No. 2543 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 15 CREDIET- EN HANDELSVEREEN1GING BANDA" DOOR PAUL SABEL D Buitentandsche belangstelling voor deze onderneming, maar geen plannen tol verkoop. IE Crediet- en Handelsvereeniging Banda" ex ploiteert nog het oude bedrijf, waardoor de OostIndische Compagnie tot groote bekendheid en wel vaart is gekomen, n.l. de cultuur van en den han del in nootmuscaat en foelie. Weliswaar bezit zij ?daarnaast ook nog rubber- en klapperaanplantingen ?en dreef zij import- en exportzaken, die thans ge liquideerd zijn, maar het meest kenmerkend voor haar is toch de exploitatie van specerijenperken. De instelling werd in 1880 opgericht, waarbij de :zaken der firma Bordes & Co. in liquidatie op Banda Neira door haar werden overgenomen. Het kapitaal bsdraagt thans / 1.000.000 gewone en / 3.000.000 7 pCt. preferente winstdeelende aandeelen. Voorts :Staat nog een 5 pCt. obligatielening, oorspronkelijk groot / 500.000, uit, waarvan tha s nog ? 360.000 in omloop is. Aanvankelijk kon de vennootschap op behoorlijke resultaten bogen en tusschen 1886 en 1897 bewoog .het dividend zich tusschen 5 pCt. en 10 pCt. Over ?de jaren 1900 tot lul l kon echter geen dividend meer worden uitgekeerd, doch daarna trad een verbstering in, zoodat over 1912 en 1913 telkens weder 5 pCt. dividend tot uitkeering kon worden gebracht. Hiermede namen de uitkeeringen echter voorloopig een einde. Het bedrijf omvat thans eigen noot- en foeliepsrken en belangen bij noot- en foelie cultuurmaatschappijen. Voorts diverse cultuurbelangen buiten de Banda-groep en wel vooreerst Liang, waarop klapper-, koffie- en rubber-aanplantingen; verder Teineman, Macassar en Mitak op de Zuid- ostereilanden en Poeloe Küwik, beide uitsluitend klapper?ondernemingen. De kantoren Gorontalo en Ternate, die de import- en exportzaken dreven, zijn thans geliquideerd, hetgeen zonder noemenswaardig ver kies kon geschieden. Daartegenover werd uitbreiding .gegeven aan de belangen bij Banda-perkeii en cousignatiecoiitracten op het gebied van nout en foelie en werd besloten den rubber- en koffie-aanplant op Liang, waar nog 3.000 bouw beschikbaar zijn, uit te breiden en de andere ondernemingen geleidelijk vol te planten met klapper. Deze uitbreidingen geschieden uit eigen middelen. De vennootschap, die de gevolgen van de crisis en de daarop gevolgde langdurige malaise ook terdege had ondervonden, heeft kans gezien zich geleidelijk van hare bankiers los te maken, waartoe zij o.a. ook n staat is gesteld door de uitgifte van bovengenoemde ?3.000.000 7 pCt. preferente winstaandeelen in Juli van het afgi'loopen jaar. Voordat deze uitgifte tot ?stand kwam heeft de onderneming moeilijke tijden doorgemaakt, zoodat er zelfs sprake van geweest is de zaken aan buitenlanders, in welk verband de naam van Stinnes indertijd genoemd werd, over te doen. Gelukkig is dat toen niet geschied, maar konden de zaken langs anderen weg gaande worden gehouden. De financiëele resultaten over 1924 waren weder vrij bevredigend, zoodat toen kon worden gedacht aan een ingrijpende wijziging der financiëele structuur, welke werd gevonden in bovengenoemde creatie van preferente aandeden, waardoor de bankschuld nog verder kon worden verminderd en kapitaal beschik baar kwam voor uitbreiding der ciiltimr-belatigen. Zoowel voor noot als voor foelie stegen de prijzen ibalangrijk, hetgeen voornamelijk te danken was aan het optreden van een consortium, dat steeds grootere belangen in den specerijenhandel verwierf en waar mede de Banda" samenwerkte. Op de Bandaperken werd in 1924 een winst van / 195.030 gemaakt. Aan dividend op het aandeelenbezit der vennoot schap, n.l. / 340.000 aandeelen Laoetang, ? 80.000 aandeelen Rozengain en / 49.500 aandeelen Specerijperk Drie Gebroeders werd een bedrag van ? 94.435 geïnd. Dit aandeelenbezit staat a pari te boek voor ?469.500, waar een reserve van / 154.500 tegenover staat. Het ligt in de bedoeling deze reserve in de toekomst nog hooger op te voeren, waardoor de reëele boekwaarde van het belang der vennootschap bij andere ondernemingen tot een laag bedrag te boek -zal komen te staan. De coprah-productie van Liang bedroeg in 1924 1726 picols teg->n 1553 picol? in 1923 en 681 picols in 1922, zoodat een geregelde en niet onbelangrijke toename kan worden geconstateerd. De oogst van de als catchcrop geplante koffie bedroeg 446 picols; met den tap van rubberboomen werd in 1924 nog geen aanvang gemaakt. De oogst van 1925 bedroeg naar schatting 3000 picols coprah en 350 picols koffie. Over 1924 liet de exploitatie van Liang nog een verlies van ? 9196 tegen een winst van ? 1225 in 1923. De klapperaanplant leverde in zooverre teleurstelling op als deze door vernieling door wilde varkens en afsterving van jongen aanplant bleek te hebben geleden. Toch kunnen gunstige verwachtingen van de exploitatie van Liang (gelegen op Ceram aan de Elpapoetih Baai) worden gekoesterd, mits men de beschikking heeft over een voldoend aantal contract koelies om behoorlijk te kunnen voorzien in het onderhoud van den aanplant, dat de laatste jaren onder een tekort aan werkkrachten had geleden. De exploitatie der ondernemingen Teineman, Macassar en Mitak, drie tot de Taninibar-groep behoorende eilanden, leverde in 1924, incl. de nieuwe ontginning van 100 bouws, een verlies van ? 15.390 op. De vooruitzichten voor den aanplant op Mitak en Teineman zijn gunstig, hetgeen niet geheel van die voor Macassar kan worden gezegd. De coprahproductie van 1925 wordt op circa 1000 picols ge raamd; Mitak, weiks eerste aanplanting van 1918 dateert, levert nog geen productie van beteekenis. De kleine onderneming Poeloe Kilwik (Kei-eilanden), die indertijd bij wijze van schuldregeling door de ,,Banda" werd overgenomen, gaf een geringe winst van ?150; de coprah-oogst 1925 wordt geraamd op 400 picols. Zooals reeds gemeld, werden de agentschappen te Gorontalo en Terniate in verband met de liquidatie der import- en exportzaken opgeheven . De vesti gingen te Ambon en op Banda blijven bestaan en aldaar zal met de handelszaken op bescheiden schaal worden voortgegaan. De uitkomsten van dit deel van het bedrijf zullen echter geen gewicht in de schaal leggen. De export beperkt zich tot de artikelen rottan, gom copal en eenige houtsoorten. De aigeheele verbetering van het bedrijf, vooral veroorzaakt door de stijging in de prijzen van noot en foelie. had ten gevolg,'dat het verlies van ? 92.903 van de balans verdween, behoorlijke afschrijvingen konden worden gedaan en bovendien nog een bedrag van ruim ('23.500 werd gereserveerd. De verbetering van de positie der vennootschap heeft ten gevolge gehad, dal de koers der gewone aandeelen het vorige jaar opliep van 53 pCt. loi 1741/., pCt. In overeenstemming hiermede verbeterde ook de koers der 7 pCt. pret', winstd. aand., die in [nli j.l. tut 100 pCt. uitsluitend aan houders van gewone aandeelen en van nprichtersbewijz.cn we reien uitgegeven, van 91 pCt. tut 103 pCt. I let merk waardige verschijnsel deed zich hierbij voor, dat de koers der preferente aandeelen beneden dien der gewone aandeelen noteerde, uiel tegenstaande de preferente aandeelen wel meer dividend dan de ge wone aandeelen kunnen onHan^en. maai' nimmer minder, daar een preferent aandeel gelijkelijk met een gewoon aandeel in de overwinst deel!. Ook bij liquidatie kunnen de gewone aandeelen nimmer meer dan de preferente aandeekn ontvangen, zoodaïvoor een hoogere noieering der gewone aandeelen 01 liet geheel geen aanleiding kan bestaan. Ook overigens toch bezitten de gewone aandeelen geen rechten. welke niet aan de houdei> van preferente aandeelen toekomen. In de laatste maanden van 1925 liepen reeds ge ruchten, dat de belangen der ,,Banda" op Ceram in een nieuwe vennootschap zouden worden ingebracht. waardoor de mogelijkheid zou geopend worden deze belangen uit te breiden. De koopsom zon dan ge deeltelijk in contanten, gedeeltelijk in aandeelen eener op te richten maatschappij worden voldaan, zoodat de Banda" dan toch indirect bij de onder nemingen op Ceram zon geïnteresseerd blijven. Dezer dagen werden deze geruchten nog nader ge preciseerd door de mededeeling, dat een Kngelschc maatschappij zou zijn gevormd, die een belangrijk bedrag aandeelen Banda" zou bezitten. Deze Kngelsche maatschappij zou dan onderhandelingen hebben gevoerd met het bestuur der Banda" be treffende overname van / l .500.000 7 pCt. pret'. aand.. die bij de uitgifte in Juli j.l. niet geplaatst zouden zijn, en wel zouden 'de lingclschcn deze pret'. aand. hebben verkregen tot een koers van ca. 250 pCt. waardoor een bedrag van ca. ?3.500.0110 in de kas der Banda" zou zijn gevloeid. Intusschen zijn deze DIERSTUDIE: HAAN EN EEND Teekening voor ..de CJroene Amsterdammer door H. Verst i j nc n M A A T S C H A P P IJ VOOR HYPOTHECAIR CREDIET IN NEDERLAN D, gevestigd te 's-G R A VEN H AG E. Gelden beschikbaar tegen concurreerende voorwaarden. I) K, DIRKC" KT .MODKRXK 11 LYVKI.I |KSAAN/OKK iiiededeelingen officieel door hei be'.-1'.mr der vennoot schap tegengesproken. Toch schijnen van zekere zijde wel geregeld aanknopen plaats te hebben, het geen echter geheel builen het bestuur om gaal. H.'t zon ongetwijfJd te bet n uren vallen, indien dit, wij zuude-n bijna zeggen, klassiek-Uollunc'sehe bedrijf n n de r buiten l au dschc controle zon ki mier. te Maan. \\'at de resulla'ei] o\vr 1925 betref!, zoo was de oos->t wel iets kleiner, maar de prijzen der producten beter, zuodat weder bevredigende financiëele resuliaten i-j \\ nv.ieh'e-u zijn. ,-l/;i7;A'77:/:AY:.Y /.s G O f: f) Al)\'llRÏ!:!iRE\ l\ ll:.\ lilM) l '.\\ ST.\\/)!\ (.;, U ',\M\'.\\I:.I)I- Al/'.V HUT Hï.STï. l:\ /\OO/>/\7\ACJ/T/c; .S/7: inittUlïK W.KIilKT.ISbETER ADVERTEEREN D o I-T A1/..Y H l: T ft I: S T E l \ DE GROENE AMSTf;f\'DAA l\ \ER. U 7:7:A'/J/.,!/; l 'OO/v1 \!:D/:/\'/.A.\7) | KEIZER5GR. .333 AMSTERV. l ! M)\T:/\'Tl:\Tlll\ l o.7=> j /)/:/\' AY:(,7:7 f//:/\'//AA/.D/: PI.A A T i 5/.Y(;/:.Y i(>/(,7:'.YS CO.Y/AMCT Rott. Hypotheekbank v. Nederland O/K/enc/jf m /.S'ö'r Volteekend Maatschappelijk Kapitaal f 5.000.000. Verstrekt fleld op eerste hypotheek. Voor inl. wende men zieh tot liet kanioor der Bank. (Jed. B'erli.r. en 25 te K' d.im o!' tot hare /V;emen in de Hoofd plaatsen des Rijks. /V Anv.'i'e: Mr W. v. Rossen), Mr. 'l"h, Reepmaker. Mr. N. P. C. v. Wijk.