Historisch Archief 1877-1940
No. 2540
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
KLEINE MISÈRES
doorMiNCAVERSTER-BoscH REITZ
Lee f tijd-dilemma
"POEN zij op die advertentie voor een
huishoudster schreef, kon zij nog net
precies over zoo veel geldmiddelen be
schikken dat zij in 't lugubere pension
dat haar herbergde, z'n groezelige gast
vrijheid nog twee weken kon betalen.
En toen zij op zicht was gekomen en
in overweging genomen, wist zij met
wurgende zekerheid dat zij met den
alleruiterste zuinigheid nog maar n
week bestaansmiddelen bezat.
En dat had den doorslag gegeven.
De doorslag tot 't zeggen van den
leugen die onontbeerlijk bleek te zijn
bij 't veroveren van haar nieuwe toe
komst. De gevraagde huishoudster
moest tusschen de dertig en veertig
jaar zijn; best! Zij was vijf en twintig;
veel zorg en een benepen bestaan
hadden haar vroeg oud dcen worden;
zonder eenig bezwaar legde zij er dus
tien jaar op, ging door voor vijf en
dertig en kreeg de betrekking. Dat was
al lang geleden; al die jaren had zij 't er
goed gehad. Ze had gewerkt, gesloofd,
gezorgd, en was gewaardeerd. Toen
Mevrouw, door een slepende ziekte
ondermijnd, zich langzamerhand uit de
dagelijksche beslommeringen terugtrok,
was zij 't die de woonkamer voor
Meneer en de kinderen gezellig en goed
verzorgd hield, was zij 't die een open
oor, een open hart voor de belangen,
de rampjes en de Wenschen der kinderen
had, was zij 't die door haar voort
durende oplettendheid in groote en
kleine dingen, de ontbrekende huis
vrouw gewetensvol verving.
En ze leefde op in die omgeving die
haar noodig had, waaraan zij haar
beste krachten gaf.
Juf wordt hoe langer hoe jonger",
zei meneer, als juf op haar verjaardag
befuifd werd,en dat vonden zij allemaal;
ze Was heel geen oudje van over de
veertig, ze kon best voor dertig door
gaan !
En dan kreeg ze een kleur, lachte
witjes, toch wat verlegen, schuw om
den diep verborgen leugen dien zij plotse
ling, verraderlijk, aan de oppervlakte
zag komen.
Toen stierf mevrouw.
't Gaf een onverwachtsche, korte
emotie, Veel bezoek, een drukke
begrafenisdag, daarna effende zich weer
de stroom van 't dagelijksch leven.
Zij die immers al zoo lang voor alles
zorgde, Was gebleven, en zij die wegging
was al zoo lang uit 't levende, bezige
bestaan terug getreden.... Zoo bleef
eigenlijk alles bij 't oude.
Heerlijk voor Papa dat juf zoo
uitstekend is", zei een der getrouwde
kinderen, met een zucht van voldoening.
,'/t Is een lot uit de loterij", zeiden
goede kennissen, er behoeft nu eigenlijk
niets in je vader's leven te veranderen".
En de waardeering voor Juf steeg.
Maar toen gebeurde 't dat de stille,
vreemde kracht in juf's leven begon te
Werken die de een je noodlot noemt en
de ander je eigen booze gezindheid.
Juf's verknochtheid aan den we
duwnaar werd een andere dan die aan
den man van haar mevrouw. Ze begreep
zichzelf niet; er was toch immers niets
veranderd....
Nooit in al die jaren had zij een
verboden genegenheid voor hem gevoeld.
En nu
Ze regeerde de huishouding niet nog
devoter zorg, nóg scherper zuinigheid,
nog liever, tactvoller attenties. En
cultiveerde haar uiterlijk.
Ze was knapper geworden in den loop
der jaren; de goede voeding en de
rustige, verzorgde levenswijs hadden 't
vaal-grauwe, ouwelijke, schrompelige
tnenschje met de dunne, kleurlooze
haren en de geslagen-honden-oogen doen
uitgroeien tot een frissche gezonde
vrouw.
Wat den weduwnaar niet ontging, en
de kommernis in z'n hart bracht dat
zij nog Wel eens zou kunnen trouwen.
Men zegt dat de doorsnee-man de meest
complete egoïst is.... En op een avond
dat hem de behagelijkheid van zijn
goed verzorgde home overliep, bracht
hij zijn bezorgdheid onder woorden.
Juf", zei hij, zoo'n beetje vragend,
vriendelijk-ernstig, U bent toch eigen
lijk een toonbeeld van vrouwelijke
deugden! Ik geloof dat gén vrouw
volmaakter dan u, 't een man in zijn
huis aangenaam zou kunnen maken....
Denkt u er nu nooit eens over om zelf
te trouwen?"....
Hij zweeg en zij zweeg ook.
Hij herinnerde zich onrustig de op
vatting dat noodlottig gebeuren, door
sterk denken daaraan, naderbij kan
worden gebracht....
Zij voelde zich beduusd, overweldigd
door den klank zijner woorden die zij
zoo lang al, stil voor zich heen, gedroomd,
bepcinsd, gehoopt had....
En in dat oogenblik van zwijgen keek
hij naar haar die daar zoo flink, zoo
door en door gezond, zoo appetijtelijk
voor hem stond; en de duivelsche
geniepigheid van z'n zelfzucht bracht
hem een ingeving.
Hij lachte gemoedelijk.
Eigenlijk is 't gemeen van me om
zoo iets te veronderstellen ; op uw leeftijd
kom je daar zoo makkelijk niet meer toe.
Hoe oud bent u ook Weer... . laat 'ns
kijken.... U bent bij 't huwelijk van
al de kinderen geweest.... een jaar of
tien dus al.... Dan bent u al danig in
de veertig !"
Hij keek haar quasi verbaasd aan:
Waar blijft de tijd ! Nee ! Zoo
tusschen de veertig en vijftig.... dan
maak je je toch eigenlijk maar belachelijk
om dan nog te trouwen !"
Ze hield de oogen neergeslagen, een
gloeiende blos lag over haar gelaat; ze
voelde 't bloed kloppen in haar slapen,
zag, strak tusschen haar wimpers door,
haar wangen als hooge, roode, trillende
kussentjes....
Nu wist zij dat de leugen van haar
leeftijd stond tusschen haar en hem;
ze voelde 't woeste hartkloppen dat
haar wee en kil en duizelig maakte. . . .
Zou ze 't nu maar ineens zeggen
Nu dadelijk?
Zenuwachtig streek haar tc.ng over
haar lippen, ze kuchte 'n mal hoog
kuch ju waar ze zelf van schrikte; 't
bracht haar van streek.... ze was nu
zoo zenuwachtig dat alles haar van
streek zou kunnen brengen....
't Kon zóó niet blijven. ... ze zou 't
zeggen, nu dadelijk.... En als een
kind dat straf heeft en Weet dat alles
pas weer goed Wordt als 't maar bekent,
hakkelde ze plotseling gul uit, 't
veeljarig, zorgvuldig bewaarde geheim van
haar leven:
Ik.... ben heelemaal zoo oud niet
als u denkt.... ik ben pas
zes-endertig. ... 't is verschrikkelijk . .. huusch
ik vind 't zelf vreeselijk. . . . maar ik
heb altijd tien jaar gelegen om toen. . . .
vroeger. ... de betrekking te kunnen
krijgen. ..."
Ze hield op, durfde hem niet aanzien,
frutselde al maar, de oogen neerge
slagen, met haar kille, bevende \ingers
langs de ornamenten van 't tafelkleed.
En toen hij al maar zwijgen bleef, ging
ze stuntelig voort: Ik.... benadeelde
er niemand mee en .... en ik was er mee
geholpen. ..."
't Bleef ellendig stil in de kamer. . ..
Toen, na een heele poos zei hij: Tjaa"
En daarna: Zoo zoo". . ..
En toen ze al maar nog met neer
geslagen oogen en de bevende vingers
langs de bruine en paarsche en goudgele
lijnen van 't tafelkleed-patroon, wachten
bleef wachten op wat was hem een
raadsel.... Aan zulke penibele toe
standen moet je altijd maar zoo gauw'
mogelijk een eind maken, toen zei
hij wat afgetrokken: Juf, ik wil van
avond wel wat vroeg m'n groc hebben".
Hij had 't aan de kinderen verteld
toen hij bij hen dineerde, en ze waren
verbaasd geweest, hadden vervolgens
gelachen, waren toen tot verontwaar
diging overgeslagen.
Zoo'n mensen nou toch ! Dat zij
hen al dien tijd had beetgehad, soit !
Ze had altijd best gezorgd, dus wat
kwam 't er op aan ! Maar dat ze dat
nu moest gaan openbaren!"
Als je in 't n bedriegt, bedrag je
in 't andere ook", betoogde een cynische
schoonzoon die meester in de rechten
was.
Nou ja, dat kan Wel, maar daar
hebben we nooit last van gehad, ze was
altijd best"... . verdedigde een dochter,
verzacht door de herinnering aan oog
luikend toegelaten verbodenheden en
Weggemoffelde redenen voor straf.
Nee..., 't lamme van de geschie
denis is dat ze nou natuurlijk niet langer
bij Papa kan blijven, dat voel jelui nou
óók wel ! Ze is op stuk van zaken nu
jonger dan Papa.... zes-en-dertig,
is 't niet?"
Maar gunst.... Niemand wét dat
toch !"
Pff ! Wat doe jij naif ! Alsof zoo
iets niet in no time uitlekt ! En de
meiden ! Je zult zien.... 't Wordt een
schandaaltje en dan zijn wij de risée !"....
De zusters waren er gansch over in
opstand, zelfs onderling. Papa zweeg.
Dacht alleen, lieve hemel had-ie maar
eerder gezwegen....
Neemt ze.... allures aan?" infor
meerde voorzichtig een der zoons.
't Feit dat ze haar jeugdiger leeftijd
releveerde is al allure" genoeg", zei
bits een der dochters.
Dat ze dat nou ook is gaan ver
téllen ! Als We 't niet geweten hadden
zou alles bij 't oude hebben kunnen
blijven", zeurde een ander.
Tjaa. ..." zei meneer en meewarig
heid over 't wankele van aardsche be
hagelijkheid kroop in z'n ziel.
Maar bij de kinderen onderling duurde
't dien avond nog een heele poos eer zij
tot een bevredigende oplossing waren
gekomen.
Ze was door een der meiden naar
beneden geroepen omdat de jonge
mevrouw Molly er was die haar spreken
wou.
Ze legde haar werk neer.... Jammer
was dat.... Hij had dat pak zoo graag
aan, en de voering hing los.
Ze voelde al 't drukkende van een
nog ongeweten narigheid toen zij de
woonkamer binnenging, waar Mevrouw
Molly was. En die beklemdheid bleet',
ondanks Mevrouw M'lly's vriendelijk
heid, m.'.-vroiiW Mally's ophalen van
kinder-herinneringtn, mevrouw Molly's
appreciaties van Juf's buitengewone en
vooi tdurende zorgen.
Maar zie je, juf, nu staan we voor
een groote mm ilijkheid . . . . Een week
of wat geleden vertelde l'apa ons van....
nu ja, dat u eigenlijk veel jonger bent !
En nu moet er natuurlijk verandering
komen, dat begrijpt u wel ! U bent. . . . ?"
Zes en dertig", zei Juf /acht.
Zes en dertig.... En l'apa wordt
zeven en veertig. . . . dat gaat niet. . . .
U begrijpt mij wel hé.... Voor uw
eigen goeden naam ook .... de mensclien
zeggen zoo gauw wat.... en later zon
't n bij 't vinden van een nieuwe be
trekking. ... 'n beletsel zijn".
Ze schrikte.
,,'n Nieuwe betrekking?" herhaalde
ze vragend.
Mevrouw Molly schoot nu opeens
flink op; 't begin was alleen wat penibel
geweest; je weet eigenlijk nooit hou
je zoo'n meiisch moet aanpakken. Maar
nu was ze op gang l
Ja juf, natuurlijk", zei ze vast
beraden. Nu kan 't nog makkelijk. . . .
u hebt zóó een andere betrekking ! \Ve
zorgen natuurlijk voor de allerbeste
recommandaties.... Maar u kunt niet
langer bij Papa blijven !. . . . Gunst. . . .
Wij vinden er niets in, wij kennen u !
Maar de klatseh . ... u begrijpt me wel.,..
Heusch, ik vind 't echt ellendig, maar
We mogen u daar toch niet aan bloot
stellen .... en 't wórdt kletserij !. . . .
u, zoo'n knappe jonge vrouw.... de
men se hen zijn zoo misselijk
kwaaddenkend".
Juf boog 't hoofd, zweeg. Ze had nu
eenmaal niet Ie don de la parole, en
vooral niet in zulke oogenblikken als
deze, dat haar keel toe-genepen was en
haar hoofd leeg van elke gedachte....
Mevrouw Molly trok een bakje
Romeiusehe hyacitithjes naar zich toe....
Papa's licveliugsbloemetjes iu den win
ter je kon aan zulke dingen toch best
merken dat 't mensch avances maakte
rook er aan, zei toen: U blijft natuurlijk
tot We een goede opvolgster hebben
enne.... uw tracteinent gaat, behalve
dit loopende, nog een vol jaar door". . . .
Ze rook nog eens aan de teer-witte
bloesempjes, brak een paar steeltjes af,
stak ze tusschen haar sealskin
mantelkraag
Toen stond ze op, reikte de zwijgende
juf haar hand, lachte extra vriendelijk
omdat ze zich zoo opgelucht voelde nu
dat eorvée achter de rug was.
Nu dan, adieu, We spreken dan zoo
af, dat n ook eens rondkijkt naar een
anderen werkkring.... Want als wij
VOOB
TAFELZILVER
(HANDWERK)
EN
IMITATIE ANTIEK
ZILVERWERK
IN DEN SILVEREN
MOLENBEECKER"
AMSTERDAM DEN HAAG
Kalverstraat 32 Hoogstraat 31
STOPPAGE
van alle kleeding,
onzichtbaar
vlug en billijk,
M¥VALET
from £ondon
AMSTERDAM
BEURSPASSAGE 14 Tel. 44915
WILLEMSPARKWEG 175 Tel. 20333
HILVERSUM Havenstr. 57 Tel. 1506
BUSSUM Nassaulaan 35 Tel. 147
STOOMWASSCHERIJ
HET ZUIDEN"
PIETFR AERTSZSTRAAT 68-74
- Telefoon
22365is uw adres voor het behandelen uwer
wasch. zoowel droog toegeslagen als
opgemaakt. Concurrcerende prijzen en
spoed ige aflevering. Vraagt prijsopgave.
NEIDIG 6 VAN ELVEN.
spoedig iemand vinden, niet waar?"
Ze was in een vaart doorgeloopen
naar hoven nadat ze mevrouw Molly
had uitgelaten. Even had ze in gedachten
gestaan.... Alles leek zoo volkomen
onwezenlijk . . . .zoo onbestaanbaar ver
schrikkelijk .... Ze moest Weg. . . . wég
.... omdat ze te jong was. ... te jong
En ze was nu net precies zoo oud als
zij had moeten zijn.... nu tien jaar
geleden .... Waarom moest ze nu weg...
Was niet alles precies hetzelfde ge
bleven.... zorgde ze niet precies even
goed als vóór dat zij wisten?. . ..
Ze slikte zenuwachtig, langzaam
druppelde traan na traan langs haar
wangen....
Toen veegde ze haar oogen droog met
de voering die los hing, uit zijn jas. . . .
begon Weer, stil gebogen over haar werk,
te verstellen
Hij had dat pak immers altijd zoo
graag aan