DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 HET M E D E R L. PAEDAGOGISCH CONGRES voor ,.dc Groene Amsterdammer . geleckend door B. van Vlijmen ^4 * v-., :i / ,^< ANT. AVERKAMP M/ \'v ty.t "\ '.'??' PROF. K. CASIM1R PROF. DR. [.II. GUNNING .,-.-: ^> «? i ?--"--^f .'?/ PROF. DR. PH. KOHNSTAMM TOEHOOKDERS -''PI ^ ^3ke DR. ). \VATER1NK PROF. V. D. PLUIM INSPECTEUR D K GROOT G. VAN VEEN DR. A. GRiiNBAU.M PROF. DR. F. ROFLS T7 EN indruk, die nog maar een voorlopige moet ?*-' zijn:pas als het volledige officiéele verslag van dit kongres za! zijn verschenen, pas dan zal het mogelik zijn te komen met een enigszins gefundeerde nabetrachting. En we! zér voorlopig moet deze n-persoonsindruk zijn, omdat het eigenlike kongres-werk ge schiedde in de elf velschillende sekties en de verga dertijden van de meeste sekties samenvielen; zodat de bijwoner van dit kongres, onderstel dat hij beschikte over het digestievermogen dat nodig zou zijn om al de bijeenkomsten ook geestelik mede te maken, dit vermogen niet had kunnen aanwenden: men was, materieel reeds, gedwongen een keuze te doen uit de overvloed van het gebodene. De plenaire zittingen konden natnurlik bijgewoond worden door alle kungres-bezoekers, en als allereerste sukses kan worden vastgesteld, dat zij ook werkelik door alle kongressisten bijgewoond werden - in 't algemeen gesproken. Laat ik eerlikheidshalve daar onmiddellik aan toevoegen, dat dit sukses zou zijn uitgebleven, als men van te voren had kunnen ver moeden hoe zij zouden verlopen. Als centraal onderwerp was gekozen: het rrijlieiilsprobleem, doch het wil mij voorkomen, dat de kongresleiding te optimisties is geweest wat betreft het gevoel der inleiders voor de afgrenzing van dit onder werp, op een pedagogies kongres geboden. Natnurlik had van niemand verlangd behoeven te worden, dat hij zijn wereldbeschouwing of levensbeschouwing zou hebben weggestopt, en zou dus zonder enige schade voor het congres elke inleider kort hebben kunnen aangeven, wat het filosofise, religieust', wat het metafysiese fundament van zijn vrijheidsbegrip was geweest; maar daarna had toch verder gewerkt" moeten worden met het afgeleide vrijheidsbegrip als voor allen gemeenschappelik te hanteren idee. Het preadvies van r. De Vletter /.mi, meen ik, voor y.ulk een behandeling de aangewezen inleiding zijn geweest; onbegrijpelikerwijs had men het als punt drie van de agenda genomen in plaats van als punt n en noodlottigerwijs verviel zelfs door afwezigheid van Dr. De Vletter de behandeling van zijn preadvies. De ongelukken bleven dan ook niet uit. De lieer Janse, de eerste inleider, die het vrijheidsprobleem zon behandelen in verband met de ontwikkelings stadia der kinderlike psyche, had zich in z'n schriftclik preadvies verloren in filosofiese en religieuse be schouwingen; en de psychologiese beschrijving der ontwikkelings-stadia, die hij daarop had laten volgen. was niet uitgekomen boven het peil van een gemoedelik babbeltje: bij mondeling preadvies kwam hij bovendien met weer heel andere tilosofiese worste lingen met het vrijheidsprobleem dan in het schriftelike waren ondernomen. Professor Polak trachtte in het debat de vergadering alsnog een belioorlik beginpunt te verschaffen voor de bespreking van het vrijheidsprobleem doch was daardoor in de droeve noodzakelikheid de inleider, wat je noemt, te kraken. Na deze executie was de tweednizend-koppige menigte toehoorders (heeft iemand zich wel gerea liseerd wat een kongrcsmeiiigte van deze omvang voor eigenaardige behoeften heeft?) niet meer in staat de ongeloofük-gekomprhueerde samenvatting te volgen, welke de heer l'. Oosterlee gaf van zijn toch al veel filosofiese scholing-vooronderstellend schrit'telik preadvies. Ik geloof.dat ook toen nog Dr. de Vletter de middag had kunnen redden - maar hij was er niet; en wel willend had Me j. Tromp op zich genomen, het overschie tende uur te vullen. Dergelijke liefdediensten moet men altijd waarderen; toch scheen mij deze wijze van de middag vol-maken niet gelukkig. Mej. Tromp las een serie propaganda-beweringen over Montesori-onderwijs voor, die misschien op hun plaats zouden zijn geweest in een sektie-vergadering. Schoon ik hier de nadruk wil leggen op het woordje misschien: want een vrouwelike debater die op /eer verdienstelike wijze trachtte de psychologiese betekenis van het spel der kinderen door de Montessori-vereerster te doen ontdekken, werd met een kluitje Montessnrifrasen in het riet gestuurd. Als inzet was deze eerste plenaire zitting angst wekkend; Prof. (iiuming heeft nog een heldhaftige poging gedaan om voor wat evenwicht te zorgen door vast te stellen, dat we eigenlik wat meer pedagogiek en wat minder filosofie Hadden moeten hebben. En daardoor konden wij uiteengaan met tenminste het gevoel dat we onze fout hadden gekonstaleerd, hetge<*n altijd zekere geruststelling geeft. Maar erg lekker zal zich niemand gevoeld hebben, en vele harten zijn er vastgehouden .... De tweede plenaire zitting. Zaterdagmiddag, bleek echter even goed bezocht te zijn als de eerste. Er waren vier inleiders; twee ervan hadden gezorgd voor uitvoerige schriftelijke preadviezen, de twee andere hadden geen preadviezen ingezonden, en gaven dus een volledige mondelinge inleiding. De inleiding van de heer van \\ijhe over ,.het vrijheidsprobleem van sociologies standpunt" leetl zeer onder de noodzakelike bekorting; de inleiding van l'rof. Honger over 'l zelfde onderwerp werd door het kongres zeer genoten. Misschien is hier een aanwijzing te vinden voor volgende kongressen, een atgeronde behandeling in een mondelinge rede schijnt de beste manier te zijn om de aandacht van een kongres-publiek te pakken. Dr. Bokhorst mocht niet andei's doi-u dan mondeling heel in 't kort zijn uitvoerig schiilteltk praeadvies inleiden, en deze methode bleek niet de goede stimu lans te geven voor de mondelinge gedachteiiwisseling die de ideeën van deze inleider verdiend hadden als eerste sukses. Over het aandeel van Ttiijssen aan de w kimgresmiddag zwijgt ondergetekende natnnrlik. Wil ik m'n indrukken van het plenaire deel van het kongres samenvatten, dan konstateer ik bij me zelf voor alles de merkwaardige neiging om uit de hele geschiedenis de les te willen trekken.... hoe we een en ander moeten inpikken voor het volgende pedagogicsc kongres ! En ik geloof dat dit liet voor naamste resultaat is: ondanks alles staat het voor ons allen vast : er komt een tweede pedagogies kongres niet alleen, maar het Pedagogies Kongres als vaste instelling in ons land is geboren. Wie heïprogramma der sektie-vergaderingen inziet, weet hoe de behoefte moest ontstaan aan /ulke dagen van gekoncentrecrde belangstelling voor de stand van de pedagogiek in ons land: de verschillende beoefenaren van het vak der opvoeding, practici en theoretici, hebben inderdaad elkaar een en ander te vertellen. Anderhalve dag lang is het om en in de Universi teitsgebouwen van de hoofdstad druk geweest; zowel uit de sektie-vergaderingen w-elke ik bijwonen kon als uit de verslagen, uit mondelinge gesprekken niet bijwuners vau andere seklic-vergadcringen komt hetzelfde verheugende verschijnsel naar voren: belangstelling en nog eens belangstelling. Zeer zeker zijn er cyniese waarheden te zeggen over dit kongres. Over de eigenaardige mengeling van dilettantisme en wetenschap, die het Ie zien heef-i gegeven; over hei percentage uit aansullerij en snobisme mee-ii->-, uden aan dit kongres. Zijn er sombere schat t inueii t e maken over het aantal hooiden waar over heen i;-.-praat is. terwijl de <><e,en dier hoofden de komedie van het begrijpen speelden Maar ais ik alle mogelike tarra van (leze soort (x.oii er wei een kongres vrij van /.ijnV) aM.'ek, en indien iemand dan heb ik oog voor d..- gevaarlike schijn van kongres-verguldse! ook dan nog houd ik over een portie belangstelling in de pedagogiek. die verrassend w.is. liet is de gr..te \crdicnste L'eweesl van de organisa tors van liet Eerste Ned. Pedagogiese knngres, in dex.e belangstelling ie hebben geloofd. \\ani wie eenig.'nnale thuis is in "ii'.e pedagoi.'iese wereld, die weet dat dit de grole, olficiéle klacht was: er is geen belangstelling voor de pedagogiek. l.:iat ons deze legende opbergen, na dit kong'.'es. Doch o"k: inzien, dat hel zaak is, onze Neder landse pedagogiek te maken tot iet-, dat blijvende beianiistelling waard is. THEO l I'IIIISSKN