DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2549 BIJKOMSTIGHEDEN DOOR ANNIE SALOMONS CCXII "LJ ET is een merkwaardig verschijnsel, 1 l dat zoowel Shaw als Chesterttn zich tot het leven van een middel eeuws :he heilige hebben getrokken ge voeld. Shaw schreef zin St. Joan in den vorm van een tooneelstuk, Chesterton maakte van zijn St. Francis of Assisi I) een boekje, dat we om zijn boeiendh^d een roman zonden willen noemen, ais het in werkelijkheid niet iets veel Ixt.rs was. Ik heb aan Chesterton onzegbaar veel te danken. Ik ben niet van plan om hem u in dit kroniekje voor te stellen als een panacee tegen alle geestelijke kwalen; ik weet hjel goed, dat zooals bij de een de hoofdpijn onmiddellijk .voor aspirine op de v.neht slaat en bij de ander cachets van Ie doctenr Faivre onfeilbaar zijn, zoo ook de een haar zielestoornis met Kierkegaard en de ander met Nietzsche of Maeterlinck of met de sprookjes van Andersen cureert; maar ik zeg niet van Deysel: ,,lk weet alleen wat mij heeft bewogen"; en dan zou ik niemand kunnen bedenken, die zoo'n kalmeerenden, verhelderenden en opwekkenden invloed heeft als O. K. Zijn wekclijksche kroniek in de London News is eiken Zaterdag opnieuw een bad van levenslust; hij is niet altijd even goed op streek; hij heeft wel eens een inzinking (wie zou dat beter be grijpen en lichter aanvaarden dan de auteur van deze bijkomstigheden?); maar hij laat je toch nooit heelemaal ongetroost; er is toch altijd wel n zinnetje, waarbij je dankbaar knikt en: ,,o ja" zegt; en als je het blad neerlegt weet je meteen, dat het leven toch vele dingen heeft, die de moeite waard zijn en dat het geen zin heeft om te kniesooren. Soms is het, alsof hij je hoofd en je hart juist op hun zeerste plekjes vrij hardhandig schoon schuurt; de operatie is niet prettig, maar daarna voel je je altijd beter. . . .' Dan weer laat hij je alleen maar glim lachen, omdat hij een vooze, onbewezen meening, waarbij wij modernen allemaal domweg zweerden,' even lekker door geprikt heeft. Als je pas zijn uiteen zetting begint te lezen, ben je dikwijls in verzet: Nee, dit is nu toch wezenlijk op-den-kop-zetterij; dit is toch niet mér dan een gezocht intellectueel spelletje". Maar als je verder leest, merk je meestal, dat hij in dicpcren zin nog gelijk heeft ook, eenvoudig en soliede gelijk, maar dat zijn brillante geest van dat .saaie, irriteerende, altijd weerkeerende gelijk" een nieesleepeiid tournooispel heeft gemaakt. Ik geloof, dat in ,,St. Francis" Chesterton wat minder schitterend heeft gegoocheld met zij i paradoxen dan in zijn andere boeken; het is, alsof de lange, liefdevolle aanschouwing van den eenvoudigen, kinderlijken heilige hemzelf ook soberder en geestelijk ingetogener heeft gemaakt. Maar zij:i niensciulijk hart, zijn wanne bewondering voor de heldhaftige vroomheid van de middel eeuwen spreken bier sterker dan ooit; dit heele, goed gedocumenteerde verhaal schijnt in n lan van overg 'geven toegenegenheid geschreven u> zij.i, al duiden enkele historische opmerkingen op een grondige voorstudie. In de eerste hoofdstukken /.-t hij uiteen, dat het nieuwe in Sint 1-ïanciscus niet was, dat hij een ascrt-l was, maar dat hij ,,a troubadour and a lo\vr" was. Want de eerste eeuwen van de Christe lijke jaartelling w.ireii vol somberheid en strengheid g-wees!, ;i!s reactie ng"ii de in hui moeras g.'loopeii gulzig!!; iel om ie genieten, tigen den ontspoorden levenslust van de wereld tier oudheid: T/ie wisent men in the xvuritl se( out to be natural; and the most unnatur; l thing in the world was the very f ir; t thing they did. The immediate effect of saluting the sim and the sunny sani y of nature was a perversion spreadu.g like a pestilence. The trut h is that people who worship health caimot remain healthy. The,re are many who will smile at the saying; hut it is profoundly true to say that the glad good news bronght by the Gospel was the news of original si n Na de zenuwzieke ontreddering en de toomeloosheid van de ondergaande antieke samenleving; na de solua strak heid der eerste Christenheid was l-rai eisens, de zonnige jongleur de iiicn", weer de eerste, die de schoont; wereld, die de dieren en de niensehen in blije bewondering durfde liefhebben. Maar het was een andere blijheid dan de zinnenroes der laat;te keizers: ,,.... it is not true to represent St. Francis as a mere romantic forerunner of the Re naissance and a revival of natural pleasnres for their own sake. The whole point of h i m was that the secret of K'covering the natural pleasures lay in regarding them in the light uf a supernatural pleasnre". Hoe raakt Chesterton hier aan een der fundamenteele oorzaken van ons gebrek aan levensblijheid ! En hoe duidelijk wordt het ons, n helder oogenblik, (maar dat we het altijd opnieuw zoo volslagen kunnen ver geten !) dat we dwazen zijn, als we ons verwonderen over de sterke, beheerschte Lebensbejahung der orthodox geloovigen, over de kinderlijk zuivere vreugde in de kloosters vooral, omdat we ons verbeelden, dat ze daar toch zooveel missen van wat ons het waardevolste toeschijnt. ,,lt is not only truc that the less a man thinks of liin self, the more hèthinks of bis good luck and of all the gifts of (iod. It is also true that h sees more of the things themselves w hèn hèsees more of their origin; for their origin is a part of them anti indeed the most important part of them. Thtis they beconie more extraordinary by being explained". Het is opvallend, dat Shawen Clusterton, bij het begin van hun loopbaan in vele opzichten antipoden, in ,,St. Joan" en ,,St. Francis" broederlijk naast elkaar zijn komen te staan in hun ridicnliseering van het geloof" in de moderne wetenschap. Mcnschen, die zich veel te verlicht vinden om domweg aan te nemen, «'at een dominee of een pastoor hun vertelt, die den mond vol hebben van zelfstandig onderzoek", gelóóvcn fanatiek, wat een professor, een dokter, zelfs wat de een of andere oplichter opdischt, ofschoon ze daar evenmin iets van kunnen controleeren, en ofschoon die waarheden" bovendien zoo snel plegen te wisselen, dat de professor en de dokter er meestal niet op gesteld zijn, dat er bij hun voorloopige hypothese gezworen wordt, alsof het hel laatste' woord was. Tncre is only one intelligent reason why a man does not believe in miracks that is that hèeines believe in ?riaiisin". xeu't Chesteriou. rustig en Spoor's Mosterd * ' ":. W. A. Spoor Ir., Cutembore. :N. V. PAERELS AMSTERDAM C O JI P L E T E /Jf c u /' i 11' c r i n q Rokin 1287 Tel. NAAR MAAT F» JL K* 20 Leidschestraat 22 - Amsterdam Cliché's Van Leer Amsterdam STOOMWASSCHERIJ HET ZUIDEN" PIETFR AERTSZS7RAAT 68-74 Telefoon 22365 is uw adres voor het behandelen uwer wasch. zoowel droog toegeslagen als opgemaakt. Concurrerende prijzen en spo'-diac aflevering Vraaut prijsopgave. NEIDIG & VAN ELVEN. Meest schitterende uitvinding dezer eeuw, om de schoonheid der vrouw te verhoogen Ileniijst pro J act ter wereld I^VSK de zachtheid der crc:iie e>n Je donziyheid Jer poe i'r z:> ui .T te vlekken of vet te mi'<e;u Ie verkrijg n in - tubes vanaf K).-}0 Wit - Ivoire - Naturelle. Verkrijgbaar in alle l "klasse parfumerie-en kapperszaken. Bij toezending van t .10 porto aan onderstaand adre.s wordt p r o e f t u b e e] rat i s toegezonden. Filiaal voor Nederland en Koloniën : Leidschek de 98 - Amsterdam fTclefoon 36372. Lcidschüstraat 30 S F F, C i A Li i" r, UT IN: |i SSiïpnknir.erir.eubelen Mztressen r\ i « L'aken s \\ ^gBs^feS-v"'^^-^^^