No. 2545 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 J. BUZIAU IN HENRI TER HALL'S NIEUWSTE REVUE B I O S C O P Y DOOR L. J. JORDAAN voor .,de Groene Amsterdammer" vliegt: de moord en de liefdes-scène 't zwarte door B. van Vlijmen verraad en de ruwe grap 't drinkgelag en de achtervolging.... zonder dat 't ooit smakeloos, of flauw, of stuitend wordt: zie, dat is 't zeer eigene van den blij-geestigen, gezonden en zeer knappen film-kunstenaar, die Douglas Fairbanks is. Alleen kan ik me met bezorgdheid afvragen, als ik binnen 't uur door zoo'n wereld van amusement, emotie en sensatie ben gespurt hoe 't publiek op den duur moet komen te staan tegenover de goeie, ouwe tooneel-klucht, die 'n heelen, langen avond, met entre-acte's, pauze en koffie-kamer noodig heeft, om een enkel mager intrigue'tje te ontwarren. . . . ,,£en Walxdmom Rembrandt-thealer 00 'n succes. Ginds de vaart, de durf hier de beminnelijkheid, vermengd met 'n tikje weemoed. 't Is 'n heele andere sfeer, waarin deze film van Berger je verplaatst ??maar de eerste goeie aanteekcning is al dadelijk, dat die sfeer met groote raakheid en vooral met groote liefde is gegeven. Je hoeft volstrekt niet zeif Duitsch-aangedaan te zijn, om door die liefde getroffen te worden en ze te voelen als iets warnis iets echts en iets sympathieks.. . . waarlijk geen gering resultaat tegenover onze nuchtere', Hollandsche geaardheid, die in den regel dergelijke berschwenglichkeit verafschuwt. Misschien zit 't 'em per saldo toch maar alleen in de echtheid, die je er zoo onvoorwaardelijk in doet gelooven. Als ik terug denk aan de Amerikaansche Pola Negri-flirn ,,Lily of the dust" overigens uitstekend gespeeld en ge regisseerd, maar toch zonder dat ik-en-weet-niet-wat, dat de ware couleur locale geeft.... dan moet ik opnieuw besluiten, dat 'n film net als ieder ander kunstwerk, toch wel in de eerste plaats leeft bij de gratie van de atmosfeer, die 't geheel bindt en in evenwicht houdt, maar die vooral 't gebeuren ver klaart en aannemelijk maakt, 't Wonderlijke is, dat de officieren in 't Amerikaansche werk strammer en schneidiger waren, dan deze aardige, oppervlakkige jongelui dat 't millieu specifiek Duitscher was, dan deze gemoedelijke Wiener Welt.... en vergeleken niet den eenvoud en de echtheid van dit filmwerk niettemin aandoet als 'n valsche neus of 'n aangeplakte baard. Maar afgezien van die locale kleur is de film-zelf 'n meevaller, 't Gevaarlijke experiment, om 'n operette te verfilmen - op zichzelf '11 totaal verkeerde op/et heeft, wonder boven wonder, tot 'n allerprettigst en zeer goed resultaat geleid. Het operette-libretto is op 'n knappe en handige wijze omgewerkt tot 'n bruik baar scenario, dat cinematografisch uitstekend tot z'n recht komt. 't Spel is -- met uitzondering mis schien van den Vorst en z'n opperhoftnaarschalk, die ietwat te dik-,,Fliegende Bl;itter"-achtig aandoen licht en fijntjes, vooral de ,,luitenant" van Willy Fritsch, die 'n sobere, verbeterde Harry Liedtke zou kunnen zijn. Ten slotte wil ik hier voor een enkele maal van ni'n gewoonte afwijken en de muziek in 't geding betrekken, omdat ze zoo'n belangrijke factor is.... ja, misschien wel de film draagt. Zonder 't gebruike lijke compliment aan den ,.schitterenden Kapel meester en zijn wakkere schare" wil ik hier toch dankbaar releveeren, dat Heuckeroth, met de be scheiden middelen, die hem ten dienste staan, de heerlijke voorname gratie van de Wiener walz (van de echte, de oude dan ??wel te verstaan) weet te suggereeren.... bravo, Richard ! ,.De Colent" Union Bioscopc K bewaar als een groote schat de herinnering aan den eersten keer, dat ik ,,üe Golem" zag. Aan de prachtige oude straatjes van het Praagsche Ghetto aan de sfeer van stoffige, grijze mystiek en boven alles aan den ,,Golem"-zelf. Deze creatie van den geweldigen Wegener is mij door de jaren heen bijgebleven als iets onvergetelijks. De leemen reus, die door de wonderlijke, bochtige Gassen" waggelt, in wier vreemde, geheimzinnige schaduwen het mysterie der eeuwen schuilt die naar het keizerlijk palcis in de bovenstad trekt om te straffen en te vernietigen en te vervullen, wat in de sterren geschreven staat -- die alles neerhamert, wat hem in den weg komt en over lijken en puinhoopen op zijn doel afgaat met de hoe kige, mechanische bewegingen van een monsteraehtigen marionet.... dit alles is mij bijgebleven, als eerste, machtige' openbaring van een nieuwe oor spronkelijke kunst. Men heeft - - als ik wel ben ingelicht de onbruik baar geworden Golem-film opnieuw geënsceneerd, veranderd en verbeterd". De boeiende handeling is aanmerkelijk gewijzigd en men is - helaas de tnise en scène gaan styleeren". Met het droevig ge volg, dat het iinde Ghetto veranderd is in een rare verzameling verzakte puddingen de benauwde, duistere interieurs in de scheppingen van een krank zinnigen arehitekt. Om kort te g.1:1:1. men heeft be dorven, wat te bederven viel. En \.m dit alles presen teert men ons hier het arm/alige, t"l "]' den draad F I LM-KRONIEK Douglas Fairbanks Robin Hood Tuschinskv EGENOVER Fairbanks zwijgt de critiek. Of er dan niets op aan te merken is? Ik weet 't niet ??ik weet 't waarachtig niet ! Dit is geen film dit is 'n roes ! De vent laat je eenvoudig geen tijd om te overwegen: hij sleurt je van de eene situatie in de andere met een toomelooze vaart, die je duizelig maakt. Juist als je met open mond zit te staren naar een geweldig stuk middeleeuwsche wereld en je je ernstig wilt gaan afvragen, hoe ze dat in vredesnaam in mekaar hebben geprakkizeerd, smakt-ie je plotse ling in 'n onvervalschte, sappige film-klucht en lach je breed om den Allerdoorluchtigsten Koning Richard Leeuwenhart, die te paard 'n karbonade afkluift en na deze gedistingeerde lunch allersmakelijkst z'n tien geboden schoonlikt. Maar de lach besterft op je lippen, want reeds weerklinkt klaroen-geschal en je verrukte blik aanschouwt de verbijsterende pracht 'van een schitterend ridder-steekspel maar ook daar rol je met bliksemsnelheid doorheen en net als je je oogen uitwrijft en je verbaast over den uitstekenden ,,Prins John" van de Grasse, draaf je alweer met den schuchteren overwinnaar van het tournooi mee, die, achtervolgd door een stoet schoone maagden, zich hals over kop in 't water stort cnzoovoort, enzoovoort ! Versuft en ietwat draaierig zet-ie je eindelijk, met 'n gemoedelijke trap onder je zitvlak, pardoes uit deze wónder-wereld midden in de Reguliersbreestraat en je weet je eigenlijk van niets rekenschap te geven, dan van 'n prettig, tintelend gevoel van blij heid en jeugd 'n lichte, heerlijke roes, als van champagne.... 't Geheim van Fairbanks isz'nrythme. Toegegeven, dat z'n mise en scène vorstelijk is en dikwijls uiterst smaakvol toegegeven, dat-ie z'n mede-spelers met zorg kiest en zelf 'n voortreffelijk acteur is.... dit alles hebben we meer gezien. Maar de goddelijke lucht hartigheid, waarmee-die je alles als bagatellen laat zien 't razende tempo, waarin 't aan je voorbij\ Kunstzaal VAN LIER G\9 G\3 naast het Postkantoor te Laren (N.-H.) G\D G\S ANTIQUITEITEN - OOSTERSCHE KUNST SCHILDERIJEN - NEGERPLASTIEK Dagelijks ook des Zondags geopend la^UfiSBGIDDINGglI MTUYNENBUPG MUYS! versleten, droevig overschot. En nog imponeert de Wegener-figuur ;;og verstilt de zaal op het gezicht van dit indrukwekkende masker, wreed en onmenschelijk, als met de vuist uit de ruwe aarde gekneed nog staat de wanstaltige pop overeind te midden der overblijfselen van vergane grootheid. Maar het is jammer van de mooie herinnering ! SCHILDERKUNST Hel vraagstuk der buiten/cindsche fcnloonstel/ingen. l. We zouden met het eenvoudigste kunnen beginnen, en ten eerste onderzoeken: waartoe dient een tentoon stelling, en voornamentlijk een buitenlandsche ten toonstelling? Deze dient om nationale goederen in dat buitenland bekend te maken, maar niet alle nationale goederen ! Goederen, die toch dat buiten land natuurlijk zijn, en in ons eigen land bij dezelfde hoedanigheid veel meer kosten, of zouden kosten het ware een dwaasheid daarvoor een gelegenheid tot export te zoeken ! en het ware onverantwoorde verspilling van goed, Hollandsen, geld. De grens voor een goede tentoonstelling van industrieele pro ducten is dus daar te trekken, waar ge dat product vindt, dat juist krui concurreeren met het buitenland sche van gansch gelijken aard etc. Maar in zake van kunst, en wat daar toe behoort, is de qnaestie anders, ten minste gedeeltelijk anders. Het is ook op kunst tentoonstellingen in het buitenland volkomen over bodig werk te laten zien, dat waar het ook gemaakt wordt, onbelangrijk reeds is. Dat het uitzenden van zulk werk een fiasco altijd wordt, te veel onzer buiten landsche tentoonstellingen hebben dat reeds bewezen, en aan on/en schilderlijken roem is daardoor dan ook de noodige schaêgedaan. Een buitenlandse!! tentoon stelling moet dus nooit beneden zeker peil gaan. Wij moeten dus om het voortreffelijke werk bekend te maken, dit xicrk-vcricgenwonrdigd uitzenden, dan eerst zal de buitenlander een levendigen indruk ontvangen van ons werk, en zich herinneren. Daar gaat het altijd om: om een herinnering te kweeken, die tot blijvend bezit wordt. Een buitenlandsche tentoonstelling beantwoordt aan haar doel het best door het beste in groepen uit te zenden. Hiermee moeten wij beginnen; dat niet gedaan te hebben is onze fout te lang geweest. Dat zulke handelwijze ontevredenheid kweeken, is geen goede redenertegen; de onbelangrijke uitsluitend het eigen belang. Maar, wanneer wij veronderstellen, dat meer dan n ten toonstelling in het buitenland zoowat tegelijk wordt gehouden, dan zou het onbillijk zijn om overal b.v. slechts met het tweetal van Konijnenburg Jan Sluyters voor den dag te komen, of deze in allen gevalle 7.00 sterk-vertegenwoordigd te geven dat de erbij nog gevraagden konden gelden als sussertjes voor de openbare meeuing (der bevoegden !) Het ware dan niet meer dan juist, wanneer b.v. in Parijs Sluyters --Van Konijnenburg de vertegenwoordigden waren, in Venetiëb.v. Mathieu Wiegman en Toorop als hoofd vertegenwoordigers te kiezen, met een franje van een 11 aar anderen, en in Dresden weer een ander twee- of drietal naar voren te schuiven. Door dit regelmatig te herhalen bij voortdurende wijziging, kou een soort begrip in het buitenland ontstaan, van wat wij aan best en van het goede be/aten. Was dit een paar jaren achtereen geschied, dan kon de groep der tegenwoordigen b.v. in een over/.ieht in de onder linge verhoudingen worden bekend gemaakt ; de ,,sc/i<iol" was dan doel der inzending (monopolies werden znu handelende vermeden !) I'LASSCIIAEKT OOKTFRED:.IPOESKE ZANDBLAD - SIGAREN 8 enIO ets.