BE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2547 ECONOMIE EN POLITIEK IN RUS LA N D DOOR DR. L. H. GRONDIJS N, I. Een dreigende crisis. Gebrek aan medewerking bij de -boeien U in Rusland het tijdperk van staatkundige onrust en politiegeweld langzaam aan verstrijkt, gaan binnenlandsch gezag en buitenlandsch prestige der Moskou'sche regeering meer en meer, op natuur lijke wijze, afhangen van de onderscheidene vormen der volkswelvaart. De invoering van het kommunistisch stelsel in het fabriekswezen heeft dit bijna vol slagen ten ondergang gebracht, en Rusland, meer dan ooit te voren, van de handelsbetrekkingen met het buitenland afhankelijk gemaakt. Verder hopen de sovjets, voor .de erkenning hunner feitelijke gelijk waardigheid met de andere groote staten, minder op eene internationale sympathie met de door hen onder het Russische volk ingevoerde methoden van regeeringsbeleid en economisch beheer, dan op de stoffelijke voordeelen, welke handelshuizen en bankinrichtingen in het buitenland zich van een geregeld handelsverkeer met Rusland voorstellen. Alle po gingen worden dus door de Russische regeering in het werk gesteld, om meester te blijven van hare buiten landsche handelsbetrekkingen en men kan zelfs zeggen, dat de graad van hechtheid van het sovjetregiem zich op het huidige oogenblik, meer dan in eenig ander verschijnsel, in de statistieken van den handel met het buitenland afspiegelt. Na gedurende de eerste vier jaren, die sinds het einde der burgeroorlogen verloopen waren, gestadig te zijn toegenomen, is het overwicht van den goederenuitvoer boven den -invoer verdwenen, en onlangs in een tekort omgeslagen. Er zijn teekcnen voorhan den, dat de sovjet-republiek opnieuw een zware economische en waarschijnlijk politieke krisis tegemoet gaat. Het zal voor ons van belang-zijn, om eerst de cijfers die betrekking hebben op den Russischen in- en uitvoer gedurende de laatste vijf jaren tegen elkaar aftewegen. Daarna zullen wij trachten, de oorzaken en eenige vermoedelijke gevolgen der in de handelsbalans ingetreden veranderingen aan te geven. Sedert het jaar 1924 zijn de sovjetstatistieken aan gaande den buitenlandschen handel in'.de .actueele goederenprijzen uitgedrukt, hetgeen de vergelijking ervan met de statistieken voor 1924 moeilijk maakt. Verder mist men er de cijfers voor de totale tonnagcs der verschillende artikels in. Onlangs heeft ephtcr het officieele agentschap ,,Tass" eenige cijfers j)penbaai gemaakt, die in de vooroorlogsprijzen zijn uitgedrukt; deze veroorlooven ons, de balansen van den buiten landschen handel in de jaren 1913 en 1915?20 onderling te vergelijken. Onderstaande tabel, met l millioen roebels als eenheid, heeft enkel betrekking op de Europeesche grenzen (de handel met Perzië, Afghanistan, China, Mandchoerije, Mongoliëen Japan tezamen vormen slechts 10 pCt. van het totaal). Totale Invoer Uitvoer Balans omzet 1913 2.641,5 1.247,5 1.394. + 140,5 1920?21 191 181 10 171 1921?22 334 270 04 - 200 1922?23 281 148 133 - 15 1923?24 540 208 340 + 132 1924?25 676,21 375 301,21 74 De totale omzet in het laatste balansjaar bedraagt dus 25 pCt. van dien in 1913, terwijl uitvoeren invoer 'Slechts 21 pCt. en 30 pCt. van die in 1913 uitmaken. De sinds 1920 ononderbroken toeneming van den uit voer is plotseling opgeheven, en door een achteruitgang gevolgd, die waarschijnlijk geruimen tijd zal aanhouden. Onder de oorzaken van dit verschijnsel zijn er vooral twee, waarbij wij een oogeublik zullen 'stilstaan: de staatkundige 't n maatschappelijke be lemmeringen, die de sovjetregeering op de binnen landsche markt ontmoet, en de financieele moeilijk heden, welke zij in het buitenland vergeefs tracht te overwinnen. Het is een feit van algemeen^ bekendheid, dat de Russische boer zich bijna volkomen van de kommu nistische denkbeelden zijner regeering heeft vrij gemaakt. Van dwangmaatregelen tot regeling van grondbezit en grondexploitatie, en van een vast stelling der prijzen op de binnenlandsche graanmarkt is al geruimen tijd geen sprake meer. Verrre van dien: de sovjetregeering is verplicht geweest, een aantal, ten eerienm'ale met haar officieele teer. onvercenigbare concessies te doen aan de dorps- en districtssovjets. .In de landbouwwetgeving: z-ijn in den loop1 van het jaar 1925 artikelen opgenomen, die aan de-groote boeren (koelak's) het reen} toekennen, huurarbeiders in onbeperkten getale, in dienst te nemen, en zich'de TAB A SIGAREN ^ ~~ ZIJN TOCH DE BESTE meerwaarde van hun arbeid toe te eigenen. En wat uit een staatkundig oogpunt nog meer zegt: het recht om te kiezen en verkozen te worden, is ook op de koelak's, die de economisch sterkste figuren in elk Russisch dorp zijn, uitgestrekt, met het gevolg, dat zij automatisch overal tot de hoogste adminis tratieve posten op het platteland verheven zijn. Het gevolg dezer concessies is natuurlijk niet geweest, dat de boeren zachter jegens het sovjetbewind ge stemd zijn, maar dat voorloopig de moorden van regeeringsambtenaren (gemiddeld 5 a 10 per dag) gestaakt zijn, en dat de vertegenwoordigende lichamen van het platteland bereid zijn, met de regeering samen te werken. Deze noodgedwongen gewilligheid der volkskommissarissen is door de boerenbevolking overal uitgelegd als het proefondervindelijk bewijs eener kommunistische nederlaag, en het vertrouwen in de levensvatbaarheid van het sovjetbewind is er niet door toegenomen. Zoo heeft bijv. de 2de boerenleening voor geheel Rusland slechts 71 millioen roebel opgebracht, waarvan alle dorpen tezamen .slechts voor 5 millioen hebben ingeschreven, of 3 millioen minder dan de enkele provinciestad Charkof. Verder is de regeering genoopt geweest, om de agra rische belasting, die tot dusverre, in eens, van alle boeren geheven was (naar rato der bebouwde opper vlakken) met een derde te verminderen, en in twee termijnen te heffen. Men heeft zich afgevraagd, waarom de Russische dorpen,die uitteraard tegen de Marxistische leer gekant zijn, en sedert de Oktoberrevolutie voor hunne deelneming aan de eerste revolutie zoo zwaar ge straft zijn, toch nog voortgaan om, door de verkiezing van kommunisten in de landelijke sovjets, het huidige regiem in stand te houden. De reden van dit merkwaardige verschijnsel is: dat de dorpen voor den afzet hunner produkten in geval van overproductie, en voor hun ruil tegen industrieele produkten uit binnen- of buitenland, volkomen van de regeering afhangen. Deze is in handen eener stevig aaneengeslo ten staatkundige partij, waarin alleen partijgenooten stem in het kapittel hebben. Daarom zullen de boeren geneigd zijn om in de vertegenwoordigende lichamen, die geroepen zijn, hunne plaatselijke belangen bij de Moskou'sche kommissariaten voortestaan, bij voor keur hunne politieke tegenstanders te verkiezen. Dit verschijnsel stemt trouwens geheel overeen met de politieke paradox die iu Frankrijk menigeen ver rast: een aantal overwegend Katholieke departe menten zenden er Cartellisten, en bij voorkeur vrijmetselaars, naar de Kamer, teneinde er zeker van te zijn, dat de gewestelijke behoeften door een ,,kameraad" bij de leden van het kabinet zullen worden verdedigd. Op de districts- en provinciale markten in Rus land worden de graanprijzen sedert twee jaren niet alleen meer door het automatische spel van vraag en aanbod bepaald, maar door een factor, die de vrij gevochten stemming in de boerenbevolking kenschetst. Zoodra de onmacht der regeering, om de binnen landsche graanprijzen (op een ondragelijk minimum) vasttestellen, gebleken was, waren de boereu begonnen de, in goud berekende, vooroorlogsprij/en in te voeren. Weldra bemerkten zij echter, dat /ij bij den ruil hunner landbouwprodukten tegen kleedingsstukken en huishoudelijke artikelen, die onder het sovjetbewind onmatig in prijs gestegen waren, bedrogen uitkwamen. Tengevolge van een parool, dat als een loopend vuur door Rusland g<-'gaan is, weigerden zij, voor den koopprijs van een paar laarzen, een pak kaarsen, een pond zout, of een hectoliter petroleum, meer graan aftegeven dan voor de revolutie. Het gevolg hiervan was, dat het ontzaggclijk dure fabricatiestelsel, dat door de Russische omwenteling in de geproletariseerde bedrijven in gevoerd was, denz'jlfden invloed gehad heeft op de prijzen der onder de kommunistische voortbrengingswijze geleverde industrieele produkten, als op dien der granen, die onder een der klassieke productiewijzen verbouwd zijn. Beu belangrijk gevolg van deze prijsverhooging der landbouwproducten is dat de boer er afkeerig van is, om meer voort te brengen, dan hij op de binnen landsche graanmarkt kau kwijtraken. Werkt hij namelijk voor de buitenlandsche markt, dan is hij genoodzaakt, in zijne samenwerking met de regeeringsorganen voor den uitvoer, zich te regelen naar de wereldprijzen. Hij geeft er dus opnieuw de voorkeur aan, om zijn arbeid in te perken en uitsluitend voor de provinciale markten te werken, waar hij de meester is, liever dan lu't risico van den buitenlandschen handel, die een staatsmonopolie is, met de regeering te deelen. Zoo zijn in het afgeloopen jaar, in onder scheidene gewesten in Rusland, tarvveakkers onbe bouwd gebleven, en men vreest, dat dit verschijnsel zich zal uitbreiden. Zoodoende is te verklaren, dat sedert de regeling der graanprijzen in 1924 aan de handen der regeering is ontglipt de graanprijzen plotseling sterk zijn toegenomen. De prijzen van een poed rogge en een poed gerst waren 78 en 79 kopck op l Juni 1924. 187 en 189 kopek op l Juni 1925. In de'Oekraïne, waar de landelijke bevolking nog iets zelfstandiger staat tegenover de sovjetmachten, waren de prijzen voor rogge en gerst, op den l Juni 1925, respectievelijk 209 en 198 kopek. Daar de regecring, wegens de on mogelijkheid om niet de boeren samentewerkeii, ge noodzaakt is, om de voor den uitvoer bestemde granen zelve op het platteland tegen binnenlandsche prijzen N.v. % F. VAN DER HEIDE H I.L V E R S U M 'SORAVELANDSCHEWEO. TEL. 1150. VRAAGT U EENS TEEKEN INGEN EN PRIJSOPGAAF VOOR HET SMAAKVOL INRICHTEN VAN uw LANDHUIS OF VILLA. BEKNOPT PROSPECTUS FRANCO. op te koupen, is een loonende uitvoer ondoenlijk ge worden. Trekt men namelijk van de wereldmarkt prijs de transportkosten uit de dorpen naar de in schepingshavens en van daar naar de voornaamste buitenlandsche havens af, dan komt men tot ongeveer 80 kopek per poed. Indien de sovjets er, niettegenstaande deze on gunstige omstandigheden, toch toe overgaan, om graan op te koopen en te verzenden, dan geschiedt dit om het deficit van de handelsbalans niet nog te vergrooten. Terwijl zij op de buitenlandsche markt de cerealcn inwisselen tegen goederen, welke zij anders genoodzaakt zouden zijn, in goud te betalen, kunnen zij op de binnenlandsche markt de granen betalen met papieren roebels, die voorloopig nog een gedwongen koers hebben (hoevvel haar reé'ele koopkracht, gelijk wij gezien hebben, sterk is afgenomen), en door de boeren aangenomen worden. De transportkosten in het binnenland kunnen bij dit stelsel als verlies op het budget der spoorwegen geboekt worden, en het restant van liet verschil tusschen de koopprijs in het binnen land, en de verkoopsprijs in het buitenland, zal een overeenkomstige toeneming der inflatie van het in omloop zijnde papiergeld medebrengen. In elk geval beschouwt de sovjet-regeering de mogelijkheid eener voortdurend negatieve balans uit staatkundige gronden als een nog grooter gevaar dan eene (tij delijke) waardevermindering van het officieele be talingsmiddel. Reeds drie malen in de laatste jaren (1920 21, 1921 22 en 1924 25) en wel de beide eerste malen tijdens de beruchte liongerpcrioden, en ditmaal wegens de door ons besproken oorzaken, heeft de sovjet-regeu'ing zich verplicht gezien, om graan in te voeren, in een der voorheen rijkste graanlanden ter wereld. I let handelsjaar 1924 '25 (van l Okt.) sluit met een deficit van 74 millioen roebel, dat grooten deels te verklaren is door den invoer van meel, rogge, suiker etc. voor een overeenkomstig bedrag. Wel heeft men in de maanden Augustus en September 1.1. 425.000 ton eerealen uitgevoerd, maar deze hoeveel heid is niet voldoende geweest, om een positieve handelsbalans te verzekeren. In de maand October, de eerste van liet nieuwe handelsjaar, is het deficit niet nog (i millioen roebel toegenomen. Dit is toe te schrijven aan de merkwaardige omstandigheid, dat in den loop dier maand, met een aanmerkelijke verlating, te Leningrad, voor meer dan 9 millioen roebel aan rogge en meel uitgeladen zijn, die veel vroeger in den vreemde besteld waren. De rijke graanvelden der Zwarte aarde bieden dus hunne /ware oogsten tegen te hooge prijzen aan de groote steden in \oord-Rnslnnd, deze laatste bol werken der sovjetgedachte, aan. Deze geven er den voorkeur aan, om de levensmiddelen welke zij behoe ven, te vragen aan de vreemde staten, waarin zij het oude evenwicht tusschen handel en industrie tot zooverre vergeefs getracht hebben te verstoren. Maar de/e inkoopen moeten bekostigd worden, niet met den goudschat van het oude bewind die voor het grootste deel via de nationalisatie in het privaatbezit der volkskommissarissen is overgegaan maar met behulp van alle kapitalistische vormen van het moderne krediet, fin hierin dreigt de sovjetmacht een tueede gevaar, dat wij een volgende maal bespreken /uilen. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. GV> CVD GXS DEN HAAG ^ ^ ^ AMSTERDAM ~ ARNHEM Internationale Transporten