer, omdat het een
handelsstad was en een belangrijk deel
van de goederen van de haven naar de
veemen en pakhuizen per as moest
worden vervoerd; van wild geraas,
omdat de breede wielen van de karren
den kinderhoofdjes, welke men voor de
bestrating bezigde, een minder lieflijke
muziek onttokkelden.
Er is een tijd geweest, dat het verkeer
zoo sterk was, dat het personenverkeer
LINCOLN
de meest volmaakte wagen
AUTO-CENTRALE - Haarlem
riaat kregen als salaris de helft van de
opbrengst.
Op last van den koning werden op
l Februari 1826 de commissarissen op
een vast salaris van / 300 's jaars gesteld.
Dit soort controle werd tot 1854
beHOOFDINSPECTEUR C. BAKKER
radicaal verboden werd. Spoedig begreep
men dat dit nonsens was en de vigilanten
en karossen herkregen weer de vrijheid.
Om toezicht op de voertuigen te houden,
werd de stad verblijd met een commissa
riaat voor het voermanswezen. Op de
pleinen en in de remises werden de
karren, rijtuigen en omnibussen aan
keuring onderworpen en er werden met
kwistige hand boeten uitgedeeld. De
animo om te beboeten was ongemeen
groot, want de leden van dit
commissaOUD-HOOFDINSP. A. P. F. VAN OOST
stendigd. Toen kwam het onder de
politie en de naam werd veranderd in
Voerwezen. Tot leider werd aangesteld
de inspecteur Snijdewind. De werkzaam
heden breidden zich uit en begonnen
werd ook toezicht op het eigenlijke
verkeer te houden. Zoo waren bij het
begin en het einde van
schouwburgvoorstellingen, politieagenten aanwezig,
die inderdaad regelend optraden en
naar wier woorden niet alleen de
apieskoetsiermet den rooden neus,doch ook de
deftige gladgeschoren eigen-koetsier had
den te luisteren. Een der bekendste
leiders van de afdeeling Voeru'czcn was
hoofdinspecteur van Oost, een buiten
gemeen populair chef. Dat Was hij niet
alleen omdat hij de eenige paardrijdende
politieman was bij Koninginnebezoek
reed deze martiale figuur steeds voor
de stoet uit doch ook omdat hij een
wijs man was en wist, dat men te Am
sterdam meer met goede Woorden dan
met bekeuringen en standjes kan uit
richten. Niet minder dan drie en dertig
jaren (van 1879 tot 1912) was hij de
voogd van het hoofdstedelijke verkeer.
Dit was er werkelijk op vooruitgegaan.
Zóó, dat men uit dankbaarheid drie
inspecteurs bij dien dienst naar de
gewone bureaux terug plaatste en de
afdeeling died voortbestaan niet n
hoofdinspecteur, n brigadier en vier
agenten.
Doch spoedig zou het verkeer ver
groeien. Dat gebeurde toen de auto
kwam. Aanvankelijk waren het
electrische wagens brandweerauto's,
vrachtwagens en ataxen maar niet
lang daarna mengde de stem van den
benzinemotor zich in het verkeersgeluid.
Schuchter in den beginne, donderend
thans. Het is de benzinemotor, die het
verkeer nu beheerscht en die het, vooral
wat de groote afstanden betreft,econo
mischer heeft gemaakt. Doch die tevens
het vraagstuk van de orde naar voren
heeft gebracht.
Op zekeren dag stond het spook, dat
men verkeersagent doopte, op het
Muntplein. Het was een diender niet een
groote zwarte snor, die raasde en tierde,
wielrijders van hun fietsen sleurde en
zich de armen uit het lid zwaaide. Men
liep schielijk te hoop. Fotografen kiekten
den razenden Roland, en in de revues
was de verkeersagent een dankbaar
voorwerp om er eenige tafereelcn mee te
YEP/rotKT
FOTO/EN
KóBOOTINGi VOOfc
WOON INNCHTINCjf N
OVERHEMDEN
NAAR MAAT
FR. SINEMUS
20 Lcidschestraat 22 - Amsterdam
Spoor'ïf
Mosten!
? ? ? "* ^-"-j
v W. A Spoor Jr?Culemborc^
N. V. PAERELS'
AMSTERDAM
COMPLETE
Al eiibileer
in
CD
Rokm 128 - Tel 44541
EEtl JAAP
OAffAftm
MACH1NEN
84
TYPEN
\RXHRIfT.
PAPIERWAGEI1BR5EDTE.
HARALD HOYERMANN & Co.
Sarphatistraat 8 Amsterdam
Telefoon 35133
Meest schitterende uitvinding dezer eeuw,
om de schoonheid der vrouw te verhoogen
JLOULTy
OI^PARIS
Eenigst product ter wereM.
da: in zich vereenig: d:
zachtheid der crêm: ei d;
donzigheid der poeder zo.ider
te vlekken of vette mi'<ei.
- Te verkrijg ;n in
- , tubzs vanaf f 0.40
Verkrijgbaar
in alle l'klasse
parfumerie-en
kapperszaken.
Filiaal voor
Nederland
en Koloniën :
Leidschekide98
- Amsterdam
Telefoon 36372.
vullen. Het duurde heel lang vuur
autoen karbesttiurders beseften, dat dezo
man er voor hun bestwil stond, al schuld
hij ze wel eens uit.
In den loop der jaren zijn de/e
botsende vrienden zwijgende figuren
geworden, die een bordje omdraaien.
waarop het woord stop geschilderd i-.
IX' stiiipbewc'gingen werden nisti.,
gebaren en deze leidden weer tot tle
sjniaphores zooals z.' in Kopenha;;.n
worden toegepast.
Ook over het verkeer is in zekeren /.in
rust gekomen, al moet het zwarte schaap
uit de familie, welke we hier boven
schetsten nog menigmaal t.;t de orde
geroepen worden. Men d ~. ingt hem niet
gele strepen, gebaren, r^rden, bekeu
ringen en waarschuwingen, men p:;ait
hem met zoete vleierijen, zouals daar
zijn de prnpagandateekLr.ingcii van Van
Vlijmen en de lokkende, woorden van
de agenten der mntnrhrigade.
V'luchtheuvels zijn z'n leidsliedeii geworden en
men voert hem over geluiddempende
bestrating.n, waarvan en dit tusschen
twee haak j's ----- het eene gedeelte nog
gauwer stuk is dan het andere. En als.
klap op de vuurpijl komt straks,
niett ?-? nst.iande z'n beter gedrag, een
li'.iximum snelheid van 30 kilometer
voor de geheele stad.
In totaal telt .Amsterdam volgens de
laatste gegevens (iötitl vierwielige motor
rijtuigen, 22(10 motorrijwielen, 3000 be
spannen karren, 14000 handkarren,
(«?elke beide categoriën relatief achter
uitgaan) en 'schrik niet: 200.000
trapfietsen, de groote ergernis van de
goede sukkelende tante, die gemeente
tram heet. Deze
voortbewegingsmiddelen, waarbij nog een kleine duizend
tramwagens komen hebben in 1925
echter niet /.onder medewerking van den
voetganger bijna vijftig dooden ver
oorzaakt.
S.