No. 2546 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND UIT DE NA TUUR: GROOT AMSTERDAM DOOR DR. JAC. P. HIfSSE De zaak slaat naar mijn gevoelen zoo. dal Amsterdam aan hel einde r/ezer eeuw c/e mooiste f n doelmatigst gehouwde sfüJ der wereld kan zijn." A. W. Bos. Directeur P. W.. Asd. TT ET doet je goed zoo iets te lezen, vooral wanneer ?*? ?*? zooals hier, de woorden afkomstig zijn van den man, die jaren achtereen gewerkt, gezwoegd en ge zweet heeft in zijti zoo hij uitstek lastig ambt: de verzorging der Publieke Werken van de hoofdstad. Bos is nu afgetreden; zijn schema voor het uitbrei dingsplan van Uroot Amsterdam was zijn zwanezang. De hierboven aangehaalde woorden zijn uit de slotalinea van ten artikel van zijn hand in het Tijdschrift voor Volkshuisvesting en Stedebouw ter toelichting van dat plan. Wij hopen van harte dat zijn opvolgers zullen handelen volgens die uitspraak, die geheel strookt met mijn eigm - trouwens zeer bescheiden ----overtuiging. Het schema heeft reeds vele tongen en pennen in beweging gebracht en het komt mij wel voor, dat sommige beoordeelaars te kort schieten in twee eigenschappen die hierbij in de allereerste plaats vereischt zijn: vertrouwen en fantaisie. Bos zelf heeft ergens heel geestig gezegd, dat het bestaan van een stad gebonden is aan drie W's: Werk, Woning en Weelde. Hij begint daarom met de ver zorging van zijn havens en industrieterreinen, ont werpt dan zijn woonkwartieren en komt ten slotte aan de parken en plantsoenen, specltcrreinen.eii wat dies meer zij. We zouden hier een bespiegeling kunnen inlasschen over de noodzakelijkheid der weelde-dingen, maar dat terrein is mij toch een beetje te glibberig. De hoofdzaak is, dat het schema van Bos voor parken en plantsoenen altijd onder voorbehoud van vertrouwen en fan taisie reden geeft tot groote tevredenheid. Jaren en jaren geleden heb ik eens in een reeks van artikelen in het Handelsblad een plan besproken van een parkengordel rondom Amsterdam met gebruik making van bestaande waterpartijen, gunstig ge k gen poldertjes en oude slaperdijken. De Woningraad heeft zich toen voor dat geval geïnteresseerd en er is zelfs een brochuretje uit gegroeid. Toch leek dat alles toen tamelijk hersensehimmig en ntopistiseh. Maar wij hebben in dezen merkwaardigen lijd al meer utopieën verwezenlijkt gezien en zoo gaat het ook nu. Volgens het schema van Bos krijgen we parken aan het Nieuwe Diep, aan den Arnstcl, aan het Nieuwe Meer, in en om den Sloterdijker Meerpolder en langs den Spaarndammerdijk, terwijl ook de overkant van het IJ niet onverzorgd blijft. Die parken worden door plamsoenstrooken met elkander verbonden tot een gordel van smaragd. Met de uitvoering van het plan is reeds begonnen, het park aan het Nieuwe Diep, dat we ouk Zuiderzee-park zouden kunnen noemen, wordt al aangelegd. Als het wat teekening begint te krijgen, ga ik er eens een kijkje nemen en ik /.ai al tevreden zijn, als het mij een tiende deel kan schenken van het natuurgenot, dat ik vijfenveertig jaar geleden daar ter plaatse mocht smaken in het werkelijk echte Hollandsche oer-landschap. Amsterdam en zijn omg;ving vormen eigenlijk een zeer merkwaardig stukje wereld, haast alles is er kunstmatig. Er was geen vaste grond om huizen op te bouwen, dus die staan nu alle op luipalen of beton platen. Vroeger was ten minste de haven en de uitweg naar zee nog natuurlijk, maar sedert een halve eeuw h;bben we kunstmatige havens en een knnstmatigcn, driewerf gecorrigeerde!! vaarweg naarde wijde wereld. De omgeving van de stad is polder en nog eens polder met een plantengroei, in hoofdzaak eenzijdig ont wikkeld naar de behoeften van het redelooze vee. AI wat wij om Amsterdam aan natuurlijk landschap hebben, beperkt zich tot de aanslibbinge.ii langs de Zuiderzee en de boezemlanden buiten de omkadingen van de polders. Nu was vroeger het Nieuwe Diep omgeven door dergelijk boezemland en dat was zoo mooi en rijk, dat er nu nog een innige vreugde over mij komt, wanneer ik de uren en dagen herdenk, die ik daar heb doorgebracht, eer het Merwede-kanaal het kwam verstoren. Het was een rijp tril veen met mooie boschjes van barken en eizen en waterwilgen, met hop en kamperfoelie en varens van allerlei soort, die ik daar toen voor l u t eerst ontmoette. Sommige plekken waren effen begroeid met veenmos en liaarmos, op andere plaatsen had dophei en veenbes de overhand of schitterden er de rozetten van zonnedauw. Er groeiden drie soortenv an orchideeën, manshooge moeraswolfsmelk en de mooie blauwe bloemen van moeraslathyrus kleurden tusschen het riet. Gjlvjel in harmonie met de orchideeën was ook de tegenwoordigDE N.V. VAN DEN BERGH'S FABRIEKEN PRIJSVRAAG scnnitt een voor uit, geschikt om als reclame te dienen voor haar fabrikaat men BLUE BAND De volgende prijzen worden uitgeloofd : Een EERSTE PRIJS van : .... ? 200. Een TWEEDE PRIJS van:. ... 150. Een DERDE PRIJS van: ...... , terwijl de firma zich het recht voorbehoudt om, in overleg met de jury, eenige niet bekroonde ontwerpen aan te koopen, voorden prijs van ?50. per stuk. De jury zal bestaan uil een der directeuren van de NA'., een door deze aan te wijzen Reclame-deskundige benevens de Hcoren: W. \'. GOUWE, Dircdeur van hel Instituut voor Sier- en Nijvcrhcidskunsl te s-Cii'civenniioe MARTIN MONNICKENDAM. KmislschiKliT te Amsterdam JAN SLUUTERS, Kunslsc-hikh-r Ie Amsterdam D,- ontwerpen worden ingewacht uiterlijk op den lsten MEI I92G O.H het adres der Reclame afcleeHng van de N.V. Van den Bergh's Fabrieken, Nassaukade 3 te Rotterdam. Exemplaren van hè! volledig programma zijn op aanvrage kosteloos aan evengenoenul adres verknjgoaar. NA'. VAN DEN BERGITS FABRIEKEN. heid van vele, trouwens ongevaarlijke ringslangen, waarvan ik er tocli eens een betrapte bij het uithalen van een rietzangernest (hij, niet ik). Voor wandelterrein waren die boezemlanden niet geschikt, maar z.' werden toch druk betreden door professoren en studenten en door ieder, die belangstelling had in dierenleven en plantengroei. En dan was het weer een aardige afwisseling, om even den Zuiderzeedijk over t,1 wippjn en jj te verlustigen in de zilte flora van het buitendijksch.' land en lut altijd mooie vergezicht over de Zuiderzee. Al naar het jaargetijde zag je er vogels van diverse pluimage, en dat liep al gauw tot in de honderd soorten. Menig jeugdig Amsterdammer heeft daar een mooien aanloop genomen voor duurzaam levensg.'luk en een goede carrière. Hieruit /iet ge meteen, dat het handhaven van dergelijke land schappen niet alleen een zaak is van weelde. Nadat het Merwede-kanaal was aang'legd, hebben brokstukken van dat wonderland het nog eenige jaren uitgehouden, maar /.e lagen (och veel en veel te gunstig voor baggerbergnlaats en zijn dan ook lang zamerhand ondergespoten. Toentertijd dacht men nog niet aan hut bjhoud van natuurmonumenten. Alleen de oude van Lieden, de schrijver van Onkruid, had het denkbeeld al uitgesproken en zelfs het woord genoemd, lang voordat de beroemde vereeniging werd opgericht. Teg.-nwoordig denken wij daar anders over en wanneer er nu in (iroot-Amsterdam nog dergelijk landschap ie vinden is, dan /uilen we ons wel ter dege bedenken, eer we er toe overgaan, om \\:\ ie vLrgraven of onder te spuiten. Wel, er liggen nog dergelijke gronden aan het Nieuwe I liep en aan den Schinkel en verderop langs de oostelijke Ringvaart van de Haarlemmermeer. Langs den Schinkel is al veel ver loren gegaan, maar er is nog wel wat overgebleven. In vroeger jaren kende ieder jeugdig .Amsterdammer die boezemlanden langs den Schinkel. In .April kwamen kinderen tot ver uit de oude stad daar hij drommen opdagen om er de dotterbloemen te plukken, die er bij millioenen prijkten in het drassig land. Het gaf aan sommige mensehen wel veel ergernis, dat menig kind zijn bloemen weer weggooide. Ik heb de verlepte dotterbloemen wel gevonden lot in de Binnen Bantammerstraat. Maar ik dwaal alweer af. Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str. koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS Telefoon 22223 v.VOLLENHOVEN 'S STOUT