Nö. 2541 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 3 BELASTING EN SOCIAAL GEVOEL DOOR MR. W. R. EMMEN RIEDEL DE DANSVERGUNNINGEN TE AMSTERDAM Teekening voor ,,de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek Alleen door hen, die het diner gebruiken, mag worden gedanst". De psychologie van den belastingbetaler V\7" IE hier te lande het woord belasting" spreekt, **^ huivert even als sprak hij van den duivel ! Zoo is nu eenmaal de werkelijkheid overdreven uit drukking? 't zij zoo . Als men leest, hoe de knappe financier, S.D.A.P.'er, wethouder, en politicus Wibaut de belasting beschouwt, bevangt den doorsneeHollander eenige aarzeling. Dat belastingen verre van te zijn een noodzakelijk kwaad, integendeel kunnen zijn een maatschappelijk goed", omdat zij het mogelijk maken het bedrag, noodig om in allerlei algemeene belangen te voorzien, te doen dragen door de gezamenlijkheid van de individuen, die met elkan der landsgewijze, districtsgewijze of gemeentesgewijze een gemeenschap vormen", zooals hij het ergens uitdrukte, zou dat waar zijn? Wellicht wordt dit grif toegegeven door elk econoom, elk politicus, misschien ook door iedere persoon, die direct of indirect zijne inkomsten aan dat maat schappelijk goed", aan de staatskas, ontleent. De anderen de zakenmenschen, particulieren staan daartegenover nu eenmaal hoogst sceptisch. Wanneer men denzulken op het belastingkantoor woorden toevoegde als de heer W. schreef, of het korter uitdrukte met een: Uw geld komt bij ons voor een goed doel" dan zal dat weinigen overtuigen. Merkwaardig teeken des tijds ! Ge zult dienzelfden cijnsbetaler-met-het-zure-gezicht een oogenblik later met een vriendelijk knikje zijn beurs zien ledigen in het beursje van den Leger-des-Heils-man, in het kerkezakje, op een liefdadigheidssoirée; ge behoeft u niet te verwonderen dienzelfden man voor groote bedragen te zien deelnemen in eene groote zegen verspreidende ontginning, een modern Ziekenhuis, een Doofstommen-instituut, een Zionistisch fonds of een Zwem-inrichting; wanneer hij binnenkort tijd en moeite offert voor de organisatie van een luchtvaart maatschappij, een Zendingsfeest, een politieken landdag, of een anti-prostitutie-beweging, ook dan zal het u niet bijzonder treffen dat de gemeenschaps zin van dezen staatsburger en de tegenzin tegen belastingbetaling zoo vaak in n endezelfde persoon vereenigd zijn. Dcit is de psychologie van den belastingbetaler, niet slechts hier, maar in alle landen en tijden, en te meer geprononceerd, naarmate de belastingschroef sterker is aangedraaid. Nog zie ik voor mij het tragische tooneel van den in zijne woonplaats zoo geëerden burger, die voor den strafrechter stond en eene maand gevangenisstraf tegen zich hoorde eischen wegens belasting-fraude. Juridiek stond de zaak niet sterk; of hij vrijgesproken is, herinner ik mij niet meer. Werd hij veroordeeld, wellicht is hij dan voor gratie in aanmerking gekomen, zooals velen vóór hem. Een ander tooneel. Een Inspecteur hij zat in eene malaise-streek klaagde eens zijn nood: als niensch kan ik mij in de tegenwoordige tijdsomstandigheden zóó indenken, dat de menschen belastingfraude plegen ze doen 't niet voor hun plezier maar voor hun zaak, hun gezin dat ik de grootste moeite heb om mijn dubbelganger, den ambtenaar", tot de door de wet voorgeschreven soms zoo strenge maatregelen te dwingen. Het was een goede Inspecteur, kort daarna werd hij gepro moveerd .... Een conflict individu-gemeenschap is hier ter nauwernood aanwezig. Men en ook de Wetgever en de fiscus zou verkeerd doen de belastingfraudes en den belasting-tegenzin als een overblijfsel van liberaal individualisme en als gebrek aan sociaal gevoel te beschouwen. In hoofdzaak zit 't hem in de onzichtbaarheid der buizen, waarlangs de den staatsburger afgetapte sappen naar hun uiteindelijk doel, de voeding van andere gemeenschappelijke levensfuncties worden overgeheveld. Niet 't minst ook: 't schematische, het uiterlijkharde systeem dat aan de belastingwetten ten grond slag ligt, en de bedreigde en metterdaad uitgeoefende dwang zijn factoren die den belasting-onwil veroor zaken. Toen Mussolini zijn accoord met de Amerikaansche fundeeringscommissie sloot, deed hij een oproep tot eene levée en masse". En spontaan stroomden de lires in millioenen naar Rome ! In Frankrijk is het al niet anders: de industrieelen bieden zelf waarborgen aan, op een oogenblik dat de regeering denkensmoede, het parlement nog steeds even praatgraag is, zonder te handelen. In principe is de toestand in Nederland precies gelijk. Ook ons volk is hoewel nuchterder dan het Fransche, niet zoo spontaan, niet ook zoo vatbaar voor een beau geste" van aard zeker opofferings gezind. Het gemeenschapsgevoel, de common sense'1 uit zich in alle klassen onzer samenleving, ook wanneer het de beurs betreft, op vaak grootsche wijze. Wie eens zou kunnen nagaan hoeveel millioenen jaarlijks hier te lande voor liefdadige-, politieke-, algemeen-nuttige en godsdienstige doeleinden wi.rden geofferd, daarnaast' legde de belasting-millioenen DE AGENI : Dus JELUI HEBBEN NIET GEGETEN? BI:KEURI>!' en dan vergeleek, in hoeverre de eerste of de laatste penningen in effectief nut de kroon spanden, zou. . . . maar het is onmogelijk uit te rekenen en dus is de gedachte verwerpelijk, dat het beter is / 100 te geven aan de armen dan / 100 aan den fiscus. De eersten vragen er om, de tweede eischt het.... dat is het onderscheid ! Wie daarom politiek-practisch redeneert, zul moeten komen tot dit oordeel: bdusting-jruiide is een kwaad; evenals de smokkdarij voert het van kwaad tot erger; wij Hollanders met onzen veel geprezen gemeenschapszin moeten wel degelijk onze correctheid jegens den fiscus en onszelf bewaren; wij eischen echter dat de fiscus zij soepel, billijk, zich onthoudt van wat zou lijken op een het-doel-heiligt-de-middeleiisysteem, wij mogen eischen, dat bij Iie1 beheer der landsgelden de Amerikaansche <'?/icu'iicy-th'gi //>/'<'" toepassing vinden, opdat onze gelden, IKK de en UK t tegenzin geofferd, althans den gmotsten baat brengen. Beschouw den belastingbetaler niet als een su k t taillable et corvèable a merci", maar als een die wil weten, waarheen zijn penningske gaat en die zijn geld van het parlcmc-ni zal terugvragen, als de zaak hem niet bevalt. Strijd, over feiten, over rechts kundige dingen, over boeken en transacties zal er altijd blijven tiisschen Fiscus en Burger, men late het sociaal gevoel van den ouwilligcti betaler echter buiten geschil ! Er zijn maatregelen, die slechts denkbaar zijn. maar er zijn eiok maatregelen, die- denkbaar en uit voerbaar zijn. Ecu dezer is m.i. de vergemakkelijking der bekisting-inning. Enkele gum en U n hebben reeds een p n ef geni men met liet i pliaal-systeem, in het vorige jaar is daarover veel geschreven; thans hoort men er weinig meer van. Bij de inning speelt verder thans een gn;< te rol het beginsel, dat ei" Vellcdig en op tijd betaald mi e t worden, i nd;mks eventucele reclames. Bijzi uder stuitend is dit, waai', indien de fiscus den belastingschuldige uitstel geeft, deze doorgaans wél rente moet betalen, terwijl, indien eene reclame si nis na jaren van pre cedccren ge.gn nel wordt bevinden, en bi.lastingpumii;gen nu i te n worden terugbetaald, de fiscus zelf genie rente ver goedt. Bijzt.nder stuitend ook elaan m, i.mdal ii'.en ,,an höchster Sjelle" blijkbaar geen kans ziet < m den hier en da'ar zeer grootui uclilcr^tund in de be handeling van reclames (Rotterd;:m 11, Breda) in te' halen. Verzachting in liet geldende systeem uare aan te brengen door rentevergoeding over ten onrechte' betaalde gelden, door het inhakii v;;n dien achter stand en door het principe zelf te Verzachten, b.v. door uitstel gedurende' zekeren tijd voor de helft van het bedrag waarover de reclame loopt, indien de reclamant zelf per aangeteekenelen brief een afschrift van liet bezwaarschrift aan eten hèt u kkeii < ntvciiiger stuurt,i f uitstel indien niet binnen zekcre-n tijd ip eene reclame1 is beslist. Het hce-ft geen zin hier te- schiijveii over allerlei kleine' en groote onbillijkheden in inze belasting wetten, welke laatste' natuurlijk o< k veel goeds, hebben in veigelijking met biiiteiilandsche toestanden. _ BESTE VAR l N AS wkrygbaar a(30J"p.Kalf ons pakjt (Voorbeelden als: de Weduwe van den Directeur der Holland- Amerika-lijn, die in H'24 / (i().( ( O schenkingsrecht moest betalen over een in 1912 haar geschonken pensioen van ? (:(,0 's jaais en de (i()-jarige vrouw, die eene lijfrente van / K-iO 'sjaars cadeau kreeg, en ineens / 414"; successie-recht moest betalen !) A; n ete andere zijde staat de kwestie v;; n den dag: \\-inir blijft liet geld? Het woord efficiency - de g n otste baat vi or de minste kosten -- lij) t op iedeis lippen, doch wordt er overal naar gehandeld? Kr zijn helaas weinig personen in den lande beri'Cgd om elcze vraag met kennis van zaken te1 beantwoorden. l)i eh is liet /acht genoeg uitgedrukt, als men 7.egt, dat het Colijn-bewinel in dat opzicht eenige1 desillusie heeft gebracht? Dat bewind is wel krachtig ge.wee st, wel zelfbewust, zeker, maar heeft het geestelijk contact gezocht en gek re ge1 n niet den staatsdienaar n met den belastingbetaler? Ik meen van niet. Trouwens, als men de cijfers van werkelijke1 be zuiniging ziet in enkele groote gemeenten,' z< oals Amsterdam -- en nu huide aan Wibaut en zijne hoofdambtenaren ! -- dan komt men l< t de vi.or velen verbijsterende conclusie, dat zeer sterk sociaal gevoel en sterke bezuiniging zeer wel hand in hand kunnen gaan. Mijne slotsom is, dat die' veel gesmade psvchologie van den belastingbetaler met sociaal gevoel 'practisch weinig te maken heeft en wel voor verbetering vatbaar zal blijken te zijn, indien men het belastingbeestje maar eens opereerde op de plekken waar zijn gevoe ligste zenuwen liggen. MEUBELSTOFFEN WARME TINTEN RU ST l G E D ESS INS ONVERSCHIETBAAR ENORME SORTEERING g ZONEN