No. 2544 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 ?CONTRACT NAM KNS NAPOLEON .] GESLOTEN MET MEVR. XIESKNIS WATTIER. SNOEK EN MAIOFSKI salaris. Als dan ook Westerman en de Vries opnieuw ?solliciteeren naar de concessie, dienen de artisten gezamenlijk bij den Raad een protest in en deze be sluit den genoemden heeren voor te schrijven, dat zij, om in aanmerking te komen voor de concessie, een borgtocht moeten stellen van / 20.000. Als zij ?dit weigeren, wordt de concessie toegestaan aan de heeren Voitus van Hamme en Hamacher. Dan is bij de geëngageerden" Leiden in last en opnieuw bereikt den Raad een request van dezelfde artisten, om de ?directie Westerman en de Vries te bestendigen, daar zij anders hunne gages zullen missen en zij maken het Voitus van Hamme en Hamacher zoo lastig, dat ?deze ontheffing van de concessie vragen. Maar niet alleen, dat daarna Westerman en de Vries opnieuw ?de gunning erlangen, maar de borgtocht wordt in getrokken en . . de subsidie wordt verhoogd met ?21.000. Als in 1851 Westerman zich uit de directie terug trekt, blijft gedurende 10 jaren de Vries alleen?directeur en of de klachten over zijn beheer bij elke herverpachting binnenstroomen, hij blijft gehand haafd en de commissarissen, zooals Mr. Jacob van Lennep ,A. W. de Buil en Jan Hilman (Jan Potdomme) houden hem de hand boven 't hoofd. In 1860 echter zijn sommige leden van den Raad op onderzoek uitgetogen en de klachten blijken ge grond. Willekeurig heeft de Vries minderwaardigen voorgedragen voor de beste rollen en het beheer is langzamerhand, trots commissarissen, geheel in de war. Daarbij komt, dat de Vries, die verplicht is door het cahier des charges, 4 avonden per week een Holfandsche voorstelling te geven, die avonden steeds doet bezetten door de Fransche of Duitsche opera en om het cahier niet te ontduiken, de avonden met een n-acttr in 't Nederlandsch laat beginnen. Dit alles doet den Raad besluiten de concessie te verleenen aan twee van zijn tooneelspelers n.l. Roobol en Tjasink, die met enkele uitzonderingen het geheele gezelschap overnemen. In 1864 wordt in de directie opgenomen de beroemde acteur Anton Helers en dit «driemanschap exploiteert gedurende een tiental jaren ?den Stadsschouwburg zoo heet hij nu voorgoed -tot roem van ons Nationaal Tooneel en van den tooneelspeltrsstand. De Gemeenteraad besluit den 9en Januari 1871 ?de ,,houten kast" te ommantelen met een steenen gebouw en van l Juni 1871 tot ongeveer l Sept. 1874 wordt de schouwburg niet geëxploiteerd. Blijft het binnengedeelte bijna geheel bewaard, het aspect van <ien voorgevel met zijn Dorische zuilen wordt een sieraad onzer stad. De Raad verpacht, uit een twintig tal sollicitanten, waaronder A. van Lier, W. Stumpff ?enjjudels, tegen eene vergoeding van ? 15IHH) per jaar den schouwburg aan den Vlaamschen tooneelspeler Driessens, maar deze begaat, op eene audiëntie bij den koning, ter verkrijging van de jaar lijksche subsidie, de fout, om zich voor te stellen als Victor Driessens, directeur du theatrc municipal d'Amsterdam", waarop Z. M. hem toevoegt: Dat is niet nationaal", en daarop laat volgen: Vous .n'aurez pas Ie sou !" (Historisch). Driessens, geheel uit het veld geslagen en tegengewerkt door de Hol?landsche acteurs, vraagt ontheffing van de pacht ?en de Rotterdamsche directie Albrccht en van Ollefen neemt deze over te^cn / 80CO per jaar. 'Schitterend gaan de zaken voor deze directie, die yooral met ,,De Reis om de Wereld in 80 dagen", gedurende de kermis van 1875, furore maakt. In 1876 begint de groote strijd. De Raad heeft besloten het gebouw verder te verhuren, gezien de prachtige resultaten tn ook, omdat reeds de vroegere exploiVAN NELLE'STABAK KWALITEIT ALOMVERKRUGBAAR tanten een flinke som voor de exploitatie hebhen gegeven. De Vereeniging?het Nederlandsen Toonecl", die het grootste gedeelte van 't vorig gezelschap in zijne gelederen opneemt, en zoo het mooiste ge zelschap, sinds jaren, vormt, krijgt bij besluit van den Raad op 15 Februari 1876 het gebouw in huur tegen eene jaarlijksche vergoeding van / 8000. '- Drie jaar lang blijft het er, om in 1879 opgevolgd te worden door een directie van ontevreden artisten, n.l.15. van jjOllefcn, Moor en Veltman, welke laatste Albregt verving, die in 1879 stierf. In de/,e periode wordt een eeuwenoud gebruik afgeschaft, doordat in 1881 de staanplaatsen worden opgeheven, waarvan vooral de weinig betaalkrachtige burgers zoo veel gebruik hadden gemaakt, van wie de jongens op straat in de pauze de contramerken (lootjes genaamd) vroe gen, om nog een gedeelte der voorstelling te zien. In 1882 trekt de nu Koninklijk geworden Verceniging het Nederlandsch Tooneel" den Stadsschouw burg weer binnen. Acht jaar blijft zij nog met een keurbende van artisten het gebouw bespelen. Dan, in den nacht van 19 Februari 1890 klinkt de mare: de Stadsschouwburg staat in brand ! Verbijsterd staan dien nacht de tooneelspelers bij 't gebouw, en trachten nog iets te redden van hun eigendom, maar de brandweercommandant Mook verijdelt iedere poging om het gebouw binnen te gaan, tegen den wil van Mr. van Tienhoven. Niets wordt gered, de prach tige decors, de blibliotheek, het geheele waardevolle archief, alles gaat verloren. Een jaar lang blijft de ruïne liggen, dan is het niet de stad Amsterdam (die de assurantie niet had besten digd), die haar opbouwt; maar de Stadsschouwburg Maatschappij, eene verceniging van kapitaalkrachtige Amsterdammers, onder voorbehoud, dat de Gemeente te gelegener tijd het gebouw kan overnemen, l Sep tember 1894 wordt het nieuwe gebouw, ontworpen door de architecten van endt, en de gebroeders Springer, ingewijd door de Koninklijke Vereeniging ,,het Nederlandsen Tooneel" die gedurende de rest van de 19de eeuw, op uitstekende wijze den Stads schouwburg exploiteert. TOEGEPASTE KUNST DOOR OTTO VAN 'l L SSKN BROEK Fr komt zoo langzamerhand k ven in de brouwerij. Van alle kanten wordt meeren meer het onmiskenbaar belang begrepen van de samenwerking der industrieelen en kiinsteiiarcn en nie' genoeg kan men dit toejuichen. Op velerlei gebied i.-; het thans een tijd van proefnemingen en wie /.al niet eenige zekerheid kunnen vooorspellen wal daaruit groeien kan ! ,, PA PEG AAIEN". ONTWERP BEHANGSELPAPIER VAN CHRIS LKBE.U' Nieuwe verschieten openen zich en in de gemeen schap kan opnieuw de kunstenaar zich nuttig maken in dingen waaraan vroeger niet werd gedacht. Overal liggen de kansen open en het voorbeeld der fabri kanten en handelaren, die zich door het juiste (en eenig juiste) inzicht laten leiden dat industrie en kunst eene prachtige eenheid kunnen voymen, verdient aller warme belangstelling. Op het gebied der artistieke behangsel-papieren hebben zich de firma's Rat h en Doodeheefver en (ïoiidsmit kranig geweerd. Nog onlangs heeft laatst genoemde een prijsvraag uitgeschreven tol het ver krijgen van goede ontwerpen niet het gevolg dal er uitnemende dessins van MIK, \an der Woude, van den Berg, l ieukeioin e.; en zelfs bij de kleinste schilders verkrijgbaar z alweder iets nieuws aan i laag is tentoongesteld van we ge de Ferste \ed. die hiermede bewijst eer .,ZEEPAARI))ES". ONTWERP BEHANGSEL PAPIER VAN Wll.I.EM COROEL Kunstzaal VAN LIER GNO GSS naast het Postkantoor te Laren (N.-H.) G\5 C\D ANTIQUITEITEN - OOSTERSCHE KUNST SCHILDERIJEN - NEGERPLASTIEK Dage i ij k s ook des Zondags geopend de aesthetiek van het machinaal verkregen product. In de eerste plaats is het de onvermoeide en vrucht bare werker Clifis Lebean, die, zijn naam getrouw in alle dingen de schoonheid speurend, zich weer eens volkomen heeft kunnen uitleven in deze mooie en evenzeer strakke als weelderige motieven van planten en dieren en geometrische figuren en aan de uit komst leest men duidelijk af dat dit met recht een arbeid naar zijn hart is geworden, liet opmerkelijke daarbij is dat niet alleen in de gedekte, stille klenrat'stemmii'rgen hij deftig is, maar dat zelfs in zeer uitbundige tegenstellingen van oranje en blauw op dofgelen ondergrond; in hare] groen en lichtgrijs op t'elblauwen fond hij deze distinctie weel te handhaven. Bijzonder fraai is het hierbij gereproduceerde motief mei papegaaien, elat mij in den druk van fijne okertinten en terracotta-bruinen bijzonder kon behagen. lii torren en visschen en denucnappels vond l.ebean zijn vreugde en dit ircn/ tiu'^ciniati' kinixt in den besten zin. Fn wie van heel eenvoudige, zich meer aan de nieiiucre architectuur en meubelkunst aanpassende versierings-t hema's houdl zal in zijn blok-muticvcn. in ele aan de Japanners herinnerende doorverbonden swastika en in de speelsche samenvoeging van imitcr verticale strepen in verschillende kleuren de veel zijdigheid kunnen toetsen van de1 ze n kunstenaar, eiie reeds eerder in wanddamasten, bcdruklc stoffen en in tafeilinnen enz. (ik wil op eleze plaats nog e ven her inneren aan zijn ongeëvenaard volhardende en beheerschte batik-tcchniek van vroeger jaren) een eerste plaats te midelen van de vaderlandsche kunstnijveren heeft veroverd ! Ook \\'illt'in (.'«r del heeft ontwerpen gelee ken el. waarvan elat met ele zeepaareljes het best gesiaage! kan heeten, vooral waar eiit in donkere brnnsklciiren werd uitgevoerd. Feu ander motief met vogels is wat zeer krullerig van teekcning gebleven, wat niet wegneemt dat deze proefneming als geheel volkomen geslaagd kan heeten. Welnu, wie volgi ? Van Fieck is het Jaarbeurs-biljet, dezen keer. Men ziet in fel groen het silhouet van het hoogovencomplex gezet tegen het zandsteenkleurig Jaarbeursgebouw. (jouden letters op zwarten grond vormen een basis (zooals de Duitschers dit doen) en daartusschen is een wijnroode strook gezet. Dit rood doet hier geen goed. omdat het in de kleurafstemming niet als zuiver con trast ten opzichte van het gekozen groen werkt. Als totaal is het een type biljet waarvan de teekening opzettelijk los werd gehouden, doch welker iiitdrukkingsverningi-n en afstandswerking gewonnen zou hebben met eenvoudiger en déeoratiever oplossing der vormen en tegenstelling der kleuren. Dit maakt dat het geheel eer zwak dan wel sterk aandoet en ongetwijfeld was dit laatste toch het verlangen van den ontwerper. De plaat is gedrukt door ,,de Maas" te Rotterdam. LAAT uw&.CENTRALE VERWARMING EN.BIJKOMENDE INSTALLATIES AANLEGGENDOOR ' DEKOHFABR.F.W.BRAAT-DELFT 'rENrlSE' ZULT TEVREDEN ZION. '