No. 2547 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 JANUS ZrN AUTtTM E BI ELTJ E N SOLIDE \VAGEN-OEv4n S v. EMBDEN TRANSPORT ARTIKELEN ZAKELIJKE HUMOR DOOR WYBO MEYER D ,,Söv i t wilh flowcrs j E volksaard van den Hollander neigt niet naar uitbundigheid. Al staat nu en dan b.v. op een nationalen feestdag de heele boel eens op stelten, dat telt niet mee. De uitgelaten heid op die dagen heeft een zeer aparte allure, zij is geen uitbundigheid van de goede soort, maar grootendeels broodof echte dronkenheid, die niet aantrek kelijk is. Alleen misschien bij voetbal wedstrijden kan men nu en dan iets bespeuren, dat werkelijk uitbundigheid genoemd kan worden. Overigens schijnt onze zwaar-op-de-handsche landgenoot zich wel ervoor te schamen, om eens spontaan uitbundig Ie zijn. Velen gaan verder, en beweren dat wij ook geen humor, of den zin daarvoor bezitten. En dat is een fout, die alleen de opper vlakkige beschouwer kan begaan. Wie wat dieper kijkt, weet beter, hij weet dat de gave van en het gevoel vóór humor wel degelijk aanwezig is, maar dikwijls schuil gaat óf onder zwaartillendheid, óf onder de daaruit ontstane vrees voor verlies van fatsoen" en voor de meening van derden. Niet beter kan men tot deze con clusie komen, dan door den blik te wenden tot ,,het volk". Het volk, dat onbevangener leeft, zich spontaner uit, dat gemakkelijker het blad van het fatsoen voor den mond wegneemt en niet loopt aan den leiband der vormelijke conventie. En waar dan ook dikwijls WAXINE TEEPER5 ,.knetterende" humor zich uit. Staat niet de ras-Amsterdammer", de straat jongen en de Jordaner om zijn humor bekend? De taal daarvan moge dan niet altijd even gekuischt zijn, de geestigheid maakt dit bezwaar ruimschoots goed. Voor elk publiek gebeuren, dat zijn aandacht heeft, vindt de Amster dammer onmiddellijk een kernachtige benaming of uitdrukking; de autobussen naar de Meer reden nog geen week, toen zij reeds den naam Kraaienknip" droegen. Geheel in de lijn van zijn solide bedachtzaamheid is dan ook de schroom van den Hollandschen zakenman om in zijn reclame den humor toe te passen. En evenredig aan dien schroom is de moeite, die het den humor kost, om in zakenkringen vasten voet te krijgen. Wie een poging doet, om zakenmenschen van deze dwaling te bekeeren, doet daarbij een aardige ondervinding op, n.l. deze: Dat zij allen beweren, de voordeelen van humoristische reclame te beseffen, en er persoonlijk ook graag gebruik van zouden maken, maar hun branche is er niet geschikt voor! En allen weten zij dan dadelijk een ander te noemen, voor wien dat wel het geval is ! Ieder voor zich kan zich niet bevrijden van de huivering, dat hij door humor de waardigheid, de soliditeit van zijn zaak te grabbel zou gooien" ! Ieder voor zich durft er niet mee.... te beginnen ! De heeren vergissen zich. Zij begaan de fout der velen, die humor op n lijn stellen met bespotting. met kleineuring. Zij vergissen zich, zij kunnen gerust zijn. |jüGeen bedrijf zóóbloeiend.geuii artikel zoo solide, of het zal door gezond-humoristische reclame (blijven) gedijen en zijn weg (blij ven) vinden. De stuwende, wer vende kracht van humor is 011noemlijk groot, met n kwinkslag bereikt hij meer, dan tien ernstige betoogen zouden bereiken. Ern stige betoogen vervelen gauw, deaanvankelijke belangstelling verflauwt en maakt ten slotte plaats voor tegenzin. Humor daarentegen populariseert ; een ,,goede mop", een geestig gezegde, gaat als een loopend vuur; daaraan den naam van een onderneming of een arti kel te verbinden, is de meest menschkundige wijze van reclame maken, die men zich denken kan. Ik ken maar n bedrijf, waarvoor dit niet geldt, dat zijn de begrafenis ondernemingen en aanverwante vakken. Maar overigens durf ik generaliseeren. prentjes, hél kalmpjes van aard, maar behoorend tot de beste staaltjes van zwart-wit-kleinkunst, waarin Hahn zoo sterk was. De verzekerings-firma Blom en v. d. Aa gaf door Louis Raemaekers het leven aan de reclame-figuur van Mr. Polis, een figuur, die tot op heden in ons land nog niet werd overtroffen dan door Raemaekers zelf! Ruim 25 adver tenties verschenen ervan. Zij leveren wel het bewijs, hoe een bedrijf van op perste ernst en soliditeit zich met succes van humor in reclame kan bedienen, zonder ook maar in het minst zijn naam of zijn bedrijf te schaden. Ware dit laatste het geval geweest, men zou er zeker niet zoolang mee doorgegaan zijn. Zonder twijfel hebben deze adver tenties het bedrijf der fa. Blom en van der Aa op gunstige wijze gepopulari seerd. Een evenement was in 1913 het biljet van Willy Sluiter voor Reizen naar Keulen" per H. IJ.S.M., waarbij hij kloekmoedig de evcnt. gekrenkte ge voelens van de deftige reizigers trot seerde in twee vlot geteekende geestige figuren. Dit biljet was Sluiter's eerste in dien frisschen, fleurigen trant, die terstond insloeg, en waarmee hij zóó'n succes had, dat het al heel spoedig ont aardde in een maniertje, en het latere werk stempelde tot oer-handig maakwerk zonder nige bekoring. Een publicatie uit die dagen, die n om hare artistieke waarde n om den kerngezonden humor niet vergeten mag worden, zijn 2 prentenboekjes van Ko Doncker voor de fa. Verweegen en Kok i n voor de Gazelle Rijwieltabriek te Dieren. Ook hieruit kan weer een pleidooi voor humor in reclame getrok ken worden: mid den in den oor logstijd - iu 1917 ' 'gat' de fa. V'ei'vveegen en Kok nog een ver volg op haar boekje uit, door l lenri v. d. Velde op voortretfelijke wijze in den stijl van cl n inmidverleden Ko Doncker geïllustreerd. Het is werkelijk een raadsel, die vrees voor humor, en het is zoo inconse quent ! De reclame-campagne van den zakenman is toch immers een speculatie op de vatbaarheid van het publiek, hij wil daardoor het publiek pakken voor zijn bedrijf. En hij wét, dat het publiek zin voor humor heeft, dat het dus door humor gepakt" kan worden. Waarom, vraag ik me af, waarom speculeert hij dan niet op dien zin voor humor? Sommigen wagen een schuchtere poging, zij geven wél een huiiioristisch-»c(//i(<' teekening, maar dan nog och ! zoo tam. En vooral geen grappig" bijschrift ! De eerste pogingen van dezen aard verschenen pi.m. 14 jaar geleden. Zii zijn, bij de snelle veroudering, waaraan vooral reclame onderhevig is, te oud, om hier anders dan vluchtig vermeld te kunnen worden, en dat geschiedt alleen uit een oogpunt van piéteit jegens de geestelijke pioniers ervan. Voor Verkade, Zaandam, maakte wijlen Albjrt Halm een paar kostelijke Zegge drie jaar weel zaken-doencl Holland dan zijn waardigen ernst te handhaven ! Totdat in 1920, het deftige Staatsbedrijf der Posterijen het komt opschiikken door de nieuwe tarieven" te laten verluchten met een aantal geestige prentjes van Ton van Tast. Dit werk is zeer persoonlijk van aard - maar de tendenz ervan is eerder grotesk dan humoristisch. Na dezen schrik dommelen we weer in. De storm na de stilte stak dan echter hevig op in de gedaante van Louis Raemaekers werk voor S. van Embden. Wij mogen hier gerust spreken van een kleine revolutie - menigeen zal van dit gedurfde reclame-werk lichtelijk ge schrokken zijn maar even velen zullen zich zeker ermee hebben geamuseerd. Hier is du echte humor in al zijn beste hoedanigheden aan het woord - beter en raker dan iemand vóór of na hem wist Raemaekers de juiste snaar te treffen ?-- het is de prachtigste specu latie op de vox populi", welke in de Hollanclsche reclame ooit werd gepubli ceerd. Speculatie ook op de belang stelling voor de onderwerpen van den dag: de Tango - - de suffragettes Toetankhamen - enz. wist Raemaekers geniaal te benutten voor zijn werk. En een voortreffelijk kenner van den volkshumor toont hij zich in die allurkostelijkste advertentie: Janus z'n autemebieltje ! du kruier met z'n trans portwagen; ie. g. Niet alleen aan Raemaekers ^komt voor dit werk de lof toe, maar zeker evenzeer aan de fa. van Embden, die hut aandorst om met den sleur der angstvalligheicl te breken, door dergelijke ONZE POLIS IS een bescher mer. Zeg ons tegen welke schutte aU be schermd icill sUn. UW lichten f/ dan volledig in. (10074) ESBEHWaOWATHS WOUDEN NOOIT 105 TJITOEWOÜIN VERKOCHT 7A A7VR IN HVaiENlSCHS VEHPAKKIN BLOM & VAN DER AA Damrak 80/81; Nis 28 Beurs AMSTERDAM. reclame te lanceeren. Zoo'n gezonde spot met de conventioneele waardigheid is als een frissche douche na een stoffigen dag. De geestige woordspelingen in de bijschriften vormen niet het geringste aandeel in het succes van dit voorbeel dige werk. Volledigheidshalve moeten hier ook genoemd worden een stel advertenties in denzelfden goeden geest, voor Dubbel Blank zeep, eveneens door R. geteekend. Of dit oorspronkelijke durf" van de betreffende fa. was, dan wel of zij zich door het werk van v. Embden liet aan moedigen, durf ik hier niet met stellig heid zeggen. In deze dagen komt de fa. Blom en v. d. Aa getuigen van hare gunstige ervaringen op het pad van de humor, met de Polis-advertenties opgedaan, en doet Raemaekers voor haar zijn tweede trouvaille, in du gedaante n.l. van de A. Z. polis-figuur. Het is deze figuur. waarop ik hierboven doelde, en waarmee R. zijn vorige idee nog verre overtrof. Nóg eens: zon du fa. BI. en v. d. Aa wér van humor in hare reclame gediend zijn, wanneer zij daarmee den vorigen keer ongewensclite ervaringen had op gedaan? De groteske aard van T o i van Tast's werk komt zeer sterk uit bij een adver tentie van hem voor Espuranto-wafuls". In deze teekening wordl hij.u! schriklzelfs uitbundig ! Zij het ook in negatieven zin. Het is dan weer gcruimun tijd windstil". Een nieuwe storm steekt echter op, wanneer Pietur van der Hem's biljet voor de kweekerij ...Moerheim" te Dedemsvaart verschijnt. Inderdaad: een storm. Want dit biljet met de figuur van den ouden tninbaas had het verrassende resultaat, dat du eerzame Nederlandsche Tninhazeii zich door de voorstelling beleedigd achtten in hunne waardigheid. Zij protesteerden bij ,,Moerheim" er tegen, en kregen het zoowaar gedaan, dat de verdere publicatie werd gestaakt ! terwijl de toezegging werd gedaan, dat men tien ouden tninbaas zou vervangen door een jonge! Hier was Holland op /'n allermalst ! (Slot voltf) HIT SUUITZEGU «ET FROU-TROi)-KONINGIN N OP t.LK PAKJE WAAKEOKGT OE ECHTHE1V DER E3PER»NTO-WAF£LS %