No. 2540 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 MODEDRACHTEN OP DE TENTOONSTELLING TE AMSTERDAM Teekening voor ,,de Groene Amsterdammer" door E. H. J. Woutersen?van Doesburgh 1886 1910 185G 1895 1926 MODEBEELDEN door ELIS M. ROGGE Van den hoepelrok tot op onzen tijd TT? R is een versje, dat ons weet te vertellen: -^ Alles lacht om de dracht van een vorig geslacht, doch dit wordt niet bedacht door 't geslacht dat thans lacht. Houd dit in gedachte als ge ziet op de tentoon stelling van de Vereeniging ,,Kunst aan het Volk" in het Stedelijk Museum te Amsterdam, de modedrach ten, die verband houden met de interieurs der laatste vijftig jaren. Daar zit Rie Knapper in haar crinoline-kostuum van 01 g;veer 1856. Ze draagt een snoezig zijd je, mille tieurs met korenblauw zijden lint afgezet. De rok met vier breede strooken deint lustig mede met de wijde hoepels. Daaronderuit gluurt telkens guitig het met kanten bezette pijpenbroekje dat boven de witte katoenen kousen en lage haklooze zwarte schoenen zediglijk de beenen omgeeft. Het puntig, aangesloten lijfje heeft van boven als uit snijding de sierlijke, golvende lijn, die de schouders nog even onbedekt houdt, maar strak rond om den hals loopt. Kleurige bloembollekes verlevendigen hier en daar het toilet. Als het jonge meisjr zich in eigen salon beweegt en de sierlijke krulletjes langs vourhoofd en slapen spelen, dan wijdt ze zich met gracieus handgebaar aan het frivolité, dan haalt ze, terwijl de speeldoos tingelend zoetsmeltende aria's doet hooren, het zilveren iodderijn doosje uit haar réticule en houden de bezoekers den neus boven het met reuk water gedrenkte sponsje. Zij zelve versmaadt dit op den openingsfeestdag en geniet liever de geuren van den bloemkoolvormigen bloemruiker, die in een stijf wit, uitgeslagen papieren kornet en witte linten op het gladde met olie onderhouden tafelblad ligt. Gaat Rie «Knapper op bezoek bij de vriendinnen in de andere salons, dan slaat zij haar doorgewerkten doek om, en zet haar grooten küfelhoed op. Max von Boehn die zijn studie over de mode in 17e, 18e en 19e eeuw in een serie mooie boekjes vastlegde, zou bedenkelijk kijken over dien vorm, want We zijn, zegt hij, reeds in de dagen van de kleinere geheel met bloemen gevulde luifels. Doch die groote luifelhoed staat best, We lachen er volstrekt niet om en kunnen deze kleeding volkomen \vaardeeren. Ze is in n woord schattig" en strekt het jeudig persoontje dat haar zelf maakte tot eer. Naast Rie Knapper zien we M. Lubbe. Ze is getooid in den lappenrommel van 1885. Het toilet is geheel naar den eisch gemaakt op de Rotterdamsche industrieschool evenals dat van 1880 en 1895, welke drachten gebruikt Werden in het stukje opgevoerd ter gelegenheid van het schooljubileum. Welk een overvloed van zijde en kant werd er destijds onsmaakvol geëtaleerd zonder eenig begrip van lichaamslijnen en lichaamsvormen. Tien jaar later in 1880 is 't nog niet veel beter. Dan zien we als mode artistique verschijnen de queue de Paris, die Annie Bodde ten spijt van haar jonge jaren als een oude tante meesterlijk weet te dragen. Nu wordt, zooals vele tijdgenooteii zich nog zullen herinneren, het kostuum gecompli ceerder. Fluweelen draperieën golven over de dikke ge ribde stof. Saai-donker is de kleur, als versiering dient breede kant in dezelfde tint; verder heeft dit kostuum een hoogen halsboord stijf van baleinen, lange wijde schepmouwcn en op straat een bijpassend niantilletje. Het hoedje, hoe vreeselijk onbevallig met het wippende roosje in top. Over de lange krullen zou Max von Boehn als typeering van deze dracht, vreezen wij weder, de schouders ophalen. Geen wonder, dat men tot een ander uiterste overslaat en Jo Noorlander 1895, zich meer thuis gevoelt iu haar eenvoudig zijdie van klein patroon niet effen blauwe zijden biezen. Nu hebben we de verbreeding van boven, de wijdnitstaande pi.fmouweu. Ze waren lastig ond'or den mantel, lastig bij 't inpakken van koffers, maar het fibre" de crèpe papieren voering had een onkreukbaar en elastisch vermogen. De lange rok strijkt rondom over den grond. Met den eersten kleinen platten ronden hoed weet men nog geen raad. Ze wiebelt, zooals bij Jo Noorlander, boven op het hooge kapsel. Ze werd ook wel gedragen van het voorhoofd lijnrecht omhoog tegen het haar aan, met lintjes vastgestrikt naar achteren. Doch bij het begin van de nieuwe miw begint het ook in de kleeding te dagen. Dan ontstaan de reformbeweging en de Vereeniging ter verbetering van Vrouw'enkleeding. Een groep vrouwen hier in ons kleine Nederland hecfi den moed openlijk met de mode te breken en een gezonder dracht in te voeren, die allereerst gebaseerd w'ordt op de Empiretoiletten begin 19e eeuw. De japonnen, gedragen door B. Haringhuizen HK10, C. Waayer 1905, R Würdemann 1910 en M. van Houten 1915, zijn gemaakt door de firma Metz en Co (Liberty). Velen onzer lettressen zullen ze zelf in bezit hebben gehad en mede door worsteld hebben den tijd van de sleep niet alleen aan avond- maar ook aan huis- en straatjapon, toen er steeds weer moest worden geborsteld, nieuwe stootkanten moesten Worden opgezet en we handen te kort kwamen om op straat, sleep, parapluie, handtaschje en boodschappakken te torsenen en het kind moeder bij den rok moest vasthouden. We hebben ook de wijde smockjurk gekend met haar strenge, logische versiering van iugeregen plooitjes, uit Engeland tot ons gekomen. Een ingetogen kleodij sluitend om hals en polsen, de schoenen onzichtbaar. En, fel contrast, staan we ttn slotte vóór Annie van Vrijberghe de Coningh 1920 met het shingled haar, de ontbloote hals en armen, den korten rok, de lichte zijden kousen en met goud bestikte hoogge hakte schoentjes, het ondergoed tot een minimum beperkt, in de hand. ... de cigaret ! ! Aan ons nageslacht het oordeel over dc;e kleedingperiode en....de lach! TI ut passé! Zoo zal ook deze mode voorbijgaan, laat ons hopen om in meer vrouwelijke banen te geraken. De jongt meisjes, die zoo vriendelijk waren haar hulp tut liet welslagen van deze tentoonstelling te verieeneii, zijn allen leerlingen der K'ijksnormaalschool en het Instituut van Kunstnijverheidsonderwijs te Amsterdam. De k< stiinms worden slechts op enkeledagen gedragen. VAN ALLES WAT OoOONTSTEKINCi DOOR RUPSEN'. Door de Universiteit te Ziirich, afdceling oogheel kunde, Wordt een waarschuwing openbaar gemaakt., die zeker overal dient gehoord te Worden. De oog artsen aldaar hebben n.l. de ondervinding opgedaan,. dat oogziekten dikwijls ontstaan door het binnen dringen van een rtipsenhaar. Deze haren zijn 7,00 fijn e'ii zóó scherp, elat /.e na weken en maanden het oog ge heel doordringen en zelf s lm t regen boog vlies naderen,. Pijnlijke ontsteking, maanden - jaren lange ziekte.. zelfs blindheid kan er het gevolg van zijn. De gewone donkerbruine behaarde rups, (Bonibyx rnbi), elie in den zomer en herfst veel voorkomt, is een van de gevaarlijkste, daar deze zoo sterk behaard is. Het ongeluk gebeurt meestal, doordat kindtr^n niet Weten wat de gevolgen kunnen zijn en elkaar met znu'n eng" heest plagen. Zoo gebeurde het, dat een meisje zoo'n rups op haar platte hand hield en een speeksel! kameraadje een klap onder tegen haar hand gaf, zoodat de rups met kracht tegen haar gezichtje, tegen 'net oog vloog. De gevolgen waren zeer ernstig. Met een langdurige oogziekte moest deze speelschheid-dooroiiknnde geboet worden. SALOMO ALS RECHTER. Voor de rechtbank te San 1-rancisco werd onlangs' ecu pmces gevoerd, dat zeker niet alledaags was, maar tevens een wonderlijk licht werpt op de Ameri kaan se hèrechtspraak. Een zekere Mevrouw Shalner, die echtscheiding aanvroeg, kwam met haar echtgenoot overeen, dat ieder van hen e helft van den inboedel zou behouden. De man bracht dit besluit letterlijk tot uitvoering. liet de piano, tafels, stoelen, kasten enz. precies in tweeën zagen en de helft van elk meubel aan zijn ge scheiden vrouw per lastauto thuis bezorgen. Door de vrouw werd een eisch tot schadevergoeding ingediend, wegens vernieling van haar inboedel; doch de rechte r stelde den man in hèt gelijk, daar hij letterlijk volgens den scheidingsafspraak gehandeld had en de vrouw moest de proceskosten dus bovendien nog dragen. Deze rechter hield zich zelf ongetwijfeld voor een: Salomo, doch liet begrijpen en toepassen van de gce^t der wet eischt blijkbaar een andere mentaliteit als waarvan deze ivchter een voorbeeld gaf. XEI.LY VERZOEKE ALLE STUKKEN VOOR DE RUBRIEK VOOK VROUWEN" IN TE ZENDEN AAN HET SECRETARIAAT VAN,, DE GROENE AMSTER DAMMER", KEIZERSGRACHT 333, FA.MSTERDAM. Wie YOGHURT van OUD-BUSSEM eet, wordt oud, maar blijft jong, KERKSTRAAT 187. - TKLFFOON -19H4.