No. 2545 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 DRIE FIGUREN UIT EEN EGYPTISCHEN DANS KRONIEK VAN DEN DANS DOOR J. W. F. WERUMEUS BUNING XXII het zien" van bewegingen "C" EN vorst van een half barbaarsch rijk, te gast ,,*?' bij Nero, zag een beroemd Romeinsch danseren begreep elke beweging volkomen, al verstond hij geen woord van den tekst. Toen Nero hem ten afscheid verzocht een wensch te kennen te geven die hij gaarne vervuld zag, zeide de vorst: De grootste vreugde die gij mij schenken kunt is mij den danser mede te geven, want wij hebben wilde volken tot naburen, die onze taal niet verstaan en het is moeilijk tolken te vinden. Deze danser echter zou hun door gebaren alles duide lijk kunnen maken wat ik hun zeggen wilde". Die anecdote staat in alle histories van den dans die respect voor zichzelf hebben, ze wordt slechts geciteerd omdat driekwart van de menschheid in dezen tijd minder van dien danser begrepen zouden hebben dan de wilde volken, onze naburen" en omdat dit niet zoozeer aan de huidige diplomatieke complicaties van den tekst zou te wijten zijn dan wel aan het feit dat men in Europa thans vaak beter hoort wat er gezegd wordt dan ziet wat er gebeurd De muzikale negentiende eeuw heeft het gehoor ontwikkeld, het gezicht ten achter gesteld. Elke tooneelvoorstelling kan het bewijzen: men lacht eer om een woord dan om een gebaar. Is de taal onverstaanbaar, als indertijd bij het Joodsche theater uit Wilna, dan blijkt het dat de organen nog wel degelijk goed in functie zijn: de uit schakeling van het begrip der woorden vergde meer van het gezicht en het gezicht voldeed volkomen aan die taak: de Wilna-ers werden voortdurend begrepen. Maar is de taal bekend dan verslapt klaarblijkelijk de aandacht weer: een sterk plastisch speler als Jouvet in M. Trouhadec" oogstte met menig dwaas gebaar niet de halve lach van wat een dwaze zet van den tekst hem bezorgde, een eigenaardig mimische actrice als onze Mevr. van Westerhoven wordt om haar mimiek bij lange na niet voldoende gewaardeerd, men wacht tot zij spreekt. Ik kies die voorbeelden slechts willekeurig uit twee avonden, waarop ik er speciaal de aandacht aan wijdde hoe de zaal reageerde. Die reactie is trouwens eerder en vaker vastgesteld; ze blijft typisch, en ze maakt eenigszins huiverig bij de gedachte wat men, met zoo slecht geschoolde oogen, DE DANS OP BOTTICELLI'S LENTE" over het algemeen dan wel bij den dans ziet? Er zal, vrees ik, nog maar al te vaak een overwicht van aandacht naar de voorstelling" gaan, naar de voor gestelde figuur, lente", page", factn", demon" en de kijk op de zuiverheid der beweging van die figuur komt dan eerst in de tweede plaats, of niet. Dat is oorzaak van overdreven aandacht voor zwakke danseressen, oorzaak van veler teleurstelling bij het zuivere balletdansen (Sylphides", variaties uit Mariage d'Aurore" bij de Russen), oorzaak dat men vaak volksdansen flauw" vindt die uit louter her haling en verandering van simpele beweging bestaan en het zonder costuumopschik of schijnbare diep zinnigheid moeten stellen. Te verbeteren is het alles alleen langs den natuur lijken weg van het veel en goed zien dansen en langs den helaas minder gebruikelijken om een dans eerst eens door den danser te laten analyseeren in motieven, variaties en tempi, om ze dan in haar geheel te laten uitvoeren. Tenslotte resten ons voor het Iceren zien de af beeldingen, een belangrijk, maar niet gemakkelijk te hanteeren materiaal, waarin men zich duchtig verzien kan. Een tweetal exempelen bewijst ook hier hoe ge vaarlijk slecht in dit opzicht de historie van den dans soms nog onderzocht is. Er is vaak beweerd dat de Grieksche dans zelden of nooit symmetrisch zou zijn geweest. J. d'Udine, zelf dansleeraar, heeft dat in zijn Qu'est ce que la danse" aardig weerlegd; ten eerste door er op te wijzen dat men van de meest symmetrische moderne dansen foto's kan vinden die geheel onevenwichtige en ongelijke beweging vertoonen. Illustrators die niet op het leekenen van beweging geschoold zijn, maken het nog erger, terwijl men in tegenstelling daarmede eerst uit recente zeer zorgvuldige momentopnamen van de vogelvlucht ontdekt heeft hoe onfeilbaar b.v. het oog der oude Japnnsche meesters de schijnbaar bizarre beweging exact gezien heeft. Een karakteristiek voorbeeld is verder de dans op Botticelli's Lente". Het schijnt een ongeregelde dans. Maar, wijst d'Udine aan: gelijke beweging, een voudig in canon uitgevoerd, geeft in dit schilderij den indruk van onafhankelijke bewegingen, al zijn K inderdaad volkomen geregeld. De paren armen, beurte lings omlaag gestrekt, half opgebeurd en volkomen opgeheven, elk paar handen in een figuur die de andere paren in canon voortzetten, voeren een vol komen gelijke, regelmatige beweging uit, een rythmische en beheerschte dans. Geleerde verhandelin gen helpen hier niet, men moet den dans kunnen zien dansen. D'Udine kan het, van ambacht; een recent auteur F. Wee ge *) kan het niet altijd. Hij beschrijft b.v. bijgevoegde Egyptische dansafbeelding als volgt: Een gecompliceerde dans uit den tijd van het Oude Rijk, uit een graf van de IVde dynastie, die door mannen werd uitgevoerd en uit meerdere figuren bestond, laat zich door Egyptische grafschilderingen op de volgende wijze reconstrueeren. De beide dansers, die een gordel met franjes als eeuige kleeding dragen, staan tegenover elkaar en vatten elkaar met uitgestrekten arm bij de hand. Beide voeren nauwkeurig dezelfde beweging uit. Bij de eerste figuur heft elk een arm en een been op in de richting van den tegendanser, bij de tweede figuur trekken zij het opgeheven been als kraanvogels in de hoogte, bij de derde wenden zij zich van elkander af en schijnen naar tegenovergestelde zijde de vlucht te willen nemen. Elk van deze figuren droeg haar eigen naam, want elk van deze groepen stelde voor Egyp tische oogen een bepaald tafereel voor. Dergelijke dansen grenzen klaarblijkelijk reeds aan wat wij tegenwoordig levende beelden zouden noemen...." *) F. Weege Der Tanz in der Autike" Max Niemeyer Verlag 1020'. BOOTMOTOREN MOTORBOOTEN Bingham & Ltigt - Sleper s v est l - Rotterdam Wat hier van aan is? Allereerst kan men het moeilijk gecompliceerd noemen. En om den kraanvogel nu nog in het midden te laten er bestaat tot op dezen huldigen dag een zeer kinderlijk dansje waarbij men tegenover elkaar staat, elkaar de hand geeft, vaart zet door het been naar voor en achter te brengen, waarbij men Een twee drie, joeppela" zegt en een half of heel draaiommetje maakt. Dit eeuwenoude pleizierige draaierijtje staat geloof ik op deze graf schildering; en niets meer.... Het lijkt zonder naderen tekst zeer te betwijfelen of zoo iets voor Egyptische oogen telkens een bepaald tafereel" voorstelde en met tableaux vivants" zal het evenmin veel te maken hebben, het is beweging. Men schijnt nog altijd, bij antieke dansen, niets dan mimiek en voorgestelde handeling te willen zien; ze was er, natuurlijk, maar ze is er hier niet en deze geleerde omschrijving van een zeer simpele beweging bewijst wel zeer helder hoe belabberd het met onze Europeesche oogen kan gesteld zijn; en hoe broodnoodig de dans is om ze ietwat te genezen, en betere danshistorie geschreven te krijgen. Kunstzaal Willem Brok HILVERSUM, VAN LENNEPLAAN 6 TENTOONSTELLING van SCHILDERIJEN door N. RASTERT en A. L. KOSTER. SCHILDERKUNST EEN VERBETERING. Altort's J od j una-masker behoort ongetwijfeld tot zijn beste werken, zoo het niet zijn beste werk is. Om zijn brons onafhankelijk te maken van den ach tergrond, had de beeldhouwer achter het masker een opstaand vlak gemaakt van donker hout. Maar het was bif meer dan eens bezien toch duidelijk, dat deze schijnbare vermijding van een gevaar haar bezwaren had. Het masker, zoudt ge moeten zeggen, werd in zijn werking gestuit door dat houten schut er-achter; dat beklemde meer dan het hielp. Dit schijnt de beeld houwer te hebben ingezien; hij heeft het donkre schut verwijderd bij n exemplaar (ik meen, dat er in 't geheel zes der maskers bestaan) en de volumenwerking daardoor vergroot. En daar ging het om in dit geval. T\\ 1:1; KAU;NDI;KS, DIT: VAN m: STÜOMVAAKT NI;DI;RI.AND, door v. n. I.AAKS, en DU; VAN SI;NI;I;I;LDi'R DOOR HI;SKI;S. DL' kalender door van der Laars is een getrouw, zonder bijzondere kunde of bezieling geteekend over zicht van de schepen sinds 1097, de Mauritius, tot en met de P. C. Hooft, het stoomschip uit 1921). Het is wat ge een toepasselijke reclame zoudt kunnen noemen, gezien van de bedoeling der Scheepvaart maatschappij uit. De Senefelder-kalender bevat een 12-tal typische" stadsgezichten uit verschillende provincies van ons land, waarvan dat van Enkhuizeu het dragelijkst is. PLASSCHAERT WIJ Wtïll WAT U VERUIT Vraagt ons advies tot geheele of gedeeltelijke meubilceriiisj van uwe wonmtr.