No. 2550 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND UIT DE NATUUR: BEKEN IN DEN ACHTERHOEK DOOR DR. I A C. P. THI/SSE \Verh voor (Jen A.N. \V.B , Natuurmonumenten en Vreemdelingenverkeer HET hooge water van den winter heeft ook danig huis gehouden langs onze mooie beken in den Achterhoek. Ze stroomen nu weer helder en trisch behoorlijk binnen hun beddingen, maar de oevers geven nog op menige plaats een treurig beeld te zien van de verwoesting, aangericht door de wilde wateren. Onze Slingebeek heeft in zijn vele kronkelingen de oevers ondermijnd en menige boom, die zoo schilder achtig over het water helde heeft den genadeslag gekregen en is meegesleurd, met nog een stuk oever tusschen zijn wortels. De beek loopt h:ele einden door lossen zandgrond, wat vooral in het Stemerdinkbosch h;el mooi te zien is en daar lueft hij dan ook massa's van dat fijnkorrelige tertiaire zand weggesleurd om h;t een eindweegs verder buiten de oevers neer te storten in de lage gedeelten van het Buskersbosch en daar ligt nu een breede witte zanclstrook tusschen de bloeiende anemonen. Waar het zand niet al te dicht ligt worstelen de planten zich er nog wel door heen, maar de rest moet verwaaien, of krijgt, en dat kan heel leerzaam zijn, een vegetatie van zichzelf, die een blijvende herinnering zal leveren aan de overstroomingen van Januari H>2ü. Op sommige plaatsen is de oever glad afgeschaafd en waar verleden jaar de primula's bloeiden en de paarse pinksterbloemen, een uiterst fraaie combi natie, daar vinden we nu een stellen, z?lfs uitgehoklen wand van effen zand. Elders is de ondermijnde grond ingezakt naar den waterkant, zonder dat het plantenkleed verbroken werd en daar hebben we nu al weer een inooien groenen kant, waar binnen enkele jaren zich weer de heele bloementuin opnieuw zal vormen van anemoon en sleutelbloem, maagdepalm, viooltjes van allerlei soort en de pinksterbloem, die veel verder in het bosch doordringt, dan men van zoo'n bewoner van de open weiden zou verwachten. Zoo is dan spoedig het kwaad verholpen en onze woudbeek blijft even mooi als te voren en een waardige woonplaats van ijsvogel en groote gele kwikstaart en voor de groote libellen, die terecht den naam voeren van Calopteryx, de schoonvleugels. Oe kent ze wel, die met de donkere vleugels met hun kleurenspel en groen en violet. Wij mogen onze beken van den Achterhoek wel in eere houden, het zijn de mooiste van ons land. De industrie heeft er nog weinig aan bedorven, zooals dat gebeurd is niet zoo menige beek in Brabant en op de Veluwe en in Westt/wolde. De Slingebeek drijft een paar watermolens, nieelmolens gelukkig. en daardoor wordt zijn schoonheid eer verhoogd dan verminderd. Geen gevaar voor vielen afval. Integendeel, de niolenvijver ligt spiegelglad en kristalluider in de open plek in 't bosch en de buiteling niet het molenrad geeft liet water frissche lucht, zoodat het nog des te helderder wordt en nog meer levensmogelijkheid geeft aan allerlei planten en dieren. De wieling beneden het rad maakt een zandbank, een eilandje midden in de beek. In den stroom komen hier de viugt;e roofvischjes loeren op prooi en als het water begint te bruisen over het rad dan komt de ijsvogel al op het geluid af, om zijn deel te halen van de buit. Ook komt de rivierkreeft, een groote rariteit in ons land, aan' den ingang van zijn hol en tast met zijn lange sprielen in 't rond naar een bruik baar hapje. Ja, zoo'n molenbedriif is een aanwinst voor het natuurschoon. De beken in den Achterhoek zijn over bijna hun geheele lengte met boomen en struiken omzoomd, soms aan den eenen oever, soms aan beide. Die houtstrook is nu eens smal, dan weer breeder en breidt zich op menige plaats uit tot een bosch. Altijd heerscht er in die beplanting een groote verscheidenheid. Zelden ontbreekt de hazelaar; wilgen en elzen zijn er ook bijna altijd en als je zoo'n beek maar lang genoeg volgt dan verschijnen vroeg of laat ook lijsterbes en meidoorn, vuilboom, Oeldersche roos, vogelkers, wilde kers, hulst en jenevcrbcs, kornoelje, wegedoorn en zelfs soms een twijfelachtige taxus. De boomen zijn meest eiken en populieren met esscncn en de zeer sierlijke haagbeuken. Dan weer blijven de boomen weg en heb je een kleine wildernis van brem en rozen en bramen of gagel en de zeldzame vecn-boschbes en die twee laatste dan vooral in de drasse veilige stukken langs doode armen van de beek. Daar zingen dan ook de blauwborstjes en mis schien een enkele krekelzanger. Eigenlijk kun je van alles vinden en beleven langs die beken van den achter hoek: de mooiste bloemen, de aardigste vogels. de zeldzaamste vlinders en de schoonste vergezichten over water, woud en weide. De beken in het Wintcrswijksche zijn wei het mooist: de Slingebeek met de bosschen van Aalderink, Stemerdink, Buskers en Bekendelle, de Willinkbeek met zijn rotsoevers en de Ratumerbeek met zijn hooge oevers zoo prachtig met varens begroeid. Doch er zijn ook andere, haast even mooi. Iedereen kent Ruurloo en de onvergelijkelijke eikenlaan voor het slof en ook den ouden watermolen. die op de slotgracht uitslaat. De molenbeek hier heet de Baaksche Beek en die stroomt nu verder langs de zuidzijde van de laan, achter de vierdubbele rij van eiken. Verderop komt hij duidelijker te zien, altijd nog door boomen begeleid en daaronder blonk ver leden week een forsche larix uit met zijn sterk, helder groen. Even voorbij die larix kruist de beek de laan en stroomt dan eerst langs, dan door de Meene, het prachtige zware woud, dat nu voor een deel ligt neergeveld door den cycloon van Augustus. Maai er is gelukkig nog genoeg overeind gebleven en na de opruiming zullen Kleine Meene en Groote Meene nog altijd met eere genoemd kunnen wolden. Tusschen de beide Meenen ligt een grasveld, dat nu wit zag van de anemonen, met een paar merkwaardige eiland jes van rose-lila anemoontjes. De Baaksche Beek stroomt door de kleine Meene westwaarts in flauwekronkelingen, prachtig onder de boomen. Waar de beek de Meene bereikt staat vlak aan den oever een heerlijke eik van middelbaren leeftijd met een groep groote jeneverbessen aan zijn voet. Hier staat ook een klein houten piketje, op zijn kop rood geverfd. En nu wij rondkijken vinden we nog meer van die piketjes, overal langs de beek. Het lijdt geen twijfel: de beek wordt genormaliseerd, verdiept, verbreed. de boschen zooveel mogelijk weggenomen. De boomen langs zijn oevers worden geveld, ook die mooie larix en ook dwars door de Meene moeten er ook vallen bij dozijnen. De schilderachtige beek wordt een afvoerkanaal. 't Is trouwens zijn taak om water af te voeren en als hij daarin te kort schiet kan de landstreek boven het slot niet gedijen, heelemaal tot Lichtenvoorde en Vragender toe. Vroeger hindeide dat niet zoo erg, want toen lag daar nog heel veel woest, maar thans is haast alles ontgonnen en ontginning beteekent draineering. Maar uu vragen wij ons af, of het soms mogelijk zou zijn, om tocli de beek in zijn schoonste gedeelte te behouden door van een punt boven het slot naar een punt beneden de Meene een kanaaltje te graven van voldoend vermogen, om, als het noodig is, het overtollig water van die hoogere gronden af te leiden. Misschien is aan die oplossing wel gedacht misschien leek zij te kostbaar. Toch zullen velen de Baaksche beek, zooals die thans is, niet graag willen missen. Eigenlijk verwondert het mij, dat men niet eerder tegen deze plannen in verzet is gekomen. liet zou net iets voor den A.N.W.B., voor Natuur monumenten en voor Vreemdelingenverkeer ge weest zijn, om hier een der schoonste (ieldersche beek partijen te behouden, door het graven \an /oo'n parallelkanaal te bevorderen. DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 3.?per kwartaal of f 10.?per jaar bij vooruitbetaling Complete Badkamer van af f 285. . Prima drukautomaat, Bad. Kranen, Bidet, Waschtafel met marmer en spiegel. G, J. DE KONING 6 ZOON Keizersgracht 447, A'dam Hotel Café-Restaurant L O M M E R O O R D" 86 H e e r e n w e g h. K e r k l a a n HEEMSTEDE Nieuw gerestaureerd -- Restaurant a la earie PENSÏON vanaf t 4.50 p. p. en per day Aanbevelend W. SCHRAM, v.h. l?dus?a?], ,\\i.?. PEEK* CLOPPEMBUR!