No. 2541 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 AU GAVEAU PARISIEN" American Bar - Dancing Amsterdam Afternoon-ThéDansant 4 6.30 Soiree-Dansante 8.45?12 ALS GROOTSTE ATTRACTIE VOOR DEN DANS DE BEROEMDE ENGELSCHE BAND THELONDON SYMPHONY FIVE" FILM-LITTERATUUR DOOR L. ]. JORDAAN H; ,,Füm," door LUC. Willink. Uitg.: ..Boek en Periodiek" den Haag. ET gaat met de film-litteratuur al precies als met ? defilm-critiek: we worden overstroomd met plaat jes en verhaaltjes en opkammerijtjes terwijl de serieuze publicaties over het merkwaardige en inte ressante maatschappelijke verschijnsel: de film, tot de zeldzaamheden blijven behooren. Het is - op een dood-enkele uitzondering na nog niet mogen gelukken de groote pers tot andere concessies tegen over de film te bewegen, dan tot een nuchteren inlichtingsdienst met wat anecdoten, eerlijk bijeengegraaid uit buitenlandsche tijdschriften. De speciale periodieken, voorzoover mij bekend, zijn foto-albums en amusements-lectuur terwijl het eerste ernstige boek over de cinematografie in Nederland nog moet verschijnen. Ik vraag me telkens weer opnieuw af, hoe dit mogelijk is. Welke vloek rust er toch op de film, dit stiefkind van onze hedendaagsche cultuur dat zij in alles miskend en achteruitgezet moet worden? Hoe kan 't zijn, dat de cinematografie, die leeft in de ziel van de massa als geen andere uitingsvorm, stelselmatig wordt doodgezwegen, gekleineerd en tegengewerkt? Komt het dan bij geen dier tegen standers en onverschilliger! een oogenblik op, dat een verschijnsel, -hetwelk de warme belangstelling en sympathie heeft van vele groote en fijne geesten waaraan tal van belangrijke kunstenaars hun beste krachten wijden, een andere waardeering verdient, dan gematigde indifferentie en minachting? En hoe zit het met de uitgevers meenen zij, dat er geen publiek zou te vinden zijn voor ernstige publicaties over de film? Gelooven zij niet, dat er een groot contingent lezers bestaat, dat walgt van de gelikte foto's van allerlei twijfelachtige stars", dat misselijk is van de huwelijks-confidenties des heeren Valentino maar dat serieuze studies over de cinematografie als kultuur-verschijnsel en kunst-vorm met vreugde zou begroeten? Hoe dit zij er zijn zelfs in het buitenland nog weinig schrijvers en uitgevers, die zich er aan gewaagd hebben. Zeker - werken van informatorischen en technischen aard zijn er genoeg verschenen en de uit gaven van Harpers (?How motion-pictures are made" by Homer Croy) en Heinemann (?Moving Pictures" by F. A. Talbot) zijn er voortreffelijke voorbeelden van. Maar daar zit 'cm de kneep niet ! Dat het levende beeld en zijn fabricage, als technischen arbeid in ruimen kring belangstelling zou vinden - wie zou 't betwijfeld hebben? Maar de kultureele en artistieke waardebepaling van de film.... tja, dat is iets anders. Die bewaart men voor familie en (heel goeie) kennissen want ziet u, te aesthetiseeren en te filosofeeren over de bubi-kopf of over de radio - d.it gaat nog, maar over de film.... ! En zoo weet iedereen, die belangstelt in de cinema tografie, hoe de knapste en ingewikkeldste truc-films gemaakt worden hoe het langzaamwerkend apparaat functionneert hoe de oude kinethoscoop in elkaar zat.... maar niemand heeft eenig idee van de historische beteekenis van Asta Nielsen van de logische samenhang tusschen de film als mechanische» kunst-vorm en den geest van onzen tijd van. . . . van tientallen andere dingen, want men heeft na dertig jaar film-leven nog niet geleerd over de lilm na te denken \ Zoo |igt hier een uitgestrekt veld voor nuttigen en interessanten cultureelen arbeid bijna geheel braak-want met uitzondering van het voortreffelijke werkje van Bela Balasz ,,Der sichtbare Mensen/ en het lezenswaardige Lichtspiel und Leben" van Hrwin Magnus, is mij geen litteratuur in die richting bekend. En nu vind ik hier op mijn tafel een Hollandsen boek, dat in tal van opzichten als een zeer verdienste lijke poging beschouwd kan worden. ,,Film" van LUC. Willink geeft niet alleen veel, wat informatorisch LAAT UWE CENTRALE VERWARMING EN BIJKOMENDE INSTALLATIES AANLEGGEN DO->R DEKON.FABR.F.W.BRAAT-DELFT ENGE ZULT TEVREDEN ZIJN. interessant is, het tracht tevens in zijn uiterst eenvoudigen en beknopten vorm een synthetische be schouwing te geven van de film als cultuur- en kunstfactor. Het was te verwachten, dat dit laatste, als verreweg de moeilijkste opgave het minst zou slagen. Vooral de karakteristieken der verschillende groote film-kunstenaars lijken mij, afgezien van persoon lijke appreciatie wat machteloos. Maar laten we niet vergeten, dat 't hier een eerste poging geldt dat de menschen, die over dit onderwerp hun ge dachten lieten gaan, onderling nog zeer weinig of geen voeling met elkaar konden hebben, door 't ontbreken van een ernstig orgaan - zoodat de opinies en waardebepalingen en ook de wijze om die tot uitdrukking te brengen volmaakt vreemd en eenigszins rauw tegenover elkander komen te staan. In ieder geval de opzet, om eens te breken met de verschrikkelijke bioscooprubriek-litteratuur de eerlijke poging om de film eens anders te zien, dan als geduldig onderwerp vi.or allerki anecdotische leuter-praat is te opmerkelijk en te verheugend om er niet met vreugde melding van te maken. Ten overvloede zij vermeld, dat 't boekje verlucht is met interessante foto's terwijl de auteur, volgens een methode, den lezers van ,,de Groene" niet geheel en al onbekend getracht heeft, den tekst door vignetten van eigen hand, te verlevendigen. Het is de eerste zwaluw moge de zomer spoedig komen. Wie volgt? 'N KWESTIE VAN OVER WEGEN*) DOOR KU,MGRA"NOSAUS Spuurwegdirectie: Vooral geen veiligheids-signalen, want onbetrouwbaar zijn die vaak (al werken ze de meeste malen): bezuinigen is óók een taak ! 't Geëerd publiek moet zelf maar waken, zoo tegen stoom als tegen staal: wut dupen ook de duiten maken, ? vooral geen veiligheids-signaal !" Wég-gebruiker: Een trein heeft maar een traag geweten, en 't stoompaard stoer, en zwaar, en zwait, 't mag Jupiter" of Jumbo" heeten - heeft maar een hol (schoon hijgend) hart ! En als het dol komt aangedonderd (?Vooral geen veiligheids-signaal !"), zoo zij men niet te zeer verwonderd, als 't Moloch" heet: da' 's mannentaai ' Sputirwegdirei'iic: Vooral geen veiligheids-signalen, want geenszins zijn die rog volmaak; : wat zullen wij den tol betalen van wie niet voor z'n welzijn waakt? Wij vullen de bewaking staken, en wie aan plicht" doet of moraal", mag tegen deze staking waken, vooral geen veiligheids-signaal !" W eg-gebruiker: Hier Wordt dus op de hulp gerekend van 't wijs-maar-weerloos wegpubliek. oplettendheid" 'en aandacht" kweekend, en 't heet dan spoorwegpolitiek"! (En waarlijk! 't woord is welgekozen: ook 't politieke overleg kruist soms, waar 't waant te gaan op roii-n, een -- onbewaakten overweg !) Spiiurwegdirectic: Vooral geen veiligheids-signalen: bezuiniging is 't ideaal; dus u'iit ook 't wegpubliek mag malen. vooral geen veiligheids-signaal !" Wég-gebruiker: De spoorweg spreidt een rnw-doch-rée bed. al geeft men d' oogen goed den kost: hoewel Het Spoor" je boekt als debet, fungeer je 'r toch als credit-posr ! *) Qua gerijmdheid niet cynischer dan 't decr inzake onbewaakte overwegen". NIEUWE UITGAVEN PAUI. ZONNEKLAAR, Hollandfdu' Liedjes, Zutphen, W. J. Thieine et Cie. Aflevering 36- 37 van de Algemeen? Geschiedenis door Dr. hl. BKUOMANS, hoogleeraar te Amsterdam en Dr. G. W. KERNKAMP, hoogleeraar te Utrecht. Tweede, herziene en bijgewerkte druk. Leiden, A. W. Sijthoff's uitgevers mij. JANTJE'S KLADSCHRIFT ^'i »^Ct; X!^~ t >Lfc4?6,' i dttJ-é-7