No. 2546 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE «vz?. T ^^*- w-?^ **&k#*Mf- ^rj^*z *"/>'*<? CTÜ-C&T^<5£e,/e rut^ <&£, -?rierv$3^i^T^ gffwUU* J^y- W-e^ MUZIEK IN DE HOOFDSTAD DOOR CONSTANT VAN WESSKM C oncerlgehouw ITv E Italiaansche muziek verheugt zich sinds een ??--'tiental jaren in een algemeen erkende ,,renouveau". Zij is op hetzelfde oogenblik herwekt, dat in alle Latijnsche landen de belofte van Nietzsche werd ingeloscht: dat de wedergeboorte der muziek uit de zuidelijke kunst zou geschieden. Het impressionisme was de eerste ,,stoot" er toe. Maar het was een algemeene evolutie ten opzichte der muziek: niet een nieuwe kunstsoort gaf de belangstelling voor nieuwe mogelijkheden in de muziek, neen, zij was als het ware het signaal, waarop het reeds lang latent sluimerende, door bijkomstige tendenties (philosophie, psychologie, etc.) onderdrukte leven der muziek haar rechten als een muzikale kunst hernam en wel het eerst in die landen, die de muzikale landen van nature zijn geweest: Italië, Frankrijk, Spanje. In deze drie landen geschiedde de muzikale rcnouveau" vrijwel gelijktijdig. Frankrijk ging alleen voor. Italiëkwam het laatst. De muziek had zich hier te zeer aan handen en voeten ook door een muzikale alliance aan Duitschland laten binden om n, twee, drie, haar zelfstan digheid te herwinnen, en de autoriteit der Duitsche meesters, gesteund door Duitsch-onderlegde Itali aansche meesters, zooals Wolf?Ferrari, Squambati en Enrico Bossi gold nog te zeer voor de jongeren als wet, om ze onmiddellijk warm te laten loopcn voor een muzikale omwenteling, als zich reeds in Frankrijk en Spanje voltrok. Eerst toen de nationale ambities, door den oorlog, er mee gemoeid raakten ondervonden de voorvechters algemeene steun ook van officieele zijde en groepeerden de jongeren zich onderling in de te Rome gestichte Italiaansche instelling voor moderne muziek". De voornaamste van deze jongeren waren: G. Francesco Malipiero, Mario Castelnuevo, Vincenso Tommassini, Alfredo Cassella, Ook ouderen sloten zich bij hen aan Ildebrando Pizzetti en Ottorine Respighi. Het streven dier jongeren was het versterken van eigenschappen der Italiaansche muziek, die in de muziek der voorafgaande periode nu juist niet steeds roemrijk naar voren kwamen: eenvoud, architecturale soberheid, krachtige, vaste lijn. Een terugkeer tot het volkslied, ook tot de oude oorspronkelijke elementen der Italiaansche muziek (bewerking van oude meesters) en een zich losmaken van het wereld-succes der melodrama's, een reed? mei Puccini overleefd kunstgenre. Ottorino Respighi ik wees er reeds de vorige maal op sluit zich feitelijk alleen door zijn belang stelling voor de nationale muziek der oude Italiaan sche meesters bij de jonge voorvechters van de muzikale herleving aan. Hij bewerkte veel dier oude muziek en vaak op een persoonlijke wijze, die niet een recon structie van den ouden tijd terugbracht, doch die haar toegankelijker beoogde te maken voor het tegen woordige publiek. Alleen zou men kunnen opmerken, dat Respighi zijn publiek nog ongeveer op het stand punt meent te staan van jaren geleden, en dat zijn bewerkingen meer op het oor dan op de muziek zelf zijn berekend: het zijn steeds klankverbreedingen, die de melodische en harmonische elementen verdubbelen inplaats van ze in een nieuw licht te toonen. Zoo kan ik Respighi's bewerking vanTartini's Pastorale" voor viool en strijkorkest niet onverdeeld bewonderen; het stuk is tot monotonie toe verbreed in geluid, maar niet transparanter, boeiender er door geworden, men zou kunnen zeggen: alleen dikker. Ook in deze opvattingen verloochent Respighi helaas zijn Noor delijke, in casu Duitsche leermeesters niet. Respighi gaf ons Zaterdagavond eenige van zijn bewerkingen van 17e eeuwsche muziek, met der. violist Schimiller en zijn eigen vrouw als zangeres, terwijl hijzelf aan de piano zat. Een sonate van Vivakli trok zeer de aandacht. Van Respighi's eigen compo sities waren er eenige liederen en de vioolsonate in b. kl. t. Dit laatste werk staat geheel terug in de l'Je eeuw, de Weltschmerz", het pathos van alle jongere ge moederen viert hier hoogtij, doch zij overtuigen ons niet en de breede melodische toon van het geheel klinkt ons wel eens wat al te breed en ook te lang in de ooreu. Onder de liederen waren er die troffen door hun mooie goed gevonden effecten. Wij noemen het sierlijke Noël ancien", het speelsche La mamma cntne il pane caldo" en het met Ravel-achtige klankenreeksen omgolfde Pioggia". De uitvoerenden gaven hun beste krachten aan al deze muziek. Schmuiler, die tegenwoordig een krachtigeren, doch hier een enkele maal ook wat te scherpen toon produceerde behaalde een groot succes evenals Mevrouw Hlsa Respighi, die haar liederen eenvoudig en gevoelig voordroeg. Maar voor onze cindindruk neemt dit niet weg, dat het Concertgebouw met deze beide concerten (in de groote zaal en in de kl. zaal) aan Respighi, wat betreft zijn muzikale beteekenis, een te groote plaats heeft ingeruimd, een plaats, die feitelijk een Malipiero eerder was toegekomen. Dnch wellicht wordt dit als verrassing voor het volgend seizoen bewaard; deze jonge Italiaan verdient om zijn werk ten onzent /eker algeineener gekend te worden. ZANDBLAD - SIGAREN 8 enIO cfs liet organiseeren van een avond, waarin een o\eizicht verkregen werd van het Nederkmdsclie Ik d in de laatste 5H jaren, danken wij het initiaikf van Kunst aan het volk". Aan deze demonstratie" h.ofden zich de uitvoerenden Herlh- Ser"eü, llendrik C van Oori en Wiilrtn Pijper, in dienst g"SHld. liet .\ederlaudsche Hu! vii't; de/en avond aan hii Verhuist en eindigde met \Vil!i m P'iper. 'l'r?-?;ehen deze uitersten ontnii'e'i ten wij '\iehai\l l lul. \K< l,' Daniel de Lange, /weer--, !v>;u;; \-, l i;epei:kn J; v. llrucken koek, Drcsdeii e;i V:: . m-leii. \Vii d-.-rliepen mei het Ni dei'land:;ehe iicd ?? e buitel.h'ii'c.-c'i'i invloeden, van Meiidelss'dui l('ïit. mud', rnen. \Vr kregen alle genres, de melodie <!p v,<mi de n. en de mei"N. V. Gerard A. v. d. Steur's :-: KLEERMAKERIJ :-: Haarlem, Kruisstraat 7 Telefoon 10700 Uitsluitend Ie k v, al. Laiiielselie Stoffen \ raau't voorwaarden voor abonnement die, die probeert te psychologiseeren, en de onvervalschU' Wagner-aria. Ook het werkelijke lied was er bij en daar zorgde voor een goed deel Diepei.broek voor. Zijn Uerceiise" en zijn ,, Incantation" mogen er nog altijd we/.en als staaltjes van echt bloeiend gezang. Helaas, muzikaal boekt liet .N'ederlandsche lied in de laatste ;")(> jaar geen groote winst, dat bleek dezen \\'m nsdagavond nog eens duidelijk (zelfs wanneer men op dit programma de keuze der liederen niet overal de juiste aeht). Trouwens, was er wel ooit een .\ederlandseh lied behalve dat van vrmgere tijden - waaraan sommige musicologen echter alweer het Nederlanderschap willen ontzeggen? Maar interessant was deze avond, interessant ook om vergeten liederen en vergeten componisten van Nederlaudschen stam en om de lijn, die door het geheel liep, en wij hebben voor dit alles onze erkentelijkheid. J. S. MEUWSEN, Hofl. A'ciam-R'dam-Den Haag. DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND NIE U WE UIT G A V E N .\><is.ï(Jïi;i.i:s. Over dn l'nVm/>Y/«;/>. l-1 i. (Van de Ethica Nieomaeliea Boek V l i l- IX) door Dr. P. V. Snrmani. Zwolle \V. [i. J. Tjeenk Willink. Dr. Sorniam schrijft in een woord vooraf: Aristoteles. die altijd scherp denk! en altijd zijn gedachten sclierj' tormuieen. is lastig door wie aan hun niet gewoon zijn: vooral de samenhang ontgaat een onge oefend lezer ma. ; a' i. licht. Ik in. h getracht aan dit l\/\\aar ieUeü'.n' ; komen don]- (, i; dnorlonpende verklaring (oei i e> k .jd in een al/..;iak riijke nilg,i\e) toe te \niijcu. i la.irhij is zooveel i,;"gjiik gebruik L'emaak! van de pai aphra.-\ v,ui >. Thoinas van Ai-juiuo. die onder i'e l-dlon/e Aristo;e:c:--\erkla.irders de i-cmue L?'ii^em'aie denker v. Al wii Tliomas van ? umino i.uu. i\;;iii!>! d,;' ik zijn ve> klaring niet -' ode; niier nioeli! ei\eT|, di !(\';inir daarvan is een -?iödi! op /ic'.Kei!. maar ;k !iei' mij /viveei ik kon (.k'iai a,m ;;eii den". Kunstzaal VAN LIER ANTIQUITEITEN - OOSTERSCHE KUNST SCHIL L) E H l J i: N - N £? G E K L> L A Si' I E K l'"'.; e. uk .s ook ei c s Z o n d ,1 ;J ?--. ijeopenu